Tết Nguyên đán của người Việt Nam gắn liền với nhiều phong tục tập quán truyền thống. Những phong tục này không chỉ thể hiện sự kính trọng tổ tiên, ông bà mà còn là dịp để gia đình gắn kết tình cảm, gửi gắm những ước nguyện tốt lành vào năm mới.
Chưng hoa Tết
Trong những ngày xuân về, người Việt thường "làm đẹp" hơn cho nhà cửa bằng những loài hoa tươi tắn, rực rỡ.
Đây là phong tục lâu đời, thể hiện niềm tin vào sự may mắn, tài lộc và sự sung túc trong năm mới. Mỗi loài hoa chưng Tết đều mang những ý nghĩa đặc biệt, được gia chủ chọn lựa kỹ càng, gửi gắm ước vọng mang lại may mắn, tài lộc và sự sung túc trong năm mới.
Ở miền Bắc, hoa đào được coi là biểu tượng không thể thiếu của mùa xuân. Cành đào tươi thắm thường được cắm vào bình hoặc chưng trong chậu, đặt ở vị trí trang trọng trong ngôi nhà, thường là ở trung tâm.
Mọi người tin rằng hoa đào có khả năng xua đuổi tà ma, mang đến sự bình an, may mắn và thịnh vượng cho gia đình trong suốt cả năm. Với sắc hồng phơn phớt và hương thơm dịu dàng, hoa đào không chỉ là nét đặc trưng của mùa xuân mà còn là lời chúc năm mới tràn đầy hy vọng và niềm vui.
Trong khi đó, ở miền Nam, người dân lại rất chuộng hoa mai vàng. Màu vàng của hoa mai tượng trưng cho phú quý, giàu sang và thịnh vượng, là màu sắc của sự khởi đầu mới mẻ và hạnh phúc. Giống như hoa đào ở miền Bắc, mai vàng được đặt ở phòng khách hoặc trước hiên nhà, với ước mong một năm mới tràn đầy niềm vui và tài lộc.
Một loài hoa khác được người miền Nam "ưu ái" đặt trên bàn thờ gia tiên những ngày Tết đến, xuân về là loài hoa vạn thọ. Hoa vạn thọ có nhiều màu sắc nhưng hoa màu vàng vẫn được ưa chuộng hơn cả.
Loài hoa này có sức sống mãnh liệt, từ hoa đến thân lá đều có một mùi thơm đặc trưng.
Người miền Nam không chỉ dùng hoa vạn thọ để cắm trên bàn thờ gia tiên mà còn thường xuyên chưng cả chậu hoặc giỏ hoa ngoài sân hoặc hiên nhà. Người ta cũng thường chưng hoa vạn thọ theo cặp, với mong muốn mang lại sự sung túc, phú quý.
Đặc biệt, khi cắm hoa vạn thọ để cúng ông bà tổ tiên, người ta thường để cả cành lá, rễ nguyên vẹn để hoa tươi lâu hơn. Nhiều người tin rằng nếu Tết ở miền Nam thiếu hoa vạn thọ thì không khí Tết sẽ không trọn vẹn.
Trang trí nhà cửa đón Tết
Các gia đình tại Việt Nam thường dọn dẹp và làm sạch nhà cửa, đồ dùng trong những ngày cuối năm. Hoạt động này mang ý nghĩa sắp xếp lại những điều chưa hoàn thiện, loại bỏ những điều không may mắn của năm cũ để chào đón năm mới với hy vọng mang lại nhiều tài lộc và may mắn.
Lau dọn bàn thờ gia tiên
Thờ cúng tổ tiên là nét văn hóa đẹp của người Việt, thể hiện lòng hiếu thảo và nhớ ơn người đã khuất. Phong tục này từ lâu đã trở thành chuẩn mực đạo đức, gắn liền với đời sống tâm linh của người Việt, vốn trọng nghĩa tình, hiếu đạo với gia đình và cội nguồn.
Dù đi xa, người Việt vẫn trở về quê hương mỗi dịp Tết, thắp hương trên bàn thờ tổ tiên. Vì vậy, bàn thờ ngày Tết trở thành trung tâm trang trọng và thiêng liêng của ngôi nhà. Không cần đợi đến năm mới hay dịp cầu lễ, người Việt luôn chăm chút bàn thờ quanh năm, nhưng không khí tất bật được thấy rõ nhất vào những ngày cận Tết. Các hoạt động như lau dọn, đánh bóng đồ thờ, sắp xếp và thay chân hương đều thể hiện sự kết nối giữa đời thường và tâm linh.
Ở nông thôn, việc dọn bàn thờ thường được thực hiện sớm, trước rằm tháng chạp. Người dân quét dọn gian thờ, chuẩn bị đồ cúng để rước ông Táo lên trời. Trong khi đó, ở thành thị, công việc này diễn ra từ ngày 23 tháng chạp, sau lễ tiễn "ông Công, ông Táo". Gia chủ tranh thủ dọn dẹp để bàn thờ sạch đẹp vào đêm 30 Tết, sẵn sàng đón thần linh trở về.
Gói bánh chưng, bánh tét
Bánh chưng là món ăn truyền thống có nguồn gốc từ thời vua Hùng và đến ngày nay vẫn giữ vị trí quan trọng trong ngày Tết của người Việt. Đây là biểu tượng cho sự giao hòa giữa trời và đất, đồng thời mang theo ước vọng về một năm mới đủ đầy, bình an và hạnh phúc.
Các gia đình thường bắt đầu gói bánh chưng vào khoảng ngày 27, 28 hoặc 29 tháng chạp. Ở miền Bắc, bánh chưng thường được gói hình vuông, trong khi miền Nam lại chuộng bánh chưng dạng dài, còn được gọi là bánh tét, dù hai loại này sử dụng nguyên liệu giống nhau.
Đi lễ chùa đầu năm
Phong tục đi lễ chùa vào những ngày đầu năm mới là một nét đẹp mang đậm giá trị văn hóa và tâm linh trong đời sống của người Việt.
Việc đến chùa những ngày này không chỉ là dịp để cầu mong may mắn, phúc lộc cho năm mới mà còn thể hiện lòng thành kính đối với đức Phật và tổ tiên.
Theo Ý Linh - Ái My (NLĐO)
