Thực tế, mô hình chung cư mini không được quy định trong luật hiện hành (luật Nhà ở 2014) mà chủ đầu tư chỉ xin giấy phép là nhà riêng lẻ, xây nhiều phòng rồi bán cho những người có nhu cầu. Hoạt động này thực chất là kinh doanh bất động sản, tất nhiên cũng là trái pháp luật. Chưa kể để tối đa lợi nhuận, các chủ đất đều xây vượt tầng, vượt chiều cao cho phép nhưng lại thiếu rất nhiều tiện ích, công năng thiết yếu như PCCC, điện, nước, lối thoát hiểm... nên vô cùng rủi ro, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng cho cư dân sinh sống tại đây. Tình trạng này đã được phản ánh rất nhiều, nhưng cứ rộ lên rồi lại chìm xuống và mô hình chung cư mini trá hình, nhà "3 chung" trái phép vẫn âm thầm mọc ra ở khắp nơi. Chỉ đến khi xảy ra sự cố như cháy nổ, chủ đầu tư mang tài sản đã bán đi thế chấp, nguy cơ mất nhà... thì những sai phạm của mô hình này mới lại "nóng" lên.
Nói đi cũng phải nói lại, sở dĩ mô hình chung cư mini đầy rủi ro mà vẫn tồn tại bởi xuất phát từ nhu cầu có thật. Người mua đa số là dân nghèo thành thị, người nhập cư đến các đô thị mới làm việc... nên dù biết là nguy hiểm thì trong những cái khó bó buộc, họ lựa chọn cái khó khả dĩ nhất. Thế nên trước đây, có nhiều kiến nghị thay vì cấm thì nên đưa vào luật để quản chặt. Thế nhưng trong suốt thời gian chưa được "luật hóa" thì như nói trên, các loại nhà ở riêng lẻ của cá nhân, hộ gia đình vẫn được xây dựng trái phép và bán tràn lan dưới tên gọi chung cư mini.
Những vấn đề này sẽ được giải quyết khi luật Nhà ở mới có hiệu lực vào 1.8 tới. Cụ thể, luật Nhà ở 2023 quy định các căn hộ thuộc chung cư mini sẽ chính thức được cấp sổ hồng, thay vì như hiện nay, cả tòa nhà chỉ có 1 sổ cho tất cả đồng sở hữu. Việc quản lý vận hành các căn hộ trong chung cư mini cũng được thực hiện theo Quy chế quản lý, sử dụng nhà chung cư do Bộ Xây dựng ban hành. Luật mới cũng yêu cầu về PCCC, lối thoát hiểm cho chung cư mini... Những quy định này cũng sẽ giúp các loại nhà ở riêng lẻ của cá nhân, hộ gia đình được phép xây dựng thành nhà chung cư mini, vừa đảm bảo an toàn, quyền lợi cho người mua; vừa giúp tăng cường hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý nhà nước để chung cư mini phát triển an toàn, lành mạnh.
Trở lại với những chung cư mini xây dựng trái phép, các khu nhà "3 chung"... hiện nay thì vẫn phải xử lý nghiêm minh bởi liên quan đến tài sản và tính mạng của người dân. Trong đó có cả vấn đề buông lỏng quản lý của chính quyền địa phương. Chúng ta đều biết rất khó có hoạt động xây dựng trái phép nào qua mắt được quản lý đô thị, thanh tra xây dựng địa phương. Chỉ cần đổ đống cát trước cửa để sửa cái ban công là có cán bộ có thẩm quyền đến "hỏi thăm" ngay. Vậy thì những tòa nhà xây dựng vài chục, thậm chí hàng trăm căn kia có thể mọc ngang nhiên, bán công khai, dồn dân vào ở mấy năm trời... lẽ nào chính quyền không biết?
Vì vậy, phải có địa chỉ chịu trách nhiệm cho những sai phạm nói trên. Bởi nếu không xử nghiêm, hiểm họa khôn lường sẽ còn tiếp diễn. Và nếu không quản lý nghiêm thì ngay cả khi đã có quy định, đã có luật... thì vi phạm xây dựng trái phép cũng khó mà hạn chế.
Ý kiến bạn đọc
Xin vui lòng gõ tiếng Việt có dấu