(GLO)- Với điều kiện khí hậu, nguồn nước, thổ nhưỡng… thuận lợi, nước ta có nhiều lợi thế để phát triển các loại cây công nghiệp dài ngày như: cao su, cà phê, điều, chè, hồ tiêu... Nhiều thập niên qua, các loại cây này đã mang lại nguồn thu lớn cho các địa phương, giúp hàng vạn hộ nông dân thoát nghèo, giàu lên.
Bên cạnh cây công nghiệp, các loại cây ăn quả chất lượng cao cũng đã và đang khẳng định thế mạnh trên thị trường trong và ngoài nước. Tuy chưa có con số thống kê chính xác song có thể nói, các loại cây ăn quả nhiệt đới, cận nhiệt đới và cả ôn đới đều có mặt trên các vùng miền trong cả nước. Từ Bắc vào Nam, có thể kể ra hàng chục giống cây đặc sản nổi tiếng của mỗi vùng như: mận hậu, cam sành Hà Giang; bưởi Đoan Hùng (Phú Thọ); nhãn Hưng Yên; vải thiều Lục Ngạn (Bắc Giang); dứa Ninh Bình; bưởi Thanh Trà, chuối Ngự (Huế); dừa Bồng Sơn (Bình Định); dâu, hồng Đà Lạt (Lâm Đồng); nho Phan Rang (Ninh Thuận); thanh long Bình Thuận; măng cụt, chôm chôm Đồng Nai; bưởi da xanh, dừa Bến Tre; bưởi 5 roi Vĩnh Long; xoài cát Hòa Lộc (Tiền Giang); xoài cát chu (Đồng Tháp)…
Ảnh minh họa |
Phong phú về chủng loại và sản lượng khá cao nhưng trước đây, trái cây Việt Nam chủ yếu cung ứng cho thị trường trong nước. Điều này thường dẫn đến tình trạng, năm mất mùa thì không đủ bán, năm được mùa lại ứ đọng, có vườn phải để trái cây hư thối không tiêu thụ được. Đã vậy, nhiều chủ vườn lại chạy theo phong trào, thấy loại nào bán được là đổ xô vào trồng, mấy năm sau thu hoạch thì không có đầu ra, phải chặt bỏ vừa tốn công vừa tốn thời gian, mất tiền đầu tư. Một nguyên nhân khác cũng rất quan trọng làm cho trái cây Việt khó xuất khẩu ra thị trường ngoài nước là dư lượng thuốc bảo vệ thực vật tồn đọng vượt mức cho phép, trong khi nhiều nước có chế độ kiểm định thực phẩm rất nghiêm ngặt nhằm bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng.
Vài thập niên gần đây, nhà vườn Việt Nam vừa áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật trong lai tạo, chiết, ghép, chọn cây đầu dòng, vừa thực hiện chuyển đổi sang sản xuất bảo đảm sản phẩm sạch đúng nghĩa, đồng thời nỗ lực tìm kiếm thị trường tiêu thụ. Nhờ vậy, trái cây Việt đã bảo đảm được các yêu cầu cao về hình thức, chất lượng, đủ tiêu chuẩn cung cấp cho thị trường nước ngoài. Đến nay, trái cây Việt đã xuất khẩu sang 60 thị trường trên thế giới. Ngay cả những quốc gia “khó tính” như Mỹ, Nhật... cũng nhập khẩu trái cây Việt. Tin vui nhất là mới đây (10-4-2018), trái chôm chôm Việt đã xuất khẩu sang thị trường New Zealand sau 7 năm đàm phán, trước đó là xoài và thanh long.
Với 1,15 triệu ha đất trồng cây lâu năm, trước đây, người dân Tây Nguyên nói chung và Gia Lai nói riêng cũng trồng một số loại cây ăn quả phổ biến trên đất vườn như: mít, dứa, ổi, bơ, chuối... Tuy nhiên, khoảng trên dưới 30 năm nay, Gia Lai đã du nhập một số giống cây ăn quả chất lượng cao từ các nơi về như: thanh long, sầu riêng, mít Tố Nữ, nhãn lồng, bơ sáp, xoài cát Hòa Lộc, vú sữa Lò Rèn… Có thể nói, tuy muộn song những dòng cây ăn quả này đã nhanh chóng khẳng định vị thế của mình trên vùng đất mới: khu vực phía Tây và Đông Nam tỉnh là xứ sở của xoài, thanh long, bơ, sầu riêng; phía Đông là vùng đất của cam sành, nhãn, vú sữa… Cũng chưa thể thống kê hết được sản lượng hàng năm của các loại cây ăn quả đang có mặt trên đất Gia Lai song mùa nào thức ấy, trái cây “made in Gia Lai” như: xoài Ayun Pa, sầu riêng Đức Cơ, Chư Prông, bơ Chư Sê, chuối Ia Tiêm… vẫn đều đặn được đưa ra phục vụ thị trường trong và ngoài tỉnh.
Trái cây ở nước ta có nhiều chủng loại và một số đã được xuất khẩu sang thị trường nước ngoài, song số lượng còn lại vẫn rất lớn, nhiều lúc không tiêu thụ kịp do cầu thấp hơn cung và chất lượng không đồng đều. Ngay trên địa bàn Gia Lai, hiện diện tích trồng chanh dây đã lên đến hàng ngàn héc-ta, sản phẩm thu hoạch suốt các mùa trong năm. Bên cạnh đó còn có các loại trái cây khác sản lượng cũng rất lớn như: chuối, mít… rất cần chế biến, bảo quản sau thu hoạch. Do vậy, song song với việc mở rộng vùng chuyên canh cây ăn quả thì vấn đề xây dựng các nhà máy chế biến trái cây trên địa bàn cũng rất bức thiết, giúp ổn định đầu ra để người sản xuất an tâm đầu tư vào nâng cao chất lượng nông sản.
Thanh Phong