Người tài và sức mạnh thể chế

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

Thành tựu của Việt Nam trong việc khống chế đại dịch Covid-19 là xuất sắc và được cả thế giới ghi nhận. Thành tựu này đạt được là nhờ có sự lãnh đạo nhạy bén, đúng đắn của Đảng và Nhà nước, sự chỉ đạo, điều hành quyết liệt, kịp thời của Chính phủ; sự vào cuộc đồng bộ, tích cực của cả hệ thống chính trị và sự đồng lòng, hưởng ứng của người dân.

Qua đó, chúng ta cũng cần nhấn mạnh một nguyên nhân sâu xa, đó là ưu thế của mô hình thể chế với nguyên tắc quyền lực nhà nước là tập trung, thống nhất. Nguyên tắc này đã giúp cho chính quyền trung ương có đủ sức mạnh và thẩm quyền để ban hành các quyết định cần thiết một cách nhanh chóng, quyết đáp cho toàn bộ hệ thống. Đây là một ưu thế rất lớn trong cuộc chiến chống dịch Covid-19.

Mô hình phân quyền của các nước phương Tây nhiều khi làm cho việc ban hành các quyết định cần thiết bị chậm trễ. Thêm vào đó, đã phân quyền thì thường phải thỏa hiệp, mà đã thỏa hiệp thì phương án chính sách tốt nhất dễ bị bỏ qua. Thực tế của cuộc chiến chống đại dịch Covid-19 ở các nước phương Tây bộc lộ sự lủng củng giữa các nhánh quyền lực nhà nước, giữa chính quyền trung ương với chính quyền địa phương đã làm cho thời gian vàng để khống chế dịch bệnh bị đánh mất. Mà chậm một ngày thôi, thì dịch bệnh đã có thể lây lan ra cộng đồng và vượt tầm kiểm soát.

Tuy nhiên, mỗi tấm huy chương đều có hai mặt, mô hình thể chế với nguyên tắc quyền lực nhà nước là tập trung, thống nhất cũng vậy. Rủi ro lớn nhất của mô hình này là trung ương đã ban hành quyết định sai thì cả hệ thống sẽ cùng sai. Sự nhanh nhạy và sự thống nhất của cả hệ thống nhiều khi không những không bù đắp được cho các tổn thất mà một quyết định sai lầm có thể gây ra, mà còn làm cho những tổn thất đó trở nên trầm trọng hơn. Đây là lý do tại sao đã lựa chọn mô hình thể chế với nguyên tắc quyền lực nhà nước là tập trung, thống nhất, thì bắt buộc phải lựa chọn cho được những người tài làm lãnh đạo, đồng thời phải kết hợp được sức mạnh của thể chế với sức mạnh của kỹ trị. Trong cuộc chiến chống đại dịch Covid-19, sự kết hợp giữa sức mạnh của thể chế với sức mạnh của kỹ trị là rất rõ ràng. Thủ tướng có thẩm quyền ban hành các quyết định rất nhanh chóng, đồng thời tư vấn cho Thủ tướng cũng lại là những chuyên gia hàng đầu của đất nước ta về dịch tễ học.

Thành tựu khống chế đại dịch Covid-19 hoàn toàn có thể nhân rộng ra cho mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, nếu như ưu thế của thể chế vẫn được bảo đảm nhờ việc sử dụng người tài. Sử dụng người tài để phát huy ưu thế và sức mạnh của thể chế chính là công việc đáng tin cậy nhất để đất nước ta nhanh chóng trở nên hùng cường và phát triển. Đây quả thực là việc nói dễ, nhưng làm không dễ. Quan trọng nhất là phải vượt qua lợi ích cá nhân, lợi ích phe nhóm; phải để khát vọng biến Việt Nam thành một quốc gia hùng cường dẫn dắt việc lựa chọn nhân sự.

Lựa chọn thế nào cho đúng người tài cũng hoàn toàn không dễ. Đôi khi tài nói, chưa chắc đã là tài làm. Chính vì vậy, quan trọng là phải lựa chọn người tài theo thành tích thực tế. Nhà thơ tài phải được lựa chọn căn cứ vào những bài thơ đã được xuất bản; nhà thiết kế tài phải được lựa chọn căn cứ vào các công trình đã được thiết kế; lãnh đạo địa phương giỏi phải được lựa chọn căn cứ vào thành tích phát triển kinh tế - xã hội của địa phương; lãnh đạo ngành phải được lựa chọn căn cứ vào sự phát triển của ngành. Các tiêu chí khác như lập trường, thái độ… có thể cũng cần tham khảo. Tuy nhiên, thành tích thực tế mới là tiêu chí đáng tin cậy nhất để lựa chọn người tài.

Cuộc chiến chống đại dịch Covid-19 đã để lại cho chúng ta không chỉ nhiều kinh nghiệm quý, mà còn nhận thức sâu sắc hơn về ưu thế và sức mạnh của mô hình thể chế mà chúng ta đang có. Kiên định với mô hình thể chế và tìm mọi cách để lựa chọn và sử dụng người tài nhằm phát huy ưu thế và sức mạnh của thể chế chính là chìa khóa thành công của chúng ta.

 

TS NGUYỄN SĨ DŨNG - Nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội
(Dẫn nguồn SGGPO)

Có thể bạn quan tâm

Trong dòng chảy báo chí cách mạng

Trong dòng chảy báo chí cách mạng

Trong dòng chảy tròn một thế kỷ của nền báo chí cách mạng Việt Nam, cái tên Thanh Niên luôn mang trên mình một sứ mệnh thiêng liêng; luôn khát khao, ước vọng đồng hành cùng dân tộc trên mọi chặng đường phát triển.

Cuộc đối thoại về niềm tin và nghĩa vụ

Cuộc đối thoại về niềm tin và nghĩa vụ

Nghị định 70/2025/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 1/6/2025 quy định: hộ kinh doanh có doanh thu trên 1 tỷ đồng/năm, hoạt động trong các lĩnh vực tiêu dùng trực tiếp như quán ăn, khách sạn, bán lẻ, vận tải... bắt buộc phải sử dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền, kết nối trực tiếp với cơ quan thuế.

Phòng ngừa rủi ro UAV

Phòng ngừa rủi ro UAV

Trong chuyến đi đến thủ đô Washington D.C của Mỹ vào cuối năm 2024, người viết từng có ý định mang theo một chiếc flycam (máy bay không người lái - UAV - chuyên chụp hình, quay phim) loại nhỏ để phục vụ công việc.

Cơ hội đột phá của ngành giáo dục

Cơ hội đột phá của ngành giáo dục

Phát biểu trước Quốc hội, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh, ngày 16-6-2025 là một ngày rất đặc biệt đối với ngành giáo dục vì Quốc hội đã ấn nút thông qua Luật Nhà giáo. Đây là một sự kiện rất quan trọng đối với ngành giáo dục.

Kiến tạo không gian cho thực hành sáng tạo

Kiến tạo không gian cho thực hành sáng tạo

Hanoi Rock City (HRC, hoạt động từ năm 2010) là một trong những địa chỉ được người yêu âm nhạc trong nước xem là “thánh địa” indie (tạm dịch: âm nhạc độc lập, không có sự can thiệp của các doanh nghiệp âm nhạc thương mại), vừa thông báo sẽ khép lại hành trình 15 năm hoạt động vào tháng 12-2025.

Giữ niềm tin cho gạo Việt

Giữ niềm tin cho gạo Việt

Việc ứng dụng công nghệ truy xuất nguồn gốc, tăng cường giám sát thị trường và xử lý nghiêm hành vi làm giả, làm nhái là nền tảng để khẳng định giá trị thực và bảo vệ uy tín gạo Việt trên cả thị trường trong nước lẫn quốc tế.

Hút chất xám vào khu vực công

Hút chất xám vào khu vực công

Đầu những năm 1990, khi Việt Nam bắt đầu mở cửa phát triển kinh tế, đã có ý kiến của các Việt kiều kiến nghị Chính phủ cần có chính sách sử dụng các chuyên gia giỏi người Việt ở nước ngoài bổ trợ cho phát triển kinh tế đất nước.

Báo chí trong thời đại AI

Báo chí trong thời đại AI

(GLO)- Sẽ không quá khi nói rằng, chúng ta đang ngày ngày hít thở trong bầu không khí “số”. Sự phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ nói chung và trí tuệ nhân tạo (AI) đang đưa các ngành nghề vào cuộc chạy đua để không bị tụt hậu. Báo chí càng không ngoại lệ.

null