Có lẽ chưa bao giờ tình trạng bạo lực học đường xảy ra khắp nơi trên cả nước lại nhiều đến thế, tính chất ngày càng nghiêm trọng và manh động. Miền Bắc, miền Trung, miền Nam đều có cả, từ đơn giản đến phức tạp, từ những chuyện xô xát bình thường đến gây thương tích nặng và thậm chí xảy ra án mạng… Các vụ bạo lực học đường gây ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý, nhân cách, đạo đức lối sống của một bộ phận giới trẻ.
Điều đáng nói, nguyên nhân dẫn đến các vụ việc thường xuất phát từ những chuyện tưởng chừng rất vu vơ, nhỏ bé nhưng các em lại chọn cách giải quyết bằng bạo lực, khiến chuyện nhỏ thành chuyện lớn, đôi khi vượt ra khỏi tầm kiểm soát của nhà trường, gia đình và xã hội.
Đề cập lý do bạo lực học đường ở tuổi vị thành niên gia tăng trong thời gian gần đây, PGS.TS Ninh Thị Kim Thoa (Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn TP. Hồ Chí Minh) cho rằng: Sự gia tăng bạo lực học đường ở tuổi vị thành niên có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân: vì cái tôi, vì sĩ diện, vì tác động tiêu cực từ người lớn tạo ra… Từ đó đã xảy ra nhiều vụ việc rất đáng tiếc.
Hiện nay, học sinh đã tiếp xúc quá nhiều với các nội dung bạo lực trên mạng xã hội, phim ảnh khiến trẻ dễ bị bắt chước hành vi và trở nên vô cảm. Bên cạnh đó, các em thiếu kỹ năng giải quyết mâu thuẫn, kỹ năng kiểm soát cảm xúc và giải quyết xung đột trong hòa bình, dẫn đến việc dùng bạo lực làm phương tiện để "giải quyết" vấn đề. Áp lực học tập, sự lỏng lẻo hoặc nghiêm khắc quá mức trong quản lý của gia đình hoặc chứng kiến bạo lực gia đình cũng có thể là yếu tố gây ra hành vi hung hăng.
Cùng với đó là do sự thay đổi tâm sinh lý. Ở tuổi dậy thì, các em có xu hướng muốn thể hiện bản thân, khẳng định vị thế trong nhóm, dễ bị kích động và hành động bộc phát.
Theo PGS.TS. Ninh Thị Kim Thoa, ngoài hình thức viết bản kiểm điểm theo quy định hiện hành của Bộ Giáo dục và Đào tạo, cần áp dụng các biện pháp răn đe và giáo dục mang tính xây dựng, chuyên sâu hơn, chẳng hạn như tư vấn tâm lý chuyên sâu bằng cách bắt buộc học sinh vi phạm và nạn nhân (nếu cần) tham gia các buổi tư vấn cá nhân với chuyên gia tâm lý học đường để tìm hiểu gốc rễ vấn đề và điều chỉnh hành vi.
Việc tổ chức chương trình giáo dục phục hồi cũng là một giải pháp hiệu quả. Trong đó, các buổi hòa giải có giám sát giữa người vi phạm, nạn nhân và phụ huynh. Mục tiêu là để người vi phạm nhận trách nhiệm, xin lỗi và thực hiện các hành động đền bù/khắc phục hậu quả (ví dụ: bồi thường thiệt hại, cam kết thay đổi).
Ngoài ra, cần tăng cường phối hợp với gia đình và chính quyền địa phương, thông báo và yêu cầu phụ huynh cùng chịu trách nhiệm giám sát và giáo dục con cái. Phụ huynh cần chịu trách nhiệm đồng hành, giám sát chặt chẽ hành vi của con, đồng thời xây dựng văn hóa gia đình biết quan tâm và có giáo dục, dạy con kỹ năng kiểm soát cảm xúc, giải quyết mâu thuẫn.
Cùng với đó là sự hợp tác chặt chẽ với nhà trường là yêu cầu bắt buộc để kịp thời ngăn chặn và điều chỉnh hành vi bạo lực ở trẻ vị thành niên. Đối với trường hợp nghiêm trọng, cần phối hợp với cơ quan Công an để có biện pháp can thiệp pháp lý/cảnh cáo kịp thời.