Chỉ trong vòng 6 giờ, bắt đầu từ 17 giờ 37 phút chiều 30-5 (giờ địa phương), khu vực ngoài khơi Đông Nam tỉnh Hokkaido – Nhật Bản đã liên tục rung chuyển bởi ít nhất 5 trận động đất dao động từ 4,3 đến 6,1 độ.
Đáng chú ý, vào lúc 4 giờ 08 sáng 2-6, một trận động đất mạnh 4,7 độ đã xuất hiện chỉ 16 phút sau cơn địa chấn 6,3 độ gần đó.
Khu vực phía Bắc gần rãnh Chishima trước đó cũng ghi nhận trận động đất mạnh 5,4 độ. Chạy song song với bờ biển Nhật Bản, đứt gãy dài 2.200 km này là nơi mảng kiến tạo Thái Bình Dương bị hút chìm xuống dưới mảng Bắc Mỹ.
Đây là một trong những vùng có hoạt động địa chấn mạnh nhất Nhật Bản và từng là điểm khởi phát của nhiều trận siêu động đất trong lịch sử.
Cơ quan Khí tượng Nhật Bản (JMA) nhận định các trận động đất gần đây không đủ mạnh để kích hoạt chuỗi địa chấn tiếp theo và vẫn được xem là các hiện tượng đơn lẻ. Tuy nhiên, JMA vẫn cảnh báo rãnh Chishima có tiền sử phát sinh các trận động đất rất mạnh.
Nghiên cứu chỉ ra rằng các trận động đất khoảng 8 độ xảy ra đều đặn ở ngoài khơi bờ biển phía Đông của Hokkaido, thậm chí còn có những trận động đất lớn hơn được ghi nhận dọc theo cùng một đường đứt gãy ở phía Bắc và phía Nam.
Vào tháng 11-1952, một trận động đất mạnh 9 độ đã xảy ra ngoài khơi bờ biển Kamchatka (Nga) ở phía Bắc của Hokkaido.
Thảm họa động đất và sóng thần khắp miền Đông Nhật Bản vào tháng 3-2011 cũng được kích hoạt bởi một trận động đất ngoài khơi có cường độ 9,1 độ, lớn thứ ba trong lịch sử được ghi nhận.
Một nghiên cứu kéo dài 5 năm về rãnh Chishima, công bố hồi tháng 3-2025, chỉ ra rằng sự tích tụ năng lượng giữa hai mảng kiến tạo ở khu vực này có khả năng gây ra một trận siêu động đất 9 độ, kèm theo sóng thần cao tới 30 m.
Nếu thảm họa xảy ra trong mùa đông, số người thiệt mạng có thể lên tới 199.000, chưa kể những nạn nhân bị mắc kẹt trong điều kiện thời tiết dưới 0 độ C.
"Việc xảy ra nhiều trận động đất cấp 5 và 6 trong thời gian ngắn không phải điều bất thường trong lịch sử địa chấn Nhật Bản" – nhà nghiên cứu Fumiaki Tomita tại Trung tâm Dự báo Động đất và núi lửa của ĐH Tohoku – Nhật Bản cho hay và nhấn mạnh - "Tuy nhiên, chúng ta không thể dự đoán chính xác khi nào siêu động đất sẽ xảy ra. Nguy cơ thì luôn tồn tại và người dân cần phải ý thức về hiểm họa, cũng như luôn sẵn sàng sơ tán bất kỳ lúc nào".
JMA đã phát hành tờ rơi hướng dẫn ứng phó thảm họa cho người dân Hokkaido và khu vực Đông Bắc, khuyến cáo tích trữ lương thực, nước uống, thuốc men và sẵn sàng sơ tán lên vùng cao ngay khi có cảnh báo sóng thần.
Thị trấn Hiroo với khoảng 7.000 cư dân là địa phương gần nhất với khu vực có dư chấn mạnh. Trong thảm họa năm 2011, nơi đây từng phải sơ tán hơn 220 hộ dân và chịu thiệt hại nặng nề bởi sóng thần cao 3 m.
"Người dân cảm nhận được nhiều rung chấn gần đây nhưng hiện chưa có biểu hiện hoảng loạn. Tuy vậy, Hokkaido đã ra thông báo yêu cầu người dân nâng cao cảnh giác và chuẩn bị sẵn phương án phòng tránh" - South China Morning Post dẫn lời một quan chức thị trấn Hiroo.
Theo Hải Hưng (NLĐO)
