Vài năm gần đây, dịch vụ du lịch (DL) ở xã bán đảo Nhơn Hải - TP Quy Nhơn từng bước phát triển, góp phần tạo công ăn việc làm và thu nhập cho người dân địa phương. Nhằm đáp ứng yêu cầu bảo tồn và khai thác hợp lý các giá trị tài nguyên thiên nhiên, đa dạng sinh học của rạn san hô gắn với phát triển DL sinh thái cộng đồng, tạo việc làm, cải thiện đời sống của người dân, một dự án (DA) quan trọng đang được thực hiện tại Nhơn Hải.
 |
| Các phương tiện chở khách du lịch ở Nhơn Hải ngày càng được đầu tư bài bản hơn. Ảnh: NGỌC NHUẬN |
Hiệu quả bước đầu
Trong những năm gần đây, rạn san hô ở Hòn Khô- Nhơn Hải đã trở thành điểm DL sinh thái hấp dẫn với các hoạt động tắm biển, lặn ngắm san hô, thưởng thức hải sản... Tuy nhiên, với số lượng du khách tham gia lặn ngắm san hô ngày càng đông, trong khi hoạt động dịch vụ DL tại chỗ còn mang tính tự phát, thiếu chuyên nghiệp, đã gây ảnh hưởng xấu đến quá trình sinh trưởng, phát triển của rạn san hô Nhơn Hải. Đồng thời, việc gia tăng hoạt động khai thác thủy sản của ngư dân, đặc biệt là tình trạng sử dụng công cụ hủy diệt như thuốc nổ, chất độc, hóa chất... đã ảnh hưởng nặng nề đến rạn san hô ở vùng biển này.
Trước tình hình nói trên, Hiệp hội Thủy sản tỉnh Bình Định đã được Quỹ Môi trường toàn cầu (GEF/SGP) tài trợ thực hiện DA quản lý, bảo vệ hệ sinh thái rạn san hô vùng biển ven bờ và phát triển DL sinh thái cộng đồng tại xã Nhơn Hải. DA được triển khai thực hiện từ tháng 9.2015 đến tháng 9.2017, với mục tiêu nâng cao nhận thức và năng lực của chính quyền và người dân địa phương về quản lý, bảo vệ và khai thác hợp lý rạn san hô ven biển thông qua các giải pháp truyền thông, lồng ghép với các hoạt động của các hội, đoàn thể địa phương; xây dựng mô hình thí điểm về cộng đồng tham gia quản lý, giám sát, bảo vệ rạn san hô tại khu vực rạn san hô quanh Hòn Khô; xây dựng mô hình thí điểm về HTX dịch vụ DL và thủy sản.
Đến nay, sau gần một năm, DA đã triển khai một số hoạt động như: Tổ chức cuộc thi tìm hiểu và bảo vệ rạn san hô cho học sinh trường THCS Nhơn Hải; các hoạt động dọn vệ sinh bãi biển và thi bắt sao biển gai tại các vùng rạn san hô; tập huấn tuyên truyền viên cộng đồng bảo vệ rạn san hô; thành lập HTX dịch vụ DL; tổ chức quan trắc, giám sát các vùng rạn san hô của xã; thành lập 1 tổ bảo vệ rạn san hô... Các hoạt động đã đem lại sự chuyển biến đáng ghi nhận về ý thức người dân làm DL đi đôi với trách nhiệm giữ gìn cảnh quan môi trường xanh-sạch-đẹp, bảo vệ tài nguyên rạn san hô, nỗ lực phát triển DL bền vững ở địa phương.
Ông Nguyễn Văn Tiến, Phó Chủ tịch UBND xã Nhơn Hải, cho biết: “Trong thời gian qua, Ban quản lý DA phối hợp với chính quyền địa phương tổ chức nhiều hoạt động truyền thông đã tác động lớn đến nhận thức về bảo vệ rạn san hô trong cộng đồng dân cư. Rạn san hô ở đây đang dần hồi phục, thu hút rất đông du khách đến tham quan, DL lặn biển. Đặc biệt, việc thành lập HTX DL gắn với bảo vệ môi trường (BVMT) biển sẽ đem lại thu nhập cho người dân, góp phần phát triển dịch vụ DL ở địa phương theo hướng bền vững, chuyên nghiệp hơn theo chủ trương của tỉnh, thành phố”.
 |
| Du khách tắm biển, ngắm san hô tại khu vực biển Hòn Khô. Ảnh: N.V |
Phát triển DL kết hợp BVMT biển
Trong quá trình thực hiện, DA đã tập trung hỗ trợ chính quyền và cộng đồng nâng cao nhận thức và năng lực, xây dựng kế hoạch quản lý có sự tham gia của cộng đồng nhằm bảo vệ và khai thác hợp lý tài nguyên biển, đặc biệt là bảo vệ hệ sinh thái rạn san hô - mục tiêu chính để phát triển DL.
Ông Trần Thanh Thâm, Chủ tịch HĐQT, kiêm Giám đốc HTX dịch vụ DL thủy sản Nhơn Hải, cho biết: “HTX được thành lập với sự hỗ trợ của DA và chính quyền địa phương. Đây là một giải pháp tốt nhằm khai thác tiềm năng DL một cách bài bản, xóa bỏ kiểu kinh doanh DL tự phát của người dân địa phương, phát triển sinh kế bền vững cho cộng đồng ngư dân; đồng thời BVMT sinh thái biển”.
Trong thời gian tới, DA sẽ tiếp tục hỗ trợ địa phương các hoạt động: Khoanh vùng bảo vệ rạn san hô, triển khai thực hiện tuần tra, kiểm soát, bảo vệ rạn san hô và thu gom sao biển gai; thành lập câu lạc bộ bài chòi xã Nhơn Hải để biểu diễn phục vụ khách DL. Từ đó, góp phần bảo vệ hệ sinh thái biển, hỗ trợ cộng đồng đảm bảo mục tiêu ổn định sinh kế. Ngoài ra, kết quả của DA sẽ là cơ sở cho việc hình thành khu bảo vệ hệ sinh thái biển Vịnh Quy Nhơn đang được ngành NN&PTNT tỉnh đề xuất với UBND tỉnh thực hiện trong giai đoạn 2020-2030.
Bà Nguyễn Hải Bình, Trưởng nhóm chuyên gia của DA, cho biết thêm: “Sắp tới, Ban quản lý DA sẽ tiếp tục củng cố và đẩy mạnh hoạt động của HTX và tổ bảo vệ rạn san hô. Xúc tiến thành lập Quỹ bảo vệ rạn san hô và môi trường biển của xã. Đề xuất UBND TP Quy Nhơn ban hành quy chế quản lý hoạt động DL tại xã Nhơn Hải; hỗ trợ HTX hoàn thiện cơ sở vật chất để hoạt động tốt, thu hút các hộ dân vào HTX, kinh doanh DL văn minh, xóa bỏ việc cạnh tranh không lành mạnh trong cộng đồng. Gắn kết hoạt động kinh doanh DL sinh thái của HTX với hoạt động bảo vệ tài nguyên,
BVMT biển.
ÐOÀN NGỌC NHUẬN
