Nhờ có sự hỗ trợ của trí tuệ nhân tạo, các nhà khoa học cho biết giờ đây họ có thể xét nghiệm máu để phát hiện hơn 50 loại ung thư, bao gồm một số loại ung thư khó phát hiện.
 |
| Hình ảnh quét vi điện tử của các tế bào miễn dịch tấn công ung thư. Ảnh: Getty. |
Chúng ta đều biết việc phát hiện sớm căn bệnh ung thư có thể cứu được nhiều người, và các nhà khoa học từ lâu đã tìm kiếm một biện pháp kiểm tra máu dễ dàng và hiệu quả để làm việc này. Phương pháp mới mặc dù chỉ trong giai đoạn phát triển ban đầu, nhưng một thử nghiệm lớn liên quan đến 6.689 mẫu máu đã cung cấp những kết quả hứa hẹn.
Có hơn 99% kết quả dương tính là chính xác, có nghĩa là ít trường hợp chẩn đoán dương tính giả gây tốn kém và căng thẳng không cần thiết.
Xét nghiệm dựa trên một chương trình máy tính được đào tạo để sàng lọc các mẩu DNA thường lưu thông trong máu, là các mảng bong từ các khối u. Các nhà nghiên cứu tập trung vào việc phát hiện các mẩu DNA đã bị methyl hóa như thế nào. Đây là một dấu hiệu hóa học cho thấy các gen “hoạt động” hay “không hoạt động” khi ở bên trong các tế bào của chúng.
Các nhà nghiên cứu đã đào tạo máy học thuật toán để phân tích các mẫu methyl hóa DNA từ hàng nghìn mẫu máu, trước khi cho máy phân tích 1.531 mẫu từ những người bị ung thư và 1.521 mẫu từ người không ung thư. Chương trình đã nhóm chúng thành các nhóm mẫu tương tự và sau đó các nhà nghiên cứu đã dạy cho AI mẫu nào phản ánh loại ung thư nào, trước khi đưa nó vào thử nghiệm.
Sau đó, nhóm nghiên cứu đã thử nghiệm hệ thống được đào tạo trên một bộ mẫu khác từ 1.264 người, khoảng một nửa trong số họ bị ung thư. Kết quả cho thấy tỷ lệ mà hệ thống xác định sai trường hợp nhiễm ung thư chiếm chưa tới 1%.
Đặc biệt, phương pháp mới có thể sàng lọc các bệnh ung thư khó phát hiện. Thí dụ, hệ thống xác định chính xác 63% những người mắc ung thư tuyến tụy giai đoạn I, tăng lên 100% ở giai đoạn IV.
Bác sĩ ung thư Geoff Oxnard, Viện Ung thư Dana-Farber, Đại học Y Harvard cho biết: "Nghiên cứu trước đây của chúng tôi chỉ ra rằng các xét nghiệm dựa trên methyl hóa vượt trội hơn so với các phương pháp giải trình tự DNA truyền thống để phát hiện nhiều dạng ung thư trong các mẫu máu".
Một lợi thế khác của việc tập trung vào đặc điểm biểu sinh của quá trình methyl hóa là nó cung cấp manh mối các đoạn DNA đến từ các loại mô nào.
“Xét nghiệm không chỉ cho thấy sự hiện diện của ung thư mà còn cung cấp chính xác về loại ung thư và nguồn gốc nơi các chuyên gia y tế nên tìm kiếm căn bệnh ác tính”, nhà nghiên cứu miễn dịch Michael Seiden nói.
Hệ thống đã có thể xác định nguồn gốc của bệnh ung thư trong hơn 90% các trường hợp thử nghiệm phát hiện ung thư. Thông tin này là rất quan trọng để xây dựng chiến lược điều trị.
Theo bác sĩ Oxnard, dựa trên xác nhận lâm sàng thành công ở hàng nghìn bệnh nhân, nghiên cứu này đã đạt được những kết quả nhất định. Tuy nhiên, vẫn còn một số vấn đề cần giải quyết, chẳng hạn như tỷ lệ phát hiện giai đoạn đầu còn thấp. Bất kể vậy, nghiên cứu này cung cấp các tín hiệu đáng khích lệ cho tiềm năng của các xét nghiệm máu được phân tích bằng trí tuệ nhân tạo.
"Trước khi phương pháp xét nghiệm máu này được sử dụng thường xuyên, chúng ta cần xem xét các kết quả từ những nghiên cứu lâm sàng để hiểu đầy đủ hơn về hiệu suất xét nghiệm", bác sĩ Oxnard nói.
Nghiên cứu này được công bố trên Tạp chí trực tuyến Annals of Oncology.
HOÀNG DƯƠNG Theo Sciencealert, Annalsofoncology, Guardian/ NDO
