Cơ sở pháp lý, địa giới hành chính giữa hai tỉnh Kon Tum-Quảng Nam được xác định theo Bản đồ 364 được lập trên cơ sở Chỉ thị 364-CT ngày 6/11/1991 của Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng (nay là Thủ tướng Chính phủ) về việc giải quyết những tranh chấp đất đai liên quan địa giới hành chính tỉnh, huyện, xã; Nghị định số 119-CP ngày 16/9/1994 của Chính phủ ban hành Quy định quản lý, sử dụng hồ sơ địa giới, bản đồ địa giới và mốc địa giới hành chính các cấp.
Theo UBND huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum, năm 1991, khi xác định đường địa giới hành chính với các tỉnh có liên quan, trong đó có tỉnh Quảng Nam-Đà Nẵng, tỉnh Kon Tum đã tiến hành hiệp thương với tỉnh Quảng Nam-Đà Nẵng và hai bên thống nhất trên toàn tuyến, có đoạn địa giới hành chính giữa xã Đăk Ring, huyện Kon Plông giáp xã Trà Vân, huyện Trà My; giữa huyện Kon Plông với huyện Trà My. Đến năm 1993, các bên đã ký xác nhận bộ hồ sơ, bản đồ địa giới hành chính.
Từ khi xác lập hồ sơ đường địa giới hành chính giữa tỉnh Kon Tum và Quảng Nam theo Chỉ thị 364-CT đến nay, mặc dù cả hai tỉnh đã trải qua 5 lần thành lập, chia tách các đơn vị hành chính nhưng tuyến địa giới hành chính giáp ranh giữa tỉnh Kon Tum và tỉnh Quảng Nam vẫn không thay đổi. Sau mỗi lần thành lập, chia tách các đơn vị hành chính thì cả hai tỉnh đều ký lại hồ sơ đường địa giới hành chính theo hướng giữ nguyên đường địa giới hành chính theo Chỉ thị 364-CT.
Phó Giám đốc Sở Nội vụ tỉnh Kon Tum Võ Sỹ Chung cho biết, năm 2015, khi Chính phủ có Tờ trình số 251/TTr-CP báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội liên quan một số nội dung trong quá trình triển khai Quyết định 513/QĐ-TTg, theo đó tại báo cáo đã xác định rất rõ, tỉnh Kon Tum không có tuyến địa giới đơn vị hành chính nào bị phá vỡ, biến dạng do tác động của quá trình phát triển kinh tế-xã hội, vận động của địa chất tự nhiên, lũ lụt.
Thế nhưng, trên thực tế hiện nay có gần 240 hộ với hơn 1.000 nhân khẩu (với hơn 80% hộ thuộc diện nghèo) của xã Trà Vinh, huyện Nam Trà My đang sinh sống tập trung tại xã Đăk Nên, huyện Kon Plông. Cụ thể: Tại làng Tu Rít có khoảng 37 hộ; các làng Đăk Du, Tắp Yêu khoảng 156 hộ; các làng Tu Lú, Tu Đót, Đăk Meng, Ngọc Bum khoảng 45 hộ. Do vướng mắc địa giới, tại đây không được đầu tư cơ sở hạ tầng thiết yếu điện, đường, trường, trạm, không sóng điện thoại, bà con không được cấp giấy tờ đất đai nên khó khăn trong phát triển sản xuất cải thiện cuộc sống.
Trước cuộc sống khó khăn của các hộ dân nơi đây, trong thời gian qua, hai tỉnh Kon Tum và Quảng Nam đã có nhiều cuộc làm việc cấp cao để giải quyết vướng mắc liên quan tuyến địa giới hành chính giữa hai tỉnh. Tại buổi làm việc ngày 18/8/2022, lãnh đạo 2 tỉnh Kon Tum và Quảng Nam thống nhất thành lập tổ công tác tiếp tục làm việc tìm phương án đi đến thống nhất để đề xuất lên cấp trên, từ đó để hai tỉnh triển khai thực hiện nhằm bảo đảm người dân ổn định sản xuất và sinh sống. Tuy nhiên đến nay, vụ việc vẫn chưa được giải quyết dứt điểm.
Chủ tịch UBND huyện Kon Plông Đặng Quang Hà cho biết, trong khi chờ ý kiến của cấp có thẩm quyền, Tỉnh ủy, HĐND, UBND, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Kon Tum vẫn luôn quan tâm chỉ đạo các cơ quan, đơn vị của tỉnh và huyện Kon Plông thường xuyên phối hợp với chính quyền huyện Nam Trà My, xã Trà Vinh trong việc quản lý an ninh trật tự trên địa bàn, quan tâm chăm lo đến đời sống, sản xuất của các hộ sinh sống tại đây.
Gần đây nhất, ngày 25/6/2024, Huyện ủy Kon Plông và Huyện ủy Nam Trà My tổ chức buổi làm việc bàn một số nội dung phối hợp lãnh đạo, chỉ đạo công tác quản lý khu vực nhân dân thôn 3, xã Trà Vinh, huyện Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam hiện đang sinh sống trên địa giới hành chính thôn Tu Thôn, xã Đăk Nên, huyện Kon Plông. Hai bên ký biên bản ghi nhớ thực hiện một số nội dung, trong đó có phối hợp, triển khai đầu tư một số hạng mục cơ sở hạ tầng thiết yếu phục vụ nhu cầu sinh hoạt của nhân dân.
Hiện UBND tỉnh Kon Tum cũng đã có nhiều văn bản chỉ đạo UBND huyện Kon Plông nghiên cứu để đầu tư hạ tầng tại khu vực các hộ dân của xã Trà Vinh, huyện Nam Trà My đang sinh sống, sản xuất trên địa bàn xã Đăk Nên, huyện Kon Plông, bảo đảm theo đúng quy định của pháp luật để phục vụ đời sống của các hộ dân tại khu vực này.
Do không tự giải quyết được vướng mắc về địa giới, dân cư giữa xã Đăk Nên, huyện Kon Plông và xã Trà Vinh, huyện Nam Trà My, 2 tỉnh Kon Tum và Quảng Nam đã báo cáo, kiến nghị Chính phủ nhằm giải quyết vướng mắc.
Mới đây, Bộ Nội vụ đã thành lập đoàn, thực hiện việc khảo sát thực địa tại khu vực vướng mắc địa giới, dân cư giữa xã Đăk Nên, huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum và xã Trà Vinh, huyện Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam. Từ kết quả khảo sát thực tế, Bộ Nội vụ sẽ tham mưu Chính phủ sớm giải quyết vướng mắc giữa hai tỉnh, tạo điều kiện đầu tư phát triển khu vực và người dân sinh sống tại đây ổn định cuộc sống.
Theo Song Ngân (baokontum)
