Khảo cổ học tại Bình Ðịnh: Góp phần làm rõ trầm tích lịch sử, văn hóa

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

Bình Ðịnh là vùng đất có bề dày lịch sử, văn hóa, từ văn hóa Sa Huỳnh, Champa đến văn hóa Việt. Di sản văn hóa vật thể trên đất Bình Ðịnh có số lượng khá lớn, nên tỉnh rất quan tâm đến việc nghiên cứu, khai quật khảo cổ để làm sáng tỏ thêm trầm tích lịch sử, văn hóa của quê hương.

Công tác khai quật khảo cổ tại Bình Định được lãnh đạo tỉnh quan tâm chỉ đạo ngành Văn hóa phối hợp với các cơ quan chuyên ngành thực hiện, với nhiều loại hình di tích khác nhau đã được khai quật trong nhiều năm qua.

Hiện vật khai quật khảo cổ đợt 2 tại phế tích tháp Đại Hữu, xã Cát Nhơn, huyện Phù Cát được tiến hành từ tháng 4 - 6.2024. Ảnh: NGỌC NHUẬN

Hiện vật khai quật khảo cổ đợt 2 tại phế tích tháp Đại Hữu, xã Cát Nhơn, huyện Phù Cát được tiến hành từ tháng 4 - 6.2024. Ảnh: NGỌC NHUẬN

Hằng năm, tỉnh bố trí kinh phí cho Bảo tàng tỉnh phối hợp với Viện Khảo cổ học Việt Nam, các cơ quan chuyên môn tiến hành khai quật khảo cổ. Các cuộc khai quật không chỉ làm rõ tính chất, niên đại và những giá trị lịch sử, văn hóa của từng địa điểm khảo cổ mà còn góp phần làm sáng tỏ thêm những nhận thức mới của vùng đất Bình Định trong tiến trình lịch sử.

Ông Bùi Tĩnh, Giám đốc Bảo tàng tỉnh, cho biết: “Đối với công tác khảo cổ tại những địa điểm đã được xếp hạng di tích, như các tháp Chăm, đã cung cấp thêm tư liệu phục vụ công tác tu bổ, trùng tu, phục hồi di tích. Đối với công tác bảo tàng, các cuộc khai quật khảo cổ đã cung cấp hàng nghìn hiện vật để lưu giữ, trưng bày, góp phần quảng bá di sản văn hóa của Bình Định đến công chúng tham quan, học tập và nghiên cứu”.

Ngoài những đợt khai quật khảo cổ diễn ra trước đó, như: Khảo cổ di tích Động Cườm (phường Tam Quan Nam, TX Hoài Nhơn), khai quật khảo cổ thành Hoàng Đế (thành Đồ Bàn, xã Nhơn Hậu, TX An Nhơn); những di tích và phế tích tháp Chăm, các lò gốm cổ…, từ năm 2020 - 2024, các cuộc khảo cổ phế tích tháp Châu Thành (phường Nhơn Thành, TX An Nhơn) và phế tích tháp Đại Hữu (xã Cát Nhơn, huyện Phù Cát)… phát hiện thêm nhiều hiện vật quý giá.

Nhà nghiên cứu Nguyễn Thanh Quang nhận định: “Kết quả nghiên cứu, khai quật khảo cổ phát hiện thêm nhiều hiện vật giá trị, với nhiều phát hiện quan trọng, cho chúng ta những nhận thức mới trong nghiên cứu lịch sử, văn hóa vùng đất Bình Định. Theo tôi, ngành Văn hóa nên cân nhắc việc ưu tiên những địa điểm khai quật khảo cổ phù hợp, cũng như trưng bày, quảng bá hiện vật sau khai quật khảo cổ sao cho đem lại hiệu quả cao”.

Theo các chuyên gia khảo cổ học, kho tàng di sản văn hóa Champa ở Bình Định chủ yếu tồn tại dưới hai dạng di tích là các tháp Chăm và phế tích tháp Chăm (trong lòng đất). Việc bảo vệ các di tích, phế tích khảo cổ học trước và sau khai quật cũng là vấn đề cần quan tâm.

TS Lê Đình Phụng, Ủy viên Hội Khảo cổ học Việt Nam, người gắn bó trực tiếp, chủ trì nhiều cuộc khai quật khảo cổ tại các di tích, phế tích ở Bình Định, cho biết: “Các cuộc khai quật khảo cổ đã bổ sung thêm rất nhiều hiện vật giá trị cho bảo tàng, đặc biệt là các hiện vật đã được công nhận bảo vật quốc gia. Tuy nhiên, do chưa đủ điều kiện, nên giải pháp ưu tiên hàng đầu được tỉnh Bình Định áp dụng là lấp lại các hố khai quật để bảo tồn nguyên vẹn di tích, phế tích dưới lòng đất, tránh được tác động của môi trường và con người”.

Cùng với công tác khai quật khảo cổ, Bảo tàng tỉnh cũng phát huy chức năng bản đồ khảo cổ học trên địa bàn tỉnh để cập nhật, bảo tồn các di tích có giá trị khảo cổ, phế tích sau khai quật; cung cấp cho các nhà nghiên cứu trong nước và quốc tế thông tin tổng quan và dự báo về khả năng nghiên cứu của từng điểm khảo cổ.

Ông Bùi Tĩnh cho biết thêm: “Do cơ sở vật chất chưa đảm bảo, chúng tôi chỉ có thể lựa chọn, trưng bày, quảng bá một số hiện vật sau khai quật khảo cổ theo từng chủ đề để phục vụ công chúng tham quan, nghiên cứu. Phần lớn hiện vật khảo cổ được bảo quản trong kho. UBND tỉnh cũng đã phê duyệt chủ trương và kinh phí cho Bảo tàng tỉnh phối hợp với Viện Khảo cổ học Việt Nam khảo sát, lấy mẫu phân tích và tiến hành khảo cổ học dưới nước để làm rõ giá trị của tường thành cổ dưới biển ở xã Nhơn Hải (TP Quy Nhơn) và khai quật khảo cổ phế tích tháp Phú Ân, ở xã Bình Tân (huyện Tây Sơn) vào năm 2025, góp phần làm sáng tỏ thêm nhiều giá trị lịch sử, văn hóa trên quê hương Bình Định”.

ÐOÀN NGỌC NHUẬN

Có thể bạn quan tâm

Người kể chuyện làng mình

Người kể chuyện làng mình

(GLO)- Không chỉ ghi dấu ấn bởi là một trong số ít nữ họa sĩ ở khu vực miền Trung - Tây Nguyên theo đuổi và thành công với dòng tranh sơn mài, nữ họa sĩ Hồ Thị Xuân Thu còn là người kể chuyện buôn làng thật tài tình bằng ngôn ngữ hội họa.

Nữ họa sĩ ba miền hội ngộ phố Núi

Nữ họa sĩ ba miền hội ngộ phố Núi

(GLO)- Những ngày này, công tác chuẩn bị cho triển lãm “Về miền đất đỏ” của các nữ họa sĩ Bắc - Trung - Nam đang được gấp rút triển khai nhằm kịp ra mắt đông đảo công chúng yêu nghệ thuật vào ngày 20-10, đúng dịp kỷ niệm 95 năm Ngày Phụ nữ Việt Nam.

Chương trình nghệ thuật đặc biệt “Sắt son niềm tin theo Đảng” sẽ diễn ra vào tối 4-10

Chương trình nghệ thuật đặc biệt “Sắt son niềm tin theo Đảng” sẽ diễn ra vào tối 4-10

(GLO)- Chào mừng thành công của Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, tối ngày 4-10, tỉnh Gia Lai tổ chức chương trình nghệ thuật đặc biệt với chủ đề “Sắt son niềm tin theo Đảng” tại Quảng trường Nguyễn Tất Thành (phường Quy Nhơn).

“Ung dung thanh thản giữa mây trời”

“Ung dung thanh thản giữa mây trời”

(GLO)- Tôi mượn câu thơ “Ung dung thanh thản giữa mây trời” trong bài mở đầu tập “Vân không” để giới thiệu tập thơ mới của Ngô Thanh Vân. “Vân không” ghi dấu sự trở lại của nữ thi sĩ sau 8 năm chị không xuất bản cuốn sách nào về thơ.

Thắp lên lời thơ quê xứ

Thắp lên lời thơ quê xứ

(GLO)- Giữa thời đại ngổn ngang những thanh âm đô thị, giữa nhịp sống hối hả dễ bào mòn gốc rễ bản thể, tập thơ Cồn quê xứ (NXB Hội Nhà văn, 2025) vừa ra mắt bạn đọc đầu tháng 7-2025 như một vọng âm dịu dàng từ đất mẹ, khiến ta như lắng lại...

Giải mã 'năm số 9'

Giải mã 'năm số 9'

Trào lưu “năm số 9” hay "năm thế giới số 9" bùng nổ trong ngày 9/9. Không chỉ nhiều bạn trẻ hưởng ứng, chia sẻ những bài học, chiêm nghiệm của bản thân mà nhiều nghệ sĩ Việt cũng hưởng ứng.

Dấu ấn nhiếp ảnh trẻ ở sân chơi quốc gia

Dấu ấn nhiếp ảnh trẻ ở sân chơi quốc gia

(GLO)- Tham gia Festival Nhiếp ảnh trẻ năm 2025, các tay máy Gia Lai đã đạt giải thưởng cao hoặc có tác phẩm được chọn triển lãm, củng cố kỳ vọng về lứa nghệ sĩ kế thừa với tố chất trẻ trung, tư duy nhanh nhạy và cực kỳ nghiêm túc trong sáng tạo nghệ thuật.

Tiểu thuyết 'Mưa đỏ' cháy hàng, in không kịp bán

Tiểu thuyết 'Mưa đỏ' cháy hàng, in không kịp bán

Sau thành công vang dội của bản điện ảnh, "Mưa đỏ" tiếp tục gây “cơn sốt” trên thị trường xuất bản. Nhiều hiệu sách cho biết độc giả phải chờ tới 15-20 ngày mới nhận được tiểu thuyết. Hiện tại, lượng đặt hàng sách đã vượt xa dự đoán, lên tới hàng chục nghìn cuốn chỉ trong ít ngày.

Hòa tiếng cồng chiêng vang vọng đại ngàn

Hòa tiếng cồng chiêng vang vọng đại ngàn

(GLO)- Cồng chiêng của người Jrai và người Bahnar cùng sinh sống trên mảnh đất Gia Lai đã hòa quyện trong mạch nguồn chung của bản sắc-niềm tự hào văn hóa truyền thống. Tiếng cồng chiêng nối liền con người với đất trời, gắn kết bền chặt cộng đồng nơi rừng núi.

Đồng đội

Đồng đội

(GLO)- Cả nhà không yên tâm khi bố quyết định theo đoàn Cựu chiến binh về Quảng Trị thăm lại chiến trường xưa. Bố vừa trải qua một đợt điều trị dài vì thoái hóa khớp, đầu gối đau nhức, đi lại rất khó khăn.

Lan tỏa văn hóa đọc

Lan tỏa văn hóa đọc đến buôn làng vùng sâu

(GLO)- Cuộc thi “Giới thiệu sách trực tuyến” năm 2025 do Sở Văn hóa-Thể thao và Du lịch tỉnh Gia Lai tổ chức thu hút nhiều cá nhân là người đồng bào dân tộc thiểu số tham gia. Bằng tình yêu với sách, họ đã góp phần lan tỏa văn hóa đọc đến buôn làng vùng sâu.

null