Năm 2001, tạp chí Sông Hương kỷ niệm 20 năm ngày thành lập. Văn Công Hùng về Huế. Tôi gặp anh cùng nhà thơ Hoàng Vũ Thuật trong buổi hội thảo thơ do tạp chí Sông Hương tổ chức. Từ đó, thơ như nhịp cầu giữa tôi và anh, cũng có khi anh là người anh tận tâm với thơ tôi trong từng câu chữ, cũng có khi tôi góp ý thẳng với anh về những bài thơ anh gửi.
Anh có hai cái tài, một là tài làm thơ lãng tử, hai là làm báo rất sành. Nhoáng một cái là xong bài bút ký, phóng sự tầm hai nghìn từ ngay, rồi “bắn” đi cho các báo và thu nhuận bút về để dành “in thơ”. Vừa làm quản lý, vừa mưu sinh bằng nghề viết, nhưng trong anh, dáng dấp một thi sỹ lấn át đi những công việc còn lại. Đi đây đi đó nhiều, bạn bè nhiều. Nhưng anh cũng ít bạn tâm giao? Có lần anh nói với tôi, cái nghề mình nó nghiệt ngã, mà tìm được bạn tâm giao càng khó hơn. Có những điều thú thật, không bao giờ thổ lộ được với ai ngoài… thơ.
Nhà thơ Văn Công Hùng (trái) bên mộ chị Võ Thị Sáu.
Tôi quý anh hơn ở điểm này. Đó là sự chân thành và không muốn mình nương bóng bởi bất cứ một lý do nào. Môi trường sống hình thành nên nhân cách con người và con người có tồn tại được với nhân cách đó lại là chuyện khác. Thường thì người ta hay muốn tâng bốc nhau bằng những sản phẩm hời của thời báo chí mang dáng dấp thị hiếu bán mua bằng những vụ gây sốc, gây xoáy chéo trong dư luận. Văn Công Hùng lại chọn cho mình cách đi, mà có thể, không giống bất cứ ai. Đó là cách tự khẳng định mình bằng chính những năng lực nội tại và một tâm hồn giàu lòng nhân ái. Một số tác phẩm của anh để lại dấu ấn trong lòng bạn đọc như những tập thơ: Bến đợi, Hoa tường vi trong mưa, Hát rong, Ngựa trắng bay về, Gõ chiều vào bàn phím, tập tản văn và ký sự Mắt cao nguyên. Có một Văn Công Hùng đầy lãng mạn trong những câu thơ như cứa ra từ máu anh, như gọt giũa từ nhiều những lớp cắt thời gian, để rồi một ngày, từ đầu ngọn bút, Thơ cứ tuôn tràn với nhiều cung bậc. Anh đắm say với tình yêu quê hương, với người một cảnh hai quê, với hình ảnh mẹ, em, bạn bè, con gái… Tất cả xâu chuỗi lại và hình thành nên một vòng cung số phận. Thơ và đời cứ khắc khoải trong thơ anh, như có cái gì đó anh muốn mà chưa bao giờ với tới, như những nỗi thất vọng mang vòng kim cô quấn chặt vào nghiệp văn của anh. Đôi khi tình cảm của anh cứ òa vỡ vào những khoảng lặng tâm hồn đằm sâu. Những câu thơ như gợi mở một cuộc đời với bao kỷ niệm dan díu “Có điều gì trong tôi vỡ vụn – trong như pha lê- những mảnh thủy tinh găm vào ký ức- nhu nhú một chút buồn. (Bâng quơ cỏ ngoại ô). Trong thơ anh có một nỗi buồn hoang dại. Nỗi buồn đó chảy như ngọn suối với nhiều mạch nguồn tuôn về biển cả thơ văn “Có giọt sương cựa mình như cái duỗi chân thiếu phụ - thấy nắng xanh xao miền cực lạc- thấy mưa ngun ngún nước mắt em gửi tặng tôi qua email chiều nay lúc mặt trời vừa tắt- diệp lục lên như tuổi lướt qua đầu" (Đêm 30, nghe lá).
Gần 30 năm chọn thơ văn để gửi gắm tâm hồn, nhiều khi, Văn Công Hùng cố đẩy mình về phía mặt trời mọc, để nắng mai có thể thoát thai những nỗi đau thân phận người. Và mong ai đó biến được nỗi buồn thành hoa hạnh phúc. Tôi không dám chắc mình đã viết đúng về anh. Bởi vì biên độ giữa tôi và anh cách xa nhiều quá. Tuổi đời, tuổi nghề, sự dấn thân… tất cả đều cách biệt. Nhưng điều tôi mong muốn đó là vẽ chân dung anh bằng cách thẩm thấu từ tác phẩm. Và cũng chỉ có tác phẩm với thời gian mới khẳng định được giá trị bản ngã của nhà thơ trước muôn vàn cám dỗ của cuộc đời. Một ngày nào đó, khi bày biện lên ký ức mình những đoạn đường đã đi qua, những kỷ niệm đã gặp, những gương mặt bạn bè, tôi hy vọng Văn Công Hùng đã có chút gì để nhớ? Với tôi, anh là người hát rong đây đó - phận người.
Vượt qua những triền cát nóng bỏng dài hàng kilomet trên đảo Ngọc Vừng (Quảng Ninh), thầy Lưu Thế Sơn lặn lội đến tận nhà học trò để vận động gia đình cho các em tới lớp. Đây là công việc gian khổ mà các giáo viên ở đảo xa phải làm để truyền ngọn lửa tri thức.
Giữa đồi Ghềnh Ráng hoang vu, có một người đàn ông tuổi ngoài ngũ tuần, ngày đêm cần mẫn viết thơ Hàn Mặc Tử lên phiến gỗ và giấy bản bằng bút lửa. Ông làm không vì nặng gánh mưu sinh, mà muốn lưu giữ di bản và truyền bá rộng rãi thơ Hàn Mặc Tử đến người yêu thơ trong và ngoài nước. Khát vọng lớn nhất của ông là lưu giữ di bản và truyền bá thơ Hàn Mặc Tử đến thế hệ trẻ Việt Nam và bầu bạn thế giới. Ông là Trương Dzũ Kha - người nghệ sĩ truyền khắc thơ Hàn Mặc Tử quên cả thân mình.
(GLO)- Với mong muốn lưu giữ nét văn hóa Tây Nguyên cho thế hệ sau, anh Nguyễn Văn Hưng (46 tuổi, thôn 6, thị trấn Chư Prông, huyện Chư Prông) đã đến nhiều nơi để sưu tầm hàng chục ngàn hiện vật, cổ vật quý hiếm của hầu hết các dân tộc trên địa bàn Tây Nguyên về lưu giữ và trưng bày tại nhà mình. Việc làm có ý nghĩa này của anh được ngành Văn hóa tỉnh khuyến khích và đánh giá cao.
(GLO)- Cách đây 60 năm (ngày 7-5-1954), Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ đã ghi một dấu son sáng chói trong công cuộc kháng chiến chống Pháp của dân tộc ta. Trong khoảng không gian và thời gian này, trong lòng của rất nhiều người con đất Việt, rưng rưng những xúc cảm nuối tiếc khi nhớ đến Đại tướng Võ Nguyên Giáp-vị tướng của nhân dân.
Tự nhận mình là “khùng” khi cứ suốt ngày lọ mọ với giấy, sau 11 năm đeo đuổi giấy như một cái nợ, họa sĩ Phan Hải Bằng, giảng viên Bộ môn Đồ họa, Trường đại học Nghệ thuật (Đại học Huế) đã làm nên những loại giấy và những tác phẩm tranh bằng giấy mộc mạc mà cuốn hút đến ngỡ ngàng...
Trồng nấm ăn đã khó, trồng được nấm linh chi để chữa bệnh hiểm nghèo càng khó hơn. Thế mà, ở Quảng Ngãi có một nông dân duy nhất đã kiên trì học và trồng được loại nấm này. Anh là Lê Giang Phong ở xã Đức Nhuận, Mộ Đức.
Văn hóa truyền thống ở Tây Nguyên nếu không được bảo tồn một cách tích cực thì sẽ mất dần trong đời sống tinh thần của thế hệ trẻ hôm nay và sẽ thay vào đó những thứ văn hóa ngoại lai. Nghệ nhân Y Thim ở Buôn Yă- Đak Lak mở đầu câu chuyện về việc bảo tồn...
“Trên đời này còn nhiều người nghèo khó lắm. Mình may mắn có được cuộc sống khá giả, vì vậy phải quan tâm chia sẻ tới những người nghèo. Giúp người nghèo khó là hạnh phúc của mình”- đó là tâm sự của bà Lâm Thị Liễu- Chủ tiệm vàng Mỹ Oanh (thị xã An Khê, Gia Lai).
Ở Gia Lai có hai người Bahnar nổi tiếng cùng được hai nhà văn quân đội vinh danh ngay từ khi các ông còn sống. Đó là Anh hùng Núp trong Đất nước đứng lên của Nguyên Ngọc và họa sĩ Xu Man trong Cuộc đời nghệ sĩ Xu Man của Trung Trung Đỉnh.
Chúng tôi về làng Đak Giang 2, xã Đông, huyện Kbang để tìm hiểu thực hư câu chuyện già Đinh Yem hiến đất của mình cho 6 đôi trai gái nghèo trong làng cưới nhau làm nhà ở. Những người trong cuộc thì cho rằng “già Yem như ông bụt trong câu chuyện cổ tích thời hiện đại”, người khác lại cho rằng “ông đúng là bị… hâm, bởi thời buổi tấc đất, tấc vàng lại đem cho không người ta”...
Đã gặp và đi với chị không ít lần trong các hoạt động cứu trợ, từ thiện, đã tưởng người phụ nữ nhỏ nhắn này rất đỗi thân quen rồi, ấy thế mà có dịp ngồi lại trò chuyện, tôi lại ngỡ ngàng...
Bằng ý chí lao động phi thường, Nguyễn Đình Khánh - Thôn 3 xã Chư Gu (Krông Pa) đã tạo dựng nên cơ nghiệp trị giá tiền tỉ. Nhưng điều quan trọng hơn là người cán bộ Hội Nông dân này với uy tín của mình đã xốc dậy một phong trào sản xuất giỏi, xây dựng hội vững mạnh…
Nói đến Nghệ sĩ Nhân dân Y Brơm là nói đến một nghệ sĩ sôi nổi nhiệt tình với cách mạng và với văn hóa nghệ thuật. Tính cách đặc biệt đó của ông, dù chỉ gặp một lần cũng khó mà quên.
Đã rất nhiều lần gặp ông Siu Pui (Ama Thương, SN 1931)- nguyên Chủ tịch Ủy ban Quân quản thị xã Cheo Reo (thị xã Ayun Pa ngày nay), xung quanh ông luôn có rất nhiều người trò chuyện nên tôi đành phải “kính nhi viễn chi”.
Bật dây dạo một nét nhạc, nghệ sỹ ưu tú Thảo Giang cầm cây đàn xù xì khoái tra cười rồi hỏi tôi: “Có giống lời người thổ lộ tình cảm không? Nó là cây đàn tán gái đó”. Tôi chưa thể hiểu được lời anh nói. Có lẽ vì tiếng đàn nỉ non, réo rắt như lời thủ thỉ, tâm tình của trai gái lúc mới yêu nhau?
Chị mừng vui khi thấy số lượng chiêng ché tăng nhanh, những phong tục truyền thống tốt đẹp được khơi dậy. Yêu văn hóa của dân tộc mình, chị cũng mong những hủ tục sẽ bớt dần rồi được xóa bỏ vĩnh viễn để mọi người, nhất là những người phụ nữ Jrai, sẽ có một cuộc sống văn minh, tốt đẹp.
