Chiều 3.6, Ủy ban Thường vụ Quốc hội biểu quyết thông qua Pháp lệnh sửa đổi điều 10 của Pháp lệnh Dân số 2003. Pháp lệnh có hiệu lực ngay khi được thông qua.

Theo pháp lệnh vừa được thông qua, mỗi cặp vợ chồng, cá nhân được quyết định về thời gian sinh con, số con và khoảng cách giữa các lần sinh con phù hợp với lứa tuổi, tình trạng sức khỏe, điều kiện học tập, lao động, công tác, thu nhập và nuôi dạy con của cá nhân, cặp vợ chồng trên cơ sở bình đẳng.
Các cặp vợ chồng, cá nhân có quyền và nghĩa vụ bảo vệ sức khỏe, thực hiện các biện pháp phòng ngừa bệnh nhiễm khuẩn đường sinh sản, bệnh lây truyền qua đường tình dục, HIV/AIDS và thực hiện các nghĩa vụ khác liên quan đến sức khỏe sinh sản.
Theo quy định hiện hành tại Pháp lệnh sửa đổi điều 10 của Pháp lệnh Dân số 2003 (ban hành năm 2008, có hiệu lực từ năm 2009), các cặp vợ chồng, cá nhân chỉ được sinh một hoặc 2 con, trừ trường hợp đặc biệt do Chính phủ quy định.
Trình bày tờ trình của Chính phủ trước đó, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, một số nước tương đồng với Việt Nam đã không duy trì chính sách kiểm soát mức sinh. Do đó, việc sửa đổi quy định hạn chế số con là cần thiết và phù hợp với kinh nghiệm của quốc tế.
Việc sửa đổi lần này nhằm khắc phục tình trạng chênh lệch mức sinh giữa các vùng, đối tượng, tránh để mức sinh giảm quá thấp, không đạt mức sinh thay thế - điều có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển bền vững về kinh tế - xã hội, an ninh và quốc phòng trong tương lai.
Theo một số nghiên cứu hiện nay, mong muốn có 2 con vẫn đang phổ biến trong xã hội nhưng không phải cặp vợ chồng nào cũng hiện thực được mong muốn đó. Các yếu tố khác trong cuộc sống chi phối rất nhiều đến quyết định sinh con của người dân.

Mức sinh có thể tăng trong giai đoạn ngắn sắp tới
Sau khi pháp lệnh được thông qua, dự kiến có thể mức sinh sẽ tăng trong giai đoạn ngắn, tuy nhiên tăng không đáng kể.
Bộ Y tế cho biết, mức sinh trên toàn quốc đang có xu hướng giảm, thấp dưới mức sinh thay thế, từ 2,11 con/phụ nữ (2021) xuống 2,01 con/phụ nữ (2022), 1,96 con/phụ nữ (2023) và 1,91 con/phụ nữ (2024) thấp nhất trong lịch sử và được dự báo là sẽ tiếp tục xuống thấp trong các năm tiếp theo.
Theo dự báo, kịch bản mức sinh tiếp tục giảm, đến năm 2039 Việt Nam sẽ kết thúc thời kỳ dân số vàng, năm 2042 quy mô dân số trong độ tuổi lao động đạt đỉnh và sau năm 2054 dân số sẽ bắt đầu tăng trưởng âm.
Hệ lụy của mức sinh thấp kéo dài sẽ dẫn đến thiếu hụt lực lượng lao động, suy giảm quy mô dân số, đẩy nhanh già hóa dân số, tác động tiêu cực đến phát triển kinh tế - xã hội.
Trước khi Ủy ban Thường vụ Quốc hội biểu quyết, đại diện cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa - Xã hội Nguyễn Đắc Vinh nhận định, tuy chỉ sửa đổi một điều (điều 10) của Pháp lệnh Dân số 2003, song nội dung sửa đổi nhằm thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng trong việc chuyển trọng tâm chính sách dân số từ kế hoạch hóa gia đình sang dân số và phát triển.
Điều này nhằm thực hiện mục tiêu về điều chỉnh quy mô dân số tại Nghị quyết số 21 về công tác dân số trong tình hình mới là "duy trì vững chắc mức sinh thay thế (bình quân mỗi phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ có 2,1 con)".
Theo Lê Hiệp (TNO)