(GLO)- Tháng Tám lịch sử, về lại buôn Tơ Khế (xã Ia Tul, huyện Ia Pa) như thêm ngỡ ngàng trước những đổi thay của bộ mặt cuộc sống vùng căn cứ kháng chiến khi xưa.
Buôn Tơ Khế trong kháng chiến chống Pháp là căn cứ cách mạng thuộc xã Ia Rsai, huyện H2, tỉnh Đak Lak. Trong kháng chiến chống Mỹ, làng di dời vào rừng sâu thuộc khu căn cứ đường 9-Nam Lào, giáp huyện Đồng Xuân, tỉnh Phú Yên. Mặc cho Ngụy đã 2 lần đốt làng để trả thù, nhưng đồng bào Jrai ở Tơ Khế vẫn một lòng thủy chung đi theo cách mạng, nuôi giấu cán bộ, tiếp tế lúa gạo, khố, xoong nồi, cung tên cho cách mạng. Tháng 4-1977 được Đảng và chính quyền vận động người dân di dời làng từ khu căn cứ đường 9-Nam Lào về địa điểm mới định cư nằm sau lưng trụ sở UBND xã Ia Tul, huyện Ia Pa.
 |
| Một góc buôn Tơ Khế. Ảnh: T.Đ |
Về buôn Tơ Khế bây giờ, lớp cán bộ cách mạng lão thành chỉ còn lại 3 người: ông Kpă Hút, Rơ Lan Len và Hiao Chul. Rất tiếc, cả ông Rơ Lan Len và Hiao Chul vì tuổi cao, sức khỏe quá yếu không còn ngồi trò chuyện được nữa. Còn ông Kpă Hút (SN 1944) dù dáng người nhỏ gọn nhưng nhanh nhẹn, tay chân còn rắn cấc như cây le già. Nhớ về những năm tháng hào hùng khi xưa, ông kể rành rọt đầy tự hào: Làng ở trong rừng sâu thuộc khu căn cứ địa đường 9-Nam Lào. Làng nuôi giấu cán bộ cách mạng nằm vùng như các ông: Kpă Nông-Khu ủy Khu 5, ông Ma Dăm (người Kinh, dân Bình Định, sau này làm Giám đốc Nông trường Bông Ayun Pa cũ). Mặc cho Ngụy càn quét, 2 lần bao vây đốt cháy làng để trả thù nhưng dân làng không sợ, bà con Jrai vẫn đi theo cách mạng. Trong làng tích cực tham gia tiếp tế lúa gạo, khố, xoong nồi, cung tên cho cách mạng. Có lúc các ông gùi hàng tiếp tế lên Đak Lak, có lúc lại chuyển hàng xuôi về tỉnh Phú Yên-Khánh Hòa. Có gia đình ủng hộ 2 tấn lúa, có gia đình ủng hộ 3 tấn lúa. Bố vợ ông là Hiao Dơ năm 2009 được Nhà nước tặng Huân chương Kháng chiến nhờ tiếp tế cho cách mạng…
Đi qua hai cuộc kháng chiến giải phóng dân tộc đầy khó khăn gian khổ và gần 40 năm thời bình về nơi ở mới với biết bao gian lao nhưng người Jrai buôn Tơ Khế vẫn một lòng tin tưởng vào Đảng và Nhà nước. Trước tác động của làn gió độc “Tin lành Đê-ga” và bọn phản động FULRO quét qua đã khiến cho một số đồng bào Jrai ở các làng, các xã kế cận trong vùng bị dụ giỗ, lôi kéo, xúi giục làm điều sai trái, gây mất an ninh chính trị, chia rẽ khối đại đoàn kết dân tộc, nhưng người Jrai buôn Tơ Khế vẫn một lòng tin tưởng vào Đảng và Nhà nước.
Bí thư chi bộ buôn Tơ Khế Siu Chol, năm nay 30 tuổi thuộc lớp cán bộ cách mạng trẻ kế cận đầy năng động, cho hay: Chi bộ có 10 đảng viên là nòng cốt lãnh đạo các phong trào phát triển sản xuất, xây dựng đời sống văn hóa và đảm bảo an ninh trật tự trong buôn. Trong tổng số 226 hộ, hơn 770 người dân của buôn hiện vẫn còn 76 hộ nghèo. Dù còn nhiều khó khăn, nhưng cuộc sống của người dân đã dần dần đổi mới. Bà con tích cực sản xuất mì, lúa rẫy và điều là cây trồng chủ lực. Năm 2008, đất trồng mía, mì có giá nên dân các làng tranh giành với buôn Tơ Khế; vì thế trong buôn giờ chỉ còn khoảng 10 hộ có đất làm lúa nước 2 vụ. Dù vậy tài sản lớn của người Tơ Khế là đàn bò hàng mấy trăm con, vào nhà dân hiếm thấy nhà nào không nuôi bò. Vì thế đã có trên 20 hộ thuộc diện giàu, có nhà to, sắm được xe cọc cạch, máy cày.
 |
| Ảnh: T.Đ |
Được sự quan tâm đầu tư của Nhà nước từ nhiều chương trình, dự án khác nhau, hầu hết nhà ở của dân đã được xây dựng kiên cố; đường sá được quy hoạch bài bản theo ô bàn cờ, vườn tược được rào giậu bài bản. Cổng làng, giếng nước, sân bóng chuyền, nhà vệ sinh được xây dựng. Buôn có điểm trường tiểu học cho các cháu lớp 1 và 2 theo học và 1 lớp mẫu giáo xây dựng kiên cố. Từ năm 2014, dự án IFAX xây dựng cho thôn 1 nhà sinh hoạt cộng đồng khang trang. Không trông chờ, ỷ lại vào Nhà nước, người dân tích cực tăng gia sản xuất, xây dựng cuộc sống. Người dân góp công lao động và cát, đá để chung sức với Nhà nước làm được 5 tuyến đường bê tông hóa, giúp cho đường nội thôn được kiên cố, sạch đẹp.
Tự hào là vùng chiến khu xưa, vui mừng trước những đổi thay trên các lĩnh vực, người Jrai buôn Tơ Khế tiếp tục chung tay, đoàn kết, phát triển toàn diện kinh tế-xã hội, ổn định an ninh trật tự, xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp.
Trần Đức
