Tại đây ngày cũng như đêm, những người lính bám trụ, vượt qua khắc nghiệt của thời tiết, lặng thầm “gác trời”, góp phần bảo vệ vùng trời Tổ quốc.
Đường dẫn lên đỉnh Hàm Rồng như dải ruy băng nâu uốn lượn giữa rừng thông ngút ngàn. Khói sương giăng mắc, gió rít từng cơn, lá cây cũng đẫm sương. Những người lính kiên định trực canh 24/24 giờ, tuyệt đối không một phút giây lơ là trấn giữ bầu trời tổ quốc. Họ hiểu phía sau mình là sự bình yên của người dân.
“Mắt thần” canh trời
Hành trình lên Đài Quan sát càng cao, sương càng dày, quấn lấy người, cuộn thành từng dải trắng mờ ảo. Mây bảng lảng đến gần như có thể đưa tay chạm tới. Tiếng gió rít qua rặng thông hòa cùng tiếng xe máy kiên nhẫn ngược núi làm nhiệm vụ của người lính.
Đài Quan sát nép mình trong màu xanh thẫm của núi, trầm mặc mà kiêu hãnh. Từ sớm tinh mơ đến tận khuya, hệ thống khí tài, máy móc hiện đại luôn được duy trì ở trạng thái sẵn sàng. Trong màn sương mỏng như tấm voan phủ tứ bề, cán bộ và chiến sĩ đã vào nhịp công việc của mình. Từ quan sát, theo dõi, ghi sổ trực đến báo cáo thông tin phòng không chính xác từ Hàm Rồng về Sở Chỉ huy. Mỗi hành động, câu báo cáo đều được thực hiện với độ chuẩn xác tuyệt đối theo đúng quy trình tác chiến của Lữ đoàn Pháo phòng không 234.
Tại một chốt gác, 2-3 người lính thực hiện nhiệm vụ quan sát vùng trời, mặt đất bằng cách áp sát mắt vào ống nhòm chuyên dụng. Ở vị trí khác, kíp trực ra đa triển khai theo đúng phiên, kiểm tra thông số, rà soát tín hiệu, cập nhật liên tục tình hình trên bầu trời. Ra đa mới được biên chế cho Đài có khả năng phát hiện mục tiêu và theo dõi đường bay, tăng đáng kể hiệu quả quan sát, cảnh báo sớm.
Trung úy Lê Nguyễn Anh Đức-Đài trưởng Đài Quan sát-chia sẻ: “Trực quan sát là một trong những nhiệm vụ chính của chúng tôi. Từ đây, chúng tôi theo dõi mọi hoạt động trên không, kịp thời báo cáo những dấu hiệu bất thường để đơn vị chủ động phương án tác chiến. Bất kể điều kiện môi trường thời tiết có như thế nào, dù đêm lạnh buốt hay nắng gắt, anh em vẫn thay nhau túc trực suốt ngày đêm. Có những khi sương dày trước mặt, chúng tôi phải tăng cường nghe nhìn, kết hợp khí tài, máy móc để đảm bảo nhiệm vụ. Bất cứ mục tiêu nghi vấn nào xuất hiện, kíp trực đều phải báo ngay đơn vị. Tất cả dữ liệu phải chính xác, an toàn tuyệt đối để Sở Chỉ huy đánh giá tình hình, ra mệnh lệnh kịp thời”.
Theo trung úy Đức, nhờ vậy nhiều năm qua, đơn vị không để xảy ra vụ việc như thiết bị bay không người lái, người lạ xâm nhập khu vực được giao quản lý; đảm bảo tốt nhiệm vụ công tác của đơn vị và các cuộc huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu bảo vệ vùng trời của Quân đoàn, Lữ đoàn.
Nơi đây, bốn mùa khắc nghiệt. Hàm Rồng nhiều mưa, sương, mây và cả sét. Có những đêm, sương trắng cuộn đặc ngay trước sân Đài. Ánh chớp xé toạc màn đêm, sấm nổ ngay trên mái tôn rung giật. Vậy nhưng, người lính phòng không vẫn kiên trung bám trụ. Họ hiểu, nhiệm vụ quan sát, thông báo, hiệp đồng chiến đấu phòng không không chỉ là trách nhiệm giữ bầu trời của bao thế hệ lính Pháo phòng không 234 mà còn là niềm vinh dự.
Chiến sĩ Đặng Văn Đạt (quê ở xã Quảng Tín, tỉnh Lâm Đồng) bộc bạch: “Ở trên này gần trời hơn đất nên sương, mưa nhiều lắm, nhất là sáng sớm với chiều tối. Có đêm chỉ thấy toàn sương trước mặt. Lúc ấy phải dựa vào khí tài phát hiện mục tiêu và tai để nghe tiếng động cơ trên không trung. Nhiều khi vừa lạnh vừa buồn ngủ, nhưng tự động viên bản thân với nhiệm vụ phải canh giữ bình yên cho bao gia đình là tỉnh táo ngay”.
Đi đôi với trực quan sát là nhiệm vụ bảo quản, bảo dưỡng khí tài. Mỗi ngày, cán bộ, chiến sĩ đều kiểm tra hệ thống, làm vệ sinh các thiết bị. Từng đường dây, ống nhòm, ra đa đều được chăm sóc kỹ lưỡng để cho đôi “mắt thần” của đơn vị luôn sáng rõ giữa tầng mây.
Nhờ luyện tập thường xuyên, họ thông thạo mọi quy trình báo cáo, thao tác chính xác từng bước. Các tình huống hiệp đồng theo phương án chiến đấu được triển khai thành thục theo huấn luyện kỹ càng trước đó của Lữ đoàn. Từ quan sát phát hiện, khoanh vùng, xác nhận mục tiêu… cho đến báo cáo sở chỉ huy để kịp thời chủ động phương án tác chiến. Mỗi bước là một mắt xích của hệ thống phòng không liên hoàn. Và, những người lính trên đỉnh Hàm Rồng là tuyến quan sát tiền tiêu quan trọng.
Trách nhiệm lặng thầm nhưng lớn lao ấy khiến họ luôn trong trạng thái sẵn sàng. Cán bộ, chiến sĩ làm chủ khí tài mới, nâng cao nhận thức tình huống, khả năng hiệp đồng. Sự thích nghi trước môi trường khắc nghiệt và áp lực chuyên môn cao đã rèn nên một tập thể vững vàng với bản lĩnh, kỷ luật, trách nhiệm cao.
Nghĩa tình trên đỉnh sương giăng
Dù cách đơn vị xa, cuộc sống trên đỉnh núi vẫn ấm tình đồng đội. Chiến sĩ Nguyễn Văn Khánh (quê ở xã Nhân Cơ, tỉnh Lâm Đồng) cười hiền: “Ở nơi này, anh em thương nhau lắm. Lúc lạnh thì san sẻ áo ấm, ngồi sát nhau sưởi máy hoặc bếp lửa. Cận Tết, sâu róm nhiều, chúng theo gió bay vào, lông bám vào da gây ngứa rát, anh em lại giúp nhau xử lý. Mùa mưa, quần áo phơi không kịp khô, mặc cứ âm ẩm, đồng đội lại giúp nhau hong khô. Dần rồi cũng quen”.
Cùng với khí hậu khắc nghiệt, nước sinh hoạt phục vụ cuộc sống của bộ đội cũng thiếu. Chiến sĩ Đặng Văn Đạt tiếp lời: “Mùa khô ở trên này thường thiếu nước. Hồi trước còn phải đi bộ xuống nhà dân xin nước rồi xách từng can lên. Nay có bể chứa nên đỡ hơn. Đơn vị cũng quan tâm đời sống chiến sĩ. Hằng tháng, đơn vị tổ chức thay phiên kíp trực để đảm bảo sức khỏe, gặp đồng đội và gia đình lên thăm thân. Cuối tuần, sau giờ sinh hoạt, Đài cho gọi điện về nhà để đỡ nhớ”.
Càng ở nơi gian khó, con người càng dựa vào nhau và bảo bọc, chia sớt nhau buồn vui trong cuộc sống. Ngoài nhiệm vụ chính, đơn vị còn tăng gia cải thiện đời sống. Bên lối đi là chuồng gà gần 200 con; bên kia là đàn dê 19 con thảnh thơi gặm lá. Vườn rau xanh mướt dù giữa mùa nắng bởi từng giọt nước vo gạo đều được chắt chiu. Những luống cải, dền, rau thơm… như những mảng xanh mềm mại giữa đá núi khô cằn. Chiều xuống, sương phủ lối đi, tiếng gió hòa với tiếng đàn ghi-ta của những người lính trẻ ngân lên, xua bớt nỗi nhớ nhà.
Theo trung tá Dương Đình Yên, Phó Tham mưu trưởng Lữ đoàn Pháo phòng không 234: Lữ đoàn luôn đánh giá cao tinh thần vượt khó, đoàn kết của cán bộ, chiến sĩ Đài Quan sát trên đỉnh Hàm Rồng. Chính sự đoàn kết, trách nhiệm nên dù điều kiện thiếu thốn, cán bộ và chiến sĩ luôn hoàn thành tốt nhiệm vụ bảo vệ vùng trời, báo cáo thông tin chính xác, kịp thời cho Sở Chỉ huy.
Đặc biệt, sau khi biên chế ra đa mới với nhiều thiết bị hiện đại, cán bộ, chiến sĩ đã nhanh chóng huấn luyện, làm chủ khí tài, sẵn sàng chiến đấu trong tình hình mới. Nhằm động viên tinh thần bộ đội, Lữ đoàn thường xuyên tổ chức thay kíp trực, thăm hỏi, hỗ trợ trong các dịp lễ, Tết. Sự quan tâm này là nguồn động lực giúp cán bộ, chiến sĩ Đài Quan sát yên tâm công tác, gắn bó với nhiệm vụ.
Cuộc sống nơi gần trời hơn đất chẳng bao giờ dễ dàng. Thế nhưng, nơi góc Đài, trên ngọn núi hơn 1.000 m này lại có gốc bưởi cổ thụ vững chãi. Gốc rễ ăn sâu vào đất cằn, tán lá đón gió trời, trái đơm mỗi vụ đều căng tròn, mát lành. Cây bưởi ấy như người lính nơi đây. Dãi dầu sương gió mà kiên trung, nỗ lực cống hiến cho đời. Những người lính Đài Quan sát trên đỉnh Hàm Rồng vẫn lặng lẽ, bền bỉ hòa vào núi, sương và mây trắng của trời, giữ bình yên bầu trời Tổ quốc.