(GLO)- Sau khi dùng hết lượng thuốc cỏ trong can nhựa, thấy khá đẹp và chắc chắn, nhiều hộ dân người dân tộc thiểu số ở một số xã vùng sâu, vùng xa của huyện Krông Pa đã tận dụng để làm… vật chứa nước sinh hoạt. Những chiếc can nhựa từng chứa thứ chất độc chết người đã và đang là vật hữu dụng của bà con và họ hoàn toàn không biết rằng, chúng đang âm thầm ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe chính họ.
Cách đây gần 2 năm, trong một lần đi làm rẫy về, mí Quem (tên đầy đủ là Rơ Ô H’Tốk), ở buôn Chư Jú-xã Ia Rsai-huyện Krông Pa nhặt được 2 chiếc can nhựa đựng thuốc trừ cỏ đã hết thuốc vứt ở bìa sông. Thấy đẹp, mí Quem đem về nhà với suy nghĩ sẽ “xử lý”, biến chúng thành vật đựng nước hữu dụng.
 |
| Mí Quem bơm nước vào hai chiếc can vốn được súc rửa từ can đựng thuốc trừ cỏ. Ảnh: Lê Hòa |
Mí Quem từng thấy nhiều người làng dùng những chiếc can tương tự để đựng nước. Với bà con vùng chảo lửa khô khát này, đồ đựng nước là một trong những vật vô cùng thiết yếu, giống như nồi để nấu cơm canh hay quần áo mặc hàng ngày. Phong tục sinh hoạt gùi nước từ sông về ăn khiến đồ đựng nước trở nên cần thiết và chính sự thiếu hiểu biết, cuộc sống nghèo khó đã khiến họ không ngần ngại khi tận dụng thứ chai lọ chứa chất độc chết người kia vào việc tích trữ nước.
Mí Quem kể lại rằng, mí biết rằng thuốc trừ cỏ rất độc hại, chiếc can đựng nó chắc chắn cũng không tránh khỏi điều đó. “Mí thấy người ta bày, đem súc chiếc can cho sạch bằng nước, rồi ngâm chúng trong nước lã và bã rượu cần chừng 1-2 tháng, sau đó đem rửa là dùng được. Nhiều người làm vậy vừa có can đẹp để đựng nước, lại không thấy có biểu hiện gì nên bà con cứ thế bắt chước theo”-mí Quem nói. Không riêng gì nhà mí Quem, ở buôn Chư Jú cũng có nhiều nhà khác dùng loại can này. Có nhà còn dùng chúng đựng trực tiếp nước uống.
Còn ma Minh (buôn H’Lang-xã Chư Rcăm-huyện Krông Pa) cũng nói rằng, nhà Minh có tới 3-4 can. Ma Minh cũng ngâm, súc sạch can theo cách mí Quem nói. “Mình dùng vài năm rồi, có thấy bị làm sao đâu”-ma Minh nói rất vô tư. Tuy nhiên, khi nghe P.V nói rằng, việc dùng những chiếc can nhựa này có thể gây nguy hại tới sức khỏe, ma Minh tỏ ra khá lo lắng và bảo rằng, sẽ về bỏ các can nhựa đó.
 |
| Những chiếc can khá dày và chắc chắn, hình thức hoàn toàn phù hợp với việc tích trữ nước của bà con. Ảnh: Lê Hòa |
Theo quan sát của P.V, những chiếc can nhựa được người dân đang tận dụng là loại can dung tích khoảng 5 lít có màu xanh lá, rất dày và chắc chắn. Vì thời gian dùng đã rất lâu, lại tiếp xúc nhiều với nước khiến tất cả tem nhãn của can đã bị bong tróc nhưng theo thừa nhận của người dân, đây là những chiếc can nguyên gốc dùng đựng thuốc trừ cỏ vốn được người dân mua về phun cho mì, lúa. Cá biệt, có những chiếc can dù đã được dùng đựng nước từ rất lâu nhưng khi đưa lên mũi ngửi thử vẫn thấy nặng mùi… thuốc trừ sâu.
Trao đổi với chúng tôi về vấn đề trên, ông Huỳnh Nam Long-Trạm trưởng Trạm Bảo vệ Thực vật huyện Krông Pa, cho biết: Trên thị trường có khá nhiều loại thuốc bảo vệ thực vật được đựng trong can, chai lọ bền chắc để đảm bảo bảo quản tốt. Tuy vậy, với bà con đồng bào dân tộc thiểu số đời sống kinh tế còn khó khăn và quan trọng là hiểu biết chưa đầy đủ đã đem tận dụng làm đồ dùng sinh hoạt trong gia đình. Điều này là vô cùng nguy hiểm đối với sức khỏe của người sử dụng.
Ông Long chia sẻ thêm, ở huyện Krông Pa hiện nay, tình trạng vứt xả bừa bãi các loại chai lọ, can nhựa, túi… đựng thuốc trừ sâu ra môi trường vẫn còn rất phổ biến. Điều này tác động tiêu cực đến môi trường, đặc biệt là gây ô nhiễm nguồn nước-trong khi người địa phương lại có thói quen dùng nước sông để ăn uống, sinh hoạt. “Thời gian đến, chúng tôi sẽ phối hợp với các địa phương tuyên truyền, vận động người dân nên loại bỏ các can nhựa này, không nên tiếp tục sử dụng cũng như nâng cao hơn nữa ý thức trong việc tiêu hủy các vật dụng, chất thải liên quan đến thuốc bảo vệ thực vật để bảo đảm an toàn sức khỏe, tính mạng của người dân, đồng thời góp phần gìn giữ môi trường sống”- ông Long, nhấn mạnh.
Lê Hòa
