Trước những chiêu trò lừa đảo ngày càng tinh vi, nhiều trường đã triển khai các giải pháp đồng bộ, trang bị kỹ năng số và kỹ năng sống, giúp sinh viên tự tin bảo vệ mình trong thế giới mạng nhiều cơ hội nhưng cũng lắm rủi ro.
Nhiều cạm bẫy từ không gian mạng
Sinh viên, đặc biệt là các tân sinh viên, khi bước vào cánh cổng đại học, cao đẳng thường đầy háo hức, ham học hỏi, giàu khát vọng. Nhưng cũng chính sự háo hức ấy lại dễ trở thành điểm yếu để kẻ xấu lợi dụng bằng những chiêu trò ngày càng tinh vi.
Thực tế, nhiều tân sinh viên đã trở thành nạn nhân vì tin tưởng tuyệt đối vào các văn bản, website hay tài khoản mạng xã hội giả mạo. Các đối tượng thậm chí còn bám sát thông tin từ fanpage trường, len lỏi vào nhóm lớp, nắm bắt tâm lý để dựng kịch bản lừa đảo chuyên nghiệp.
Trong bối cảnh không gian mạng tiềm ẩn nhiều cạm bẫy, nhu cầu được trang bị kỹ năng nhận diện và phòng tránh lừa đảo trở thành mối quan tâm của sinh viên. Không ít bạn trẻ thừa nhận thường xuyên tiếp cận thông tin qua các nền tảng mạng xã hội, nhưng lại chưa đủ kiến thức để phân biệt thật - giả.
Em Đỗ Hoàng Phương Trinh (18 tuổi, ở xã An Nhơn Tây) là tân sinh viên lớp Thú y 51C.TY1, Trường Cao đẳng Cơ điện - Xây dựng và Nông lâm Trung bộ. Trinh chia sẻ: "Em rất quan tâm đến các thủ đoạn lừa đảo trên mạng. Nhờ cảnh giác, em từng từ chối những tin nhắn mời làm việc nhận hoa hồng, nhận quà tặng.
Sự cảnh giác đó có được từ những thông tin cảnh báo trên TikTok, Facebook… Tuy vậy, em vẫn mong được hướng dẫn kỹ hơn về dấu hiệu nhận biết, các mánh khóe và đòn tâm lý mà kẻ lừa đảo thường sử dụng”.
Hình thành “lá chắn mềm”
Việc tổ chức các chương trình tuyên truyền, tập huấn kỹ năng an toàn số sẽ hình thành “lá chắn mềm” thiết thực để sinh viên chủ động bảo vệ mình trên mạng.
Năm nay, ngay từ đầu năm học, nhà trường và các Đoàn trường đã xây dựng kế hoạch, tổ chức các hoạt động nhằm tăng cường kỹ năng an toàn số cho học sinh, sinh viên.
Ngày 12-9 vừa qua, trong khuôn khổ Tuần sinh hoạt chính trị đầu khóa học, Trường Cao đẳng Kỹ thuật Công nghệ Quy Nhơn tổ chức tuyên truyền, thông tin về các phương thức, thủ đoạn lừa đảo trên không gian mạng và kỹ năng sử dụng mạng an toàn cho hơn 1.000 tân sinh viên khóa 19.
Thượng úy Nguyễn Nhật Trường (Phòng Cảnh sát Hình sự, Công an tỉnh) đã giúp sinh viên nhận diện chiêu trò lừa đảo tinh vi trên không gian mạng; trang bị kỹ năng phòng tránh, bảo vệ bản thân khi tham gia internet; nâng cao ý thức sử dụng mạng xã hội an toàn, văn minh.
Trước đó, Trường Cao đẳng Kỹ thuật Công nghệ Quy Nhơn đã ban hành kế hoạch tuyên truyền, cảnh báo thủ đoạn tội phạm lợi dụng không gian mạng trong năm học 2025 - 2026, coi việc nâng cao nhận thức, trang bị kỹ năng số cho sinh viên là nhiệm vụ trọng tâm. Mục tiêu không chỉ giúp các em tự bảo vệ trước cạm bẫy trên mạng mà còn góp phần xây dựng môi trường học đường an toàn, lành mạnh.
Theo kế hoạch, chuyên đề “Nhận diện và phòng ngừa tội phạm mạng” được đưa vào Tuần sinh hoạt công dân đầu năm học; đồng thời, các kênh truyền thông chính thống như: website, fanpage, bảng tin, nhóm Zalo/Facebook lớp được tận dụng để phát hành cảnh báo.
Nhà trường cũng phối hợp Công an địa phương tổ chức chuyên đề, tập huấn kỹ năng phòng tránh, đặc biệt chú trọng nhóm sinh viên có nguy cơ cao.
Ông Đặng Văn Thông - Phó trưởng Phòng Công tác học sinh - sinh viên, Trường CĐ Kỹ thuật Công nghệ Quy Nhơn - cho biết: “Phòng đã thiết lập số điện thoại của trưởng Công an phường/xã, đường dây nóng của trực ban hình sự để sinh viên kịp thời được lực lượng chức năng hỗ trợ, xử lý khi gặp tình huống nghi vấn.
Giáo viên chủ nhiệm cũng được yêu cầu theo dõi sát, phát hiện biểu hiện bất thường như sa sút học tập, quan hệ xã hội phức tạp… để kịp thời quản lý, phòng ngừa”.
Cùng với đó, Đoàn Thanh niên Trường Cao đẳng Kỹ thuật Công nghệ Quy Nhơn sẽ triển khai nhiều hoạt động gắn với phong trào sinh viên như: Sinh hoạt chuyên đề, cuộc thi trực tuyến tìm hiểu “An toàn trên không gian mạng” giúp đoàn viên rèn luyện kỹ năng số, nâng cao ý thức khi sử dụng mạng xã hội.
Trường Cao đẳng Cơ điện - Xây dựng và Nông lâm Trung Bộ cũng đã lồng ghép tuyên truyền về nhận diện và phòng ngừa tội phạm mạng tại đợt sinh hoạt đầu khóa diễn ra từ ngày 6 đến 9-9 vừa qua. Bên cạnh đó, nhà trường cũng giao các cơ quan liên quan thường xuyên phối hợp để có những hoạt động nhằm phát hiện, hỗ trợ sinh viên kịp thời.
Anh Đặng Ngọc Châu - Bí thư Đoàn Trường CĐ Cơ điện - Xây dựng và Nông lâm Trung Bộ - cho biết: “Tại chương trình Hành trình mới - Phiên bản mới, chào đón và tập huấn kỹ năng mềm cho tân học sinh, sinh viên khóa 51 (năm học 2025 - 2026), chúng tôi sẽ trang bị kỹ năng phòng, chống lừa đảo qua mạng.
Nội dung gồm: Nhận diện các hình thức lừa đảo phổ biến trên mạng xã hội, email, ứng dụng; cảnh giác với thông tin giả mạo; bảo mật thông tin cá nhân và tài khoản trực tuyến. Mục tiêu là giúp sinh viên có kỹ năng tự bảo vệ bản thân khi sử dụng internet và mạng xã hội”.
