Từ sau năm 1982, được Đảng, Nhà nước quan tâm đầu tư hệ thống đập dâng Ma Giai, bà con đã từ bỏ lối canh tác cũ và cùng chung sức tạo ra những thửa ruộng bậc thang tươi màu no ấm.
Trong tiết trời se lạnh đầu xuân Ất Tỵ 2025, trên thửa ruộng gần suối Ea Săm, ông Rah Lan Xê (buôn Ma Giai) vẫn cặm cụi bổ từng nhát cuốc, kéo từng cục đất ra xa nơi mình đang đứng. Nhìn những giọt mồ hôi chảy trên gương mặt ông mới thấy được sự vất vả của bà con nơi đây khi tạo ra những thửa ruộng bậc thang để mang no ấm cho từng nếp nhà.
Ông Xê cho biết: Từ năm 1982 trở đi, hệ thống đập dâng Ma Giai được hoàn thành và đưa vào sử dụng. Do địa hình đồi dốc, người dân trong buôn đã khai hoang phục hóa, đào đất, đắp bờ tạo nên những thửa ruộng bậc thang để trồng lúa nước 2 vụ. Việc canh tác theo lối phát-đốt-chọc-trỉa cũng chấm dứt. Cứ thế, ngày qua ngày, tháng tiếp tháng, bà con cần mẫn đắp bờ, xới đất trồng lúa. Đến nay, cánh đồng ruộng bậc thang có diện tích hơn 25 ha.
“Thấy có thể dẫn nước ở suối về, mình tiến hành đắp bờ làm ruộng bậc thang, lắp đường ống dẫn nước từ đầu nguồn đến chân ruộng. Nhờ có nguồn nước đảm bảo, bón phân đầy đủ, đúng kỹ thuật nên lúa phát triển tốt, cho năng suất hơn hẳn trồng lúa rẫy và trồng được 2 vụ/năm. Thời gian tới, gia đình sẽ mở rộng thêm diện tích trồng lúa”-ông Xê nói.
Tuy nhiên, với thời tiết khí hậu nắng nóng như ở Krông Pa thì suối Ea Săm cũng không thể đủ cung cấp nước tưới cho cánh đồng rộng hơn 25 ha của bà con buôn Ma Giai để sản xuất lúa nước 2 vụ. Tình trạng thiếu nước sản xuất vẫn còn xảy ra.
Theo ông Kpă Lưỡi-Phó Bí thư Chi bộ buôn Ma Giai: Trước đây, bà con trồng lúa 2 vụ. Những năm gần đây, do thiếu nước phục vụ sản xuất nên bà con chỉ gieo trồng được 1 vụ. Một phần nguyên nhân nữa là dù đập dâng Ma Giai có năng lực tưới thiết kế 25 ha và hệ thống kênh mương hàng năm đều được nạo vét, tu sửa song hiện đang bị hư hỏng dẫn đến lượng nước phục vụ sản xuất bị thiếu hụt.
Ông Rơ Ô Jiết-Phó Chủ tịch UBND xã Đất Bằng-cho biết: “Cánh đồng lúa nước của buôn Ma Giai có diện tích hơn 25 ha. Vì lượng nước đập tràn không đủ nước tưới nên năm nào thời tiết thuận lợi, mưa thuận gió hòa thì làm 2 vụ, có năm thì chỉ sản xuất 1 vụ. Chúng tôi rất mong Nhà nước đầu tư nâng cấp đập dâng để cung cấp đủ nguồn nước tưới giúp người dân gieo trồng ổn định”.
Cũng theo ông Rơ Ô Jiết, nếu cánh đồng này được quan tâm đầu tư bài bản, phát huy hiệu quả thì có thể kết nối tạo thành một điểm du lịch cộng đồng khá lý tưởng và thú vị. Bởi lẽ, quanh vùng có các điểm đến như: hồ thủy lợi Ia Mlah, khu di tích lịch sử nơi thành lập Chi bộ cộng sản đầu tiên của huyện Cheo Reo, đặc biệt là suối Ea Săm-nơi cung cấp nước tưới cho cánh đồng bậc thang và có thác nước 4 mùa tung bọt trắng xóa.
