Trước thực trạng này, lực lượng Công an đã đẩy mạnh tuyên truyền, hướng dẫn nhiều kỹ năng để mọi người, đặc biệt là nhóm đối tượng học sinh, sinh viên biết cách nhận diện tội phạm để chủ động phòng ngừa, tránh sa bẫy của kẻ gian.
Nhận diện thủ đoạn lừa đảo
Ngày 5.10, Phòng Cảnh sát hình sự (Công an tỉnh) tiếp nhận đơn tố giác của anh N.D.G. (SN 2006, sinh viên năm 2, trọ học tại phường Quy Nhơn) về việc bị nhóm đối tượng giả danh Công an Hà Nội lừa đảo chiếm đoạt 1,3 tỷ đồng.
Theo trình bày, G. nhận được cuộc gọi từ người tự xưng là “trung úy Nam”, thông báo anh có liên quan đến đường dây rửa tiền và cần phối hợp điều tra. Khi G. nói đang bận học, người này yêu cầu cài ứng dụng Zoom để làm việc trực tuyến. Trong lúc làm việc, nhóm đối tượng mặc quân phục, đưa ra công văn, tang vật giả mạo và yêu cầu G. giữ bí mật trong 72 giờ, nếu không sẽ bị khởi tố hình sự.
“Họ nói chuyện rất nghiêm túc, gửi cả hình ảnh tang vật và người mặc sắc phục Công an. Em hoang mang, sợ bị bắt nên làm theo. Lúc đó chỉ nghĩ phải chứng minh mình vô tội, không dám kể với ai vì sợ họ nói là vi phạm lệnh giữ bí mật”, G. chia sẻ.
Khi được yêu cầu chuyển tiền để chứng minh vô tội, G. nói không có sẵn tiền. Nhóm lừa đảo liền gửi hình ảnh thông báo du học ngắn hạn tại Nhật Bản để G. gửi về gia đình xin tiền. Nghĩ con được đi học nước ngoài, mẹ G. đã vay mượn, gom góp và gửi 4 lần với tổng cộng 1,3 tỷ đồng. Sau khi tiền được chuyển đi, liên lạc bị cắt, G. mới biết mình bị lừa.
Tương tự, giữa tháng 7, em L.H.D.T. (SN 2004, sinh viên năm 3, trọ tại phường Quy Nhơn Đông) cũng bị nhóm đối tượng mạo danh Công an gọi video, mặc quân phục, dọa xử lý hình sự rồi chiếm đoạt 450 triệu đồng.
Không chỉ dừng lại ở hành vi chiếm đoạt tài sản, tội phạm mạng còn ngày càng tinh vi hơn khi chuyển hướng xâm hại danh dự và uy hiếp tinh thần người trẻ.
Cuối tháng 8, em L. (trú tại phường Pleiku) lên mạng tìm việc làm thêm, thấy bài đăng tuyển PG giới thiệu sản phẩm lương cao nên liên hệ. Sau buổi hẹn gặp tại một quán cà phê ở phường Quy Nhơn Nam, L. bị đối tượng xưng tên là “Long” dụ dỗ tham gia mại dâm. Khi bị từ chối, hắn lập tức trả thù: dùng tài khoản ảo đăng tải hình ảnh, thông tin cá nhân của L. lên mạng, bịa đặt cô lừa đảo, trộm cắp, kiếm tiền bất chính…
Thượng tá Nguyễn Ngọc Lâm-Trưởng Phòng Cảnh sát hình sự (Công an tỉnh), cho biết: “Các nhóm tội phạm mạng ngày càng tinh vi, thường đánh vào tâm lý nhẹ dạ, sợ hãi của giới trẻ. Chúng giả danh Công an, ngân hàng hoặc tuyển dụng việc làm để thao túng và chiếm đoạt tài sản. Người dân, nhất là học sinh, sinh viên, cần bình tĩnh, tuyệt đối không cung cấp thông tin cá nhân, không chuyển tiền hoặc cài đặt phần mềm theo yêu cầu của người lạ”.
Chủ động tuyên truyền, ngăn chặn từ sớm
Theo thống kê của Công an tỉnh, từ đầu năm 2025 đến nay, toàn tỉnh đã xảy ra hơn 30 vụ lừa đảo qua không gian mạng, với tổng thiệt hại ước tính hơn 10 tỷ đồng. Trong đó, riêng từ tháng 7 đến nay đã xảy ra 12 vụ, phần lớn liên quan đến học sinh, sinh viên.
Để nâng cao cảnh giác, Công an tỉnh đã và đang phối hợp với các trường học, địa phương tổ chức các buổi tuyên truyền chuyên đề, hướng dẫn kỹ năng nhận diện và phòng ngừa tội phạm trên không gian mạng.
Tại buổi tuyên truyền “Kỹ năng phòng ngừa tội phạm mạng và bảo vệ thông tin cá nhân trên không gian mạng” do Phòng An ninh chính trị nội bộ (Công an tỉnh) phối hợp với Trường Tiểu học, THCS và THPT FPT Long Vân (phường Quy Nhơn Tây) tổ chức mới đây, học sinh đã được truyền đạt những kiến thức và kỹ năng cơ bản để tự bảo vệ mình trên môi trường số.
Cán bộ Công an phân tích các hành vi bị nghiêm cấm, quy tắc ứng xử trên mạng xã hội, hướng dẫn học sinh chỉ chia sẻ và tiếp nhận thông tin từ nguồn chính thống, đáng tin cậy, đồng thời cảnh báo các dạng văn bản, tin nhắn lừa đảo đang phổ biến. Các em còn được tìm hiểu phương thức, thủ đoạn của tội phạm mạng như giả danh cơ quan Công an, ngân hàng, “bắt cóc online” hoặc tuyển cộng tác viên với hoa hồng cao để chiếm đoạt tài sản.
Bên cạnh đó, học sinh được tham gia các tình huống thực tế sinh động, giúp hiểu rõ hậu quả của việc thiếu cảnh giác và cách xử lý khi gặp tình huống nghi vấn. Em Trần Kế Khánh Hà (Trường FPT Long Vân) chia sẻ: “Sau buổi tuyên truyền, em hiểu rõ hơn cách kẻ xấu lợi dụng mạng xã hội để lừa đảo. Em sẽ cẩn thận hơn khi kết bạn cũng như khi nhận những cuộc gọi lạ tự xưng là Công an hoặc cơ quan nhà nước”.
Thượng tá Từ Thanh Phong-Phó Trưởng Phòng An ninh chính trị nội bộ (Công an tỉnh) cho biết: “Trong môi trường học đường, học sinh là nhóm dễ bị tác động bởi thông tin sai lệch, thiếu kỹ năng nhận diện lừa đảo. Vì vậy, tuyên truyền về an toàn mạng trong trường học là yêu cầu cấp thiết. Chúng tôi xây dựng nội dung gần gũi, có tình huống thực tế để học sinh dễ tiếp thu, qua đó lan tỏa kỹ năng phòng ngừa tội phạm mạng”.
Theo Công an tỉnh, khi làm việc với người dân, cơ quan Công an chỉ gửi giấy mời, giấy triệu tập trực tiếp hoặc qua Công an địa phương, tuyệt đối không yêu cầu chuyển tiền, cung cấp mã OTP hay cài đặt phần mềm phục vụ điều tra. Do đó, mọi người cần tỉnh táo, xác minh thông tin và báo ngay cho Công an nơi gần nhất khi phát hiện dấu hiệu nghi vấn.