(GLO)- Nhắc đến một trong những huyền thoại nổi tiếng của người Bahnar thì không thể không nhắc đến truyền thuyết về 2 vị thần là Rok và Set. Mỗi quần thể dân cư của người Bahnar thường có những giai thoại gắn với nơi sinh sống của họ. Truyền thuyết về “Dấu chân trên đá của Rok và Set” ở suối Bầu Dầu, xã Chơ Long, huyện Kông Chro là một ví dụ.
 |
| Một trong những dấu chân trên đá ở suối Bầu Dầu. Ảnh: L.L |
Theo người dân địa phương thì nơi đây lưu giữ các dấu chân của Bok Rok và Bok Set. Dân làng quan niệm: chỉ già làng hay thầy cúng và những người có uy tín mới được đi vào nơi suối thiêng này, và cũng chỉ khi cúng lễ mà thôi. Đó là bãi đá rộng, thoải dần vào một cái “máng” sâu rồi tựa vào vách núi. Tại đây có cả thảy 8 dấu lõm kích thước tựa như bàn chân trái và bàn chân phải. Đáng chú ý nhất là trong đó có một dấu bàn chân trái rộng chừng hơn 9 cm, dài hơn 30 cm, lõm vào trong đá đủ cả dấu vết bàn chân. Trên bãi đá lại có 2 vệt đá màu xám song song chạy dài vài chục mét theo dòng suối mềm mại. Người dân nơi đây truyền nhau đời này qua đời khác rằng: Đó là dấu chân của 2 anh em ruột là Rok và Set, rằng 2 cái khố phơi trên suối của họ đã hóa thành đá… Chuyện kể, Rok và Set là 2 anh em ruột, sinh ra ở làng BRư (xã Chơ Long bây giờ). Họ mồ côi cả cha mẹ từ nhỏ song đều rất khỏe và tài giỏi, thường xuyên bảo vệ dân làng khỏi thú dữ. Rok và Set còn dạy cho dân làng biết làm nương rẫy, biết đánh bắt thú rừng, bắt cá. Họ trở thành các vị thần ngự trị trên mảnh đất BRư này. Bởi vậy, người Bahnar ở đây mỗi khi có chuyện vui, chuyện buồn đều cúng cầu đến thần Rok và Set. Ví như, mỗi khi có đôi trai gái lấy nhau thì thầy cúng lại làm lễ cưới và khấn (tạm dịch):
- Ơi bok Rok, ơi bok Set, bok Ngàn hãy ủng hộ chúng tôi lấy nhau; sống với nhau trọn đời; sinh con đẻ cái lớn lên khỏe mạnh…, nuôi nhiều con trâu, con bò, con gà; làm nhiều cái nương, cái rẫy, con trai biết đan gùi đẹp, con gái biết dệt vải đẹp, sống cuộc đời sung sướng…
Mới đây, nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Tuệ đã sưu tầm và vừa cho ra mắt cuốn Sử thi Bahnar: “Bok Set phát rừng đá của Yang”, trong đó đã nói nhiều hơn về truyền thuyết về Rok và Set đầy chất huyền thoại và kiêu hãnh này của người Bahnar.
Riêng tôi, thật may mắn vì đã được đến nơi có dấu chân trên đá ở suối Bầu Dầu, nơi có thác Pơ Dinh hùng vĩ, có một trong những trầm tích của lịch sử văn hóa, của dân tộc Bahnar ở Kông Chro. Cạnh đó là căn cứ cách mạng của H11 của ta thời chống Mỹ. Đã chạm tay vào vết tích của thời gian, dấu tích của thần linh (nếu dấu tích này là sự thật), và đã từng ước: Nếu đây trở thành một điểm đến của du lịch về cội nguồn và tâm linh thì hay biết mấy. Nhưng đến nay cũng chỉ là ước thôi. Và lại thầm khấn: Ơi bok Rok, ơi bok Set…
Linh Lan
