Bác sĩ chuyên khoa 2 Huỳnh Tấn Vũ, Đơn vị Điều trị Ban ngày, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM - cơ sở 3, cho biết củ gừng là một loại gia vị rất phổ biến trong ẩm thực nước ta, được dùng dưới dạng tươi, khô, bột hoặc nước ép. Theo y học cổ truyền, gừng có vị cay, tính ấm, có tác dụng tán hàn giải biểu, ấm dạ dày, cầm mửa, tiêu nước, dịu ho, cầm nôn, tiêu đàm, giải độc. Vị cay thơm đặc trưng và tính ấm nóng của gừng là đặc điểm khiến cho gừng được sử dụng nhiều trong ẩm thực cũng như trong y học cổ truyền.
Sinh khương hay gừng tươi là một vị thuốc được xếp vào nhóm thuốc phát tán phong hàn. Trong y học cổ truyền phương Ðông các lương y đã dùng gừng làm thuốc từ hơn 2.000 năm.
Vị thuốc từ gừng
Theo bác sĩ Vũ, kinh nghiệm dân gian từ lâu đã dùng gừng tươi chữa cảm mạo, phong hàn, nhức đầu, ngạt mũi, ho có đờm, nôn mửa, bụng đầy trướng. Dùng làm thuốc kích thích tiêu hóa, tăng bài tiết, sát trùng, hành thủy, giải độc ngứa do cua cá, chim, thú độc. Ngày dùng 4-8 g, dạng thuốc sắc uống. Gừng còn được dùng làm thuốc xoa bóp và đắp ngoài chữa sưng phù, vết thương, giảm đau.
Làm ấm cơ thể, phòng bệnh hô hấp: Gừng có vị cay nóng, tính ấm nên khi ăn gừng tươi có tác dụng làm giãn các mao mạch, thúc đẩy quá trình tiết mồ hôi, giúp làm ấm cơ thể từ bên trong. Phương pháp này không chỉ hỗ trợ tuần hoàn máu tốt hơn mà còn có thể chống lại virus hợp bào hô hấp, ngăn cản các bệnh liên quan đến đường hô hấp.
Chữa đau bụng, lạnh bụng: Gừng nướng chữa đau bụng, lạnh bụng, đi ngoài. Gừng khô, gừng sao chữa đau bụng lạnh, đầy trướng không tiêu, chân tay giá lạnh, mạch nhỏ, đàm ẩm, ho suyển và thấp khớp. Ngày dùng 4-20 g dạng thuốc sắc hoặc hoàn tán. Thường dùng phối hợp với các vị thuốc khác.
Chữa ho lâu ngày và ợ: Gừng sống giã lấy nước cốt (1 thìa) trộn mật ong (1 thìa). Đun nóng, uống dần ít một.
Bệnh tiêu hóa: Mùa lạnh chúng ta cũng thường bị tình trạng lạnh bụng, khó tiêu. Củ gừng tươi có thể hỗ trợ điều trị một số bệnh về đường tiêu hóa như đầy hơi, khó tiêu, ợ hơi, trào ngược dạ dày, buồn nôn, giúp tăng cảm giác thèm ăn. Sử dụng gừng làm gia vị thêm vào các món ăn để kích thích tiêu hóa, hoặc sử dụng trà gừng, ăn mứt gừng. Sử dụng gừng tươi thường xuyên đúng cách có thể thúc đẩy quá trình tiêu hóa, tăng khả năng hấp thụ các khoáng chất, chất dinh dưỡng, duy trì hệ tiêu hóa khỏe mạnh.
Đau lưng, đau vai gáy do lạnh: Có thể dùng rượu gừng làm thuốc xoa bóp, massage cơ để cơ bắp được thả lỏng hơn. Hoặc chườm nóng vai gáy với gừng rang, muối hột.
Đau xương khớp mùa lạnh: Ngâm chân, tay hoặc tắm với nước thảo dược có thành phần là gừng tươi. Hoặc sử dụng gừng rang với muối hột chườm lên vùng đau.
Những điều cần chú ý khi sử dụng gừng
Bác sĩ Vũ khuyến cáo không nên sử dụng quá 5 g gừng mỗi ngày. Gừng không phù hợp với người đang chuẩn bị phẫu thuật hoặc mới phẫu thuật xong. Ngoài ra, những trường hợp có biểu hiện xuất huyết như chảy máu cam, chảy máu chân răng, băng huyết, ho ra máu… cũng không nên dùng gừng.
Về mặt lý thuyết, gừng được xem là chống chỉ định với bệnh nhân có tình trạng chảy máu nội tạng hoặc đang sử dụng các thuốc chống kết tập tiểu cầu, thuốc chống đông như warfarin. Gừng cũng không phù hợp với người dễ ra mồ hôi nhiều, bị cảm nắng.
Khi dùng gừng thoa ngoài da, nên thử trước trên một vùng da nhỏ để kiểm tra khả năng kích ứng, đồng thời chỉ để trong thời gian ngắn vì gừng có thể gây nóng rát, thậm chí bỏng da ở những người có làn da nhạy cảm.
Bác sĩ Vũ cũng lưu ý, khi ăn gừng nên rửa thật sạch vỏ thay vì gọt bỏ, bởi phần vỏ gừng cũng chứa nhiều hoạt chất có lợi cho sức khỏe.
Theo Lê Cầm (TNO)
