Bánh chưng là món ăn rất phổ biến ở làng quê Việt vào ngày Tết. Tuy nhiên, để gói được bánh chưng không phải là điều đơn giản.
Nguyên liệu gói bánh chưng
- Lá dong gói bánh chưng, chọn loại lá bánh tẻ.
- Lạt giang dẻo,chọn đoạn giang gióng dài, khi gói cuộn không bị gãy.
- Gạo nếp cái hoa vàng, hạt gạo to đều, thơm mới.
- Đỗ xanh, đỗ mới, bở, vàng, đẹp, đồ chín và nghiền nhỏ.
- Thịt ba chỉ có phần nạc, mỡ, đều và dày.
- Gia vị: Muối, hạt tiêu.
 |
Cách gói bánh chưng
Chuẩn bị nhân đỗ xanh, thịt, lá, gạo nếp
Bước 1: Đỗ xanh ngâm nở trong vòng 2 tiếng với nước ấm. Đãi sạch vỏ và nhặt bỏ những hạt xấu rồi xóc với 1 thìa ăn cơm muối, sau đó cho vào nồi hấp, hấp chín. Đỗ chín bở, dùng thìa tán cho thật nhuyễn, đem trộn đều đỗ với một chút hạt tiêu. Sau đó, nắm đậu thành các nắm tròn bằng nhau.
Bước 2: Gạo nếp ngâm khoảng 2 tiếng cho mềm (chỉ cần ngâm 2 tiếng là đủ làm mềm gạo, không ngâm lâu sẽ làm gạo bị chua và bở).Sau khi ngâm mềm thì đãi lại gạo vài lần cho sạch và nhặt bỏ những hạt xấu. Sau đó xóc gạo với 1 thìa ăn cơm muối.
Bước 3: Khi mua lá dong về cho vào nước rửa sạch. Nếu không rửa sạch sẽ thì dẫn đến bánh nhanh hỏng. Sau đó, dùng khăn sạch lau khô. Tiếp đó cắt phần sống lá lưu ý, khi cắt sống lá, không cắn sâu quá sẽ vào đến thịt lá, làm rách lá.
Bước 4: Thái thịt miếng to bản, dày khoảng 2 cm, dài khoảng 5 cm-6 cm rồi cho muối, hạt tiêu vào để ướp thịt. Gạo, nhân đã chuẩn bị đầy đủ.
 |
Cách gói bánh chưng không cần dùng khuôn
Bước 1: Khi gói bánh chưng, xếp 4 lá vuông góc như trong hình, 2 lá dưới úp mặt phải xuống (2 lá dưới để như vậy vì khi bọc bánh lại, phần mặt phải sẽ nằm bên ngoài làm cho bánh đẹp hơn), 2 lá trên ngửa mặt phải lên (2 lá trên làm vậy để khi bóc bánh, bánh không bị dính).
Bước 2: Cho khoảng 1 bát gạo nếp vào giữa lá dong.
Bước 3: Lấy một nửa nắm đỗ xanh nhấn nhẹ để phần đỗ xanh trũng xuống, rồi đặt một miếng thịt vào giữa phần đỗ xanh sau đó, úp nửa phần đỗ xanh còn lại (cũng được ấn nhẹ cho trũng xuống) lên miếng thịt. Nặn nhân sao cho phần đỗ xanh bao kín gần hết miếng thịt. Đặt nhân lên trên phần gạo.
Bước 4: Đổ thêm một lớp gạo phía trên phần nhân và dùng tay san đều sao cho gạo phủ kín nhân.
Bước 5: Dùng tay gấp lần lượt lá dong bên phải và trái vào nhưng lưu ý chú ý phải chắc tay. Phần lá dong thừa thì gập mép lại (gập vào bên trong để giấu lá thừa).
Sau đó, phần gấp phần đầu lá dưới lên. Bóp mép hai bên phần đầu trên của bánh, gấp nốt phần lá thừa ở bên trên lại cho vuông vắn.
Bước 6: Để làm một chiếc bánh chưng vuông cần có 4 chiếc lạt. Buộc hai chiếc lạt đầu tiên song song nhau để giữ cho bánh chặt, lá không bung ra. Hai lạt sau vuông góc với hai lạt trước-cách gói bánh chưng ngon.
Sau khi buộc xong, dùng tay ấn 4 phía của bánh để bánh được chặt. Tiếp theo là làm động tác vỗ bánh xuống bàn để bánh được thêm chắc. Thử lắc bánh, nếu còn nghe tiếng gạo bên trong là bánh chưa được gói chặt.
Cách gói bánh chưng bằng khuôn
 |
- Đầu tiên là phải có khuôn gỗ chuyên dùng gói bánh chưng. Khuôn gỗ phải hình vuông, không đáy, không nắp tùy theo kích cỡ bánh bạn muốn thành phẩm.
- Bánh chưng gói khuôn quan trọng là cách xếp lá và cách bẻ mép lá cho khéo thì bánh ra rất đẹp. Gói khuôn sẽ cần 6 lá cho 1 bánh.
- Lá dong sau khi đã được lau sạch, tước bỏ sống lá dong thì cắt bỏ gốc lá và đầu lá sao cho khi gấp đôi lá lại sẽ có chiều dài bằng với chiều dài khuôn.
- Lá dong sau khi cắt, các bạn gấp đôi theo chiều dọc.
- Sau đó lại tiếp tục gấp đôi theo chiều ngang.
 |
- Xếp 2 sợi lạt gói bánh thành hình chữ thập rồi cho khuôn bánh lên. Cầm lá dong cho vào 1 bên cạnh khuôn.
- Mở lá ra theo chiều dọc, cho mép lá kia sát cạnh khuôn cùng bên. Lá sẽ tạo thành 1 góc vuông.
- Phần mép lá nằm phía dưới thì bẻ mép 2 cạnh lá dong lại, tạo thành hình tam giác ở dưới đáy.
- Dùng 1 lá dong khác lặp lại như vậy với góc khuôn đối diện.
 |
- Dùng thêm 2 lá dong cho vào hai góc còn lại, 2 lá này khi cho vào phần mép phía dưới không cần bẻ mép lá thành hình tam giác nữa mà mở hẳn ra. Mở ra để tạo thành đáy cho nếp lên trên.
- Dùng thêm 1 lá dong không cần xếp cho hẳn vào trong khuôn. Mục đích là tạo nên 1 lớp đáy bánh được chắc chắn, khi nấu bánh chưng lâu, bánh sẽ không bị xì ra.
- Cho gạo nếp, đậu xanh, thịt ướp lên lá
- Trên cùng là lớp gạo nếp và thêm 1 lá đậy hẳn lên trên nếp. Xếp các mép lá dong thừa lại cho gọn, xếp 2 bên rồi xếp lại lần nữa. Lấy khuôn ra khỏi bánh ( cách dễ nhất là nhấc khuôn ra và kéo khuôn đeo vào tới khuỷu tay, khi bánh cột 1 sợi lạt rồi thì mới cho khuôn ra ngoài hẳn).
 |
- Cột 3 lạt ngang bánh.
- Cột thêm 2 lạt nữa là thành bánh chưng như trong hình, về hình dáng khi gói bánh bằng khuôn lúc nào nhìn cũng đẹp hơn là không gói khuôn.
Hà Phương (st)
