Có nhiều ý kiến khác nhau nhưng điểm chung mà ai cũng thừa nhận rằng việc dạy và học đã thay đổi cùng với sự phát triển của xã hội. Hơn bao giờ hết, việc trang bị phương pháp tự học phù hợp thật sự là điều cần thiết để mỗi người có thể đáp ứng được yêu cầu của cuộc sống và công việc.
Tự học từ lâu đã được coi là một phần quan trọng của quá trình lĩnh hội kiến thức. Trong cách dạy học truyền thống, người thầy đóng vai trò chủ đạo trong việc truyền thụ tri thức. Nhưng để những tri thức ấy trở thành một phần kiến thức của học sinh, người thầy luôn có sự hướng dẫn và kiểm tra.
Để có thể tiếp thu tốt bài mới, học sinh cần có sự chuẩn bị bài. Sau mỗi bài học, thầy cô đều giao bài tập về nhà. Đây là lúc học sinh vận dụng những kiến thức đã học, tìm ra cách giải bài để có thể khắc sâu kiến thức, làm tiền đề cho việc tiếp thu kiến thức mới.
Trước đây, học sinh thường phải vừa học, vừa làm. Thời gian cho việc học không nhiều, lại thiếu những phương tiện để tìm hiểu, tra cứu. Vậy nên, để đạt được kết quả học tập như mong muốn, ngoài sự nhiệt tình giảng dạy của thầy cô còn là sự nỗ lực rất lớn của bản thân mỗi học sinh.
Việc tìm tòi, nghiên cứu sâu bài học để tìm ra cách giải một bài toán khó, cách hiểu một ý thơ, một đoạn văn giúp học sinh khắc sâu kiến thức, có thể nhớ rất lâu những bài đã học. Việc tự học cũng giúp học sinh rèn luyện cách làm việc độc lập, kiên trì và quyết tâm, không nản lòng khi gặp khó khăn.
Cùng với sự phát triển mọi mặt của đời sống xã hội, người học có cơ hội để tìm tài liệu ở nhiều nguồn khác nhau, từ sách báo đến thông tin trên mạng internet và gần đây là sự phát triển của công nghệ AI. Nhờ vậy, người học có thể tiết kiệm thời gian, tăng khả năng và cơ hội để tìm kiếm tài liệu tham khảo phù hợp, đạt được những kết quả như mong đợi.
Để thích ứng với sự thay đổi không ngừng của khoa học công nghệ, tự học là vô cùng cần thiết và cần được rèn luyện để thành thói quen ngay khi còn ngồi trên ghế nhà trường.
Vậy nhưng, cơ hội học tập dễ dàng cũng khiến một số học sinh lười biếng và ỷ lại. Việc sử dụng internet không đúng cách, quá lệ thuộc vào sự giúp đỡ của thầy cô và những phương tiện hỗ trợ khiến một số học sinh không đủ kiên nhẫn để tự mình tìm hiểu sâu những vấn đề liên quan đến bài học.
Không ít phụ huynh từng than phiền rằng con không thể học bài một mình, cha mẹ phải ngồi bên đến khi con thuộc bài; một số cha mẹ không có thời gian thì phải nhờ người kiểm tra bài cho con, chủ yếu là dò thuộc bài. Việc thiếu khả năng tự học như vậy sẽ ảnh hưởng đáng kể đến kết quả và thói quen học tập của các em trước mắt cũng như về lâu dài.
Bằng con đường học tập và không ngừng sáng tạo mà nhân loại đã đạt được những tiến bộ vượt bậc. Kho tàng kiến thức vô tận của loài người vẫn đang được bổ sung và làm mới mỗi ngày đòi hỏi mỗi chúng ta phải không ngừng nỗ lực, tìm ra những cách tiếp cận khác nhau để gặt hái được những thành công.
Học ở trường, ở các cơ sở giáo dục chỉ là một phần trong quá trình học suốt đời của một người. Để việc học có hiệu quả cao nhất, mỗi người cần rèn luyện cho mình cách tự học. Học cách tự học đúng đắn là để hướng đến một xã hội học tập, để học thực sự là một phần không thể thiếu được trong cuộc đời mỗi người.
