Ngày 3-9, giá vàng thế giới đã vượt mọi đỉnh lịch sử - trên 3.530 USD/ounce, tăng hơn 90% kể từ cuối năm ngoái. Giá vàng miếng SJC và vàng nhẫn liên tục lập những mốc đỉnh mới. Giá vàng miếng SJC trên 133 triệu đồng và vàng nhẫn trơn trên 127 triệu đồng/lượng.
Giá vàng thế giới đang tăng nhanh do một số yếu tố chính: Kỳ vọng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) cắt giảm lãi suất mạnh (từ 4,25% - 4,5% hiện tại) để kích thích kinh tế Mỹ, làm suy yếu USD và thúc đẩy vàng như tài sản trú ẩn. Bất ổn địa chính trị, bao gồm căng thẳng tại Trung Đông và sự xáo trộn trong chính sách của ông Donald Trump đang làm giảm niềm tin vào thị trường, khiến nhà đầu tư đổ xô vào vàng như một nơi trú ẩn an toàn. Ngân hàng trung ương các nước như Trung Quốc và Ấn Độ mua vàng mạnh - Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBoC) đã tăng dự trữ từ mốc trên 2.000 tấn lần đầu vào năm 2022 lên 2.280 tấn vào cuối năm 2024. Ngân hàng Dự trữ Ấn Độ (RBI) cũng đang tăng tỉ trọng vàng trong dự trữ ngoại hối từ 6,9% lên 11,4%, kết hợp lạm phát cao và suy thoái kinh tế…
Giá vàng thế giới tăng thúc đẩy giá vàng trong nước cũng liên tục lập đỉnh. Đáng chú ý, thị trường kỳ vọng giá vàng miếng SJC sẽ giảm để thu hẹp cách biệt với giá thế giới sau khi có Nghị định 232/2025/NĐ-CP sửa đổi Nghị định 24/2012/NĐ-CP về quản lý hoạt động kinh doanh vàng, nhưng thực tế lại chưa diễn ra. Sau khi Nghị định 232 ban hành, việc chuyển sang cơ chế cấp phép cho doanh nghiệp có vốn điều lệ tối thiểu 1.000 tỉ đồng và ngân hàng thương mại vốn 50.000 tỉ đồng sẽ cho phép nhiều đơn vị tham gia sản xuất và nhập khẩu vàng nguyên liệu. Điều này dự kiến tăng nguồn cung, kết nối thị trường nội địa với quốc tế, giảm tình trạng độc quyền vàng miếng SJC. Nguồn cung ổn định sẽ hạn chế đầu cơ, giảm buôn lậu và tăng niềm tin vào thị trường. Thị trường sẽ cạnh tranh hơn với đa dạng thương hiệu vàng miếng, thúc đẩy đổi mới và hiệu quả, tương tự mô hình ở các nước Đông Nam Á như Thái Lan, hệ thống mua bán rộng rãi, và giá vàng tiêu dùng phần nào phản ánh giá quốc tế.
Có điều Nghị định 232 có hiệu lực từ ngày 10-10-2025 (tức còn hơn 1 tháng nữa). Ngay cả sau khi có hiệu lực, trong ngắn hạn, việc chuyển sang cơ chế cấp quyền sản xuất và kinh doanh vàng miếng có thể tạo ra sự tạm thời thiếu hụt nguồn cung do các doanh nghiệp phải chuẩn bị hồ sơ và chờ cấp phép, với thời gian tối đa là 30 ngày làm việc kể từ khi hồ sơ hợp lệ được nộp, và Ngân hàng Nhà nước vẫn kiểm soát chặt để tránh lạm phát. Trong bối cảnh nhu cầu nội địa tăng cao, niềm tin vào vàng SJC vẫn mạnh, dẫn đến đầu cơ và tích trữ; tỉ giá USD/VNĐ suy yếu. Kết quả là giá vàng miếng SJC vẫn lập đỉnh, chưa thu hẹp chênh lệch với giá thế giới. Lúc này, Ngân hàng Nhà nước nên can thiệp mạnh mẽ để thu hẹp chênh lệch như bán vàng dự trữ qua đấu giá và bán trực tiếp qua ngân hàng thương mại, như đã làm năm 2024, để tăng cung ngắn hạn. Cần giám sát hạn mức (quota) nhập khẩu minh bạch, phối hợp Bộ Tài chính giảm thuế xuất khẩu vàng trang sức về 0%. Đồng thời, nên xây dựng sàn giao dịch vàng quốc gia để tăng minh bạch.
Những giải pháp trên sẽ giúp ổn định vĩ mô, giảm rủi ro lạm phát và ngoại hối. Chính sách mới về quản lý thị trường vàng từ Nghị định 232 là tích cực, nhưng cần hành động quyết liệt để giá vàng nội địa sát thế giới hơn.
Theo Thái Phương ghi (NLĐO)