Gaza trước “cảnh báo cuối cùng”
Trong một bài đăng trên mạng xã hội X ngày 8-9, Bộ trưởng Quốc phòng Israel Israel Katz tuyên bố: “Hôm nay, một trận cuồng phong sẽ giáng xuống bầu trời Gaza City. Phần mái những tòa nhà cao tầng trong khu vực sẽ rung chuyển. Đây là cảnh báo cuối cùng cho Hamas”. Ông đồng thời kêu gọi Hamas phải lập tức thả con tin và hạ vũ khí, nếu không “Gaza sẽ bị phá hủy và các người sẽ bị xóa sổ”.
Theo Reuters, Lực lượng Phòng vệ Israel đang tăng cường không kích, mỗi ngày tấn công ít nhất một tòa nhà cao tầng ở Gaza với lý do đó là “căn cứ Hamas”. Các đơn vị bộ binh cũng tiến sâu vào vùng ngoại ô Gaza City, được cho là bước chuẩn bị cho chiến dịch chiếm đóng hoàn toàn thành phố này.
Tình hình nhân đạo tại Gaza tiếp tục xấu đi. Bộ Y tế Gaza công bố số người Palestine thiệt mạng đã vượt 64.000 kể từ tháng 10-2023, đa số là dân thường. Liên hiệp quốc cảnh báo nguy cơ nạn đói lan rộng khi nhiều khu vực không còn tiếp cận được với lương thực, nước sạch và dịch vụ y tế.
Quốc tế gia tăng áp lực ngoại giao
Trước những tuyên bố cứng rắn của Israel, cộng đồng quốc tế đã phản ứng gay gắt. Tại Geneva ngày 8-9, Cao ủy Nhân quyền Liên hiệp quốc Volker Türk lên án: “Những vụ sát hại tập thể người dân Palestine và việc ngăn chặn viện trợ nhân đạo là vi phạm trắng trợn luật quốc tế. Israel phải trả lời trước Tòa án Công lý Quốc tế”.
Một ngày trước đó, Phó Chủ tịch Ủy ban châu Âu Teresa Ribera phát biểu tại Paris rằng chiến dịch ở Gaza là hành động “diệt chủng”, đồng thời chỉ trích châu Âu đã thất bại trong việc hành động chung: “Chúng ta không thể đứng nhìn khi một dân tộc bị hủy diệt”.
Cùng ngày, Thủ tướng Tây Ban Nha Pedro Sánchez tuyên bố: “Israel đang diệt chủng một dân tộc vô lực, bom rơi xuống bệnh viện, trẻ em chết vì đói”. Tây Ban Nha ngay sau đó áp đặt loạt biện pháp trừng phạt: cấm tàu thuyền và máy bay chở vũ khí tới Israel đi qua cảng, không phận Tây Ban Nha; đồng thời cấm nhập cảnh các cá nhân “liên quan đến hành vi diệt chủng”.
Các nước khác trong Liên minh châu Âu như Bỉ, Đức và Anh cũng kêu gọi một thỏa thuận ngừng bắn, đồng thời tăng viện trợ nhân đạo cho Gaza. Theo phân tích của Hội đồng Đối ngoại châu Âu (ECFR), EU đang đứng trước sức ép lớn từ dư luận nội bộ, nhất là sau khi những hình ảnh về nạn đói và thương vong dân thường tràn ngập trên truyền thông.
Bạo lực lan đến Jerusalem
Trong khi Gaza đang hứng chịu chiến dịch quân sự quy mô lớn, làn sóng bạo lực tiếp tục lan tới chính lãnh thổ Israel. Sáng 8-9, tại giao lộ Ramot, ngoại ô Jerusalem, hai tay súng Palestine từ Bờ Tây đã nổ súng vào một xe buýt chở đầy hành khách, khiến ít nhất 5 người thiệt mạng và 15 người khác bị thương. Times of Israel dẫn lời cảnh sát cho biết đây là “một vụ tấn công khủng bố”, hai kẻ tấn công đã bị bắn hạ tại chỗ.
Một nhân chứng nữ kể lại trên The Guardian: “Khi tài xế mở cửa, bọn chúng lao lên, nổ súng loạn xạ. Tôi đứng gần cửa sau, ngã đè lên mọi người rồi thoát ra ngoài. Tôi trốn dưới gầm xe khác cho tới khi mọi chuyện kết thúc”.
Do vụ việc này, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã buộc phải hoãn tham dự một phiên điều trần về cáo buộc tham nhũng tại Tel Aviv. Theo The Guardian, đây là vụ xả súng chết người nghiêm trọng nhất ở Israel kể từ tháng 10-2024, khi hai tay súng từ Bờ Tây tấn công tại Tel Aviv làm 7 người thiệt mạng. Hamas khi đó đã nhận trách nhiệm.
Các nhà quan sát quốc tế lo ngại rằng bạo lực lan rộng sang Bờ Tây và ngay trong lãnh thổ Israel sẽ càng khoét sâu hố ngăn cách giữa hai cộng đồng, khiến khả năng khởi động đàm phán hòa bình ngày càng xa vời.
Phát biểu của Bộ trưởng Quốc phòng Israel Israel Katz ngày 8-9 không chỉ là lời đe dọa quân sự mà còn biểu tượng cho cơn bão ngoại giao đang cuồn cuộn. Khi Liên hiệp quốc và nhiều lãnh đạo châu Âu thẳng thừng dùng từ “diệt chủng” để chỉ trích Israel, chiến sự Gaza đã vượt khỏi phạm vi khu vực, trở thành cuộc khủng hoảng quốc tế.
Với hàng chục ngàn dân thường Palestine thiệt mạng, con tin Israel vẫn bị giam giữ và bạo lực lan tới tận Jerusalem, câu hỏi cấp bách là liệu có còn cơ hội cho một lối thoát chính trị hay Trung Đông sẽ tiếp tục bị cuốn vào một “cuồng phong” mới khó lường hơn.