Cứ đến tháng tám Âm lịch, gần Tết Trung thu là các em thiếu nhi, thiếu niên ở thành phố Pleiku lại sắm sửa đồ lề, tập hợp thành các đội lân. Ở một vài nơi, đội lân được các tổ dân phố hoặc phường, xã đứng ra tổ chức, có tập luyện đàng hoàng giúp các em vui chơi đón Trung thu và có thể phục vụ ở một vài khu phố lân cận. Cùng với nhiều hoạt động khác như rước đèn, phá cỗ, văn nghệ…, múa lân mang đến cho các em nhỏ nhiều niềm vui. Qua đó các em vừa được vui chơi vừa làm quen với một sinh hoạt văn hóa truyền thống đẹp đẽ của dân tộc.
Tuy nhiên, nhiều năm vừa qua, trên địa bàn thành phố Pleiku tồn tại nhiều đội lân tự phát. Gọi tự phát vì các em tự thành lập, tự tập luyện, tự vui chơi, tự biểu diễn mà không có người thành thạo, hiểu biết về lân hướng dẫn, phụ trách hoặc không có đoàn thể nào đứng ra tổ chức. Các em tự góp tiền mua đầu lân, trống, phèng la... để tập luyện. Tùy theo số tiền góp được mà các em có thể có đội lân lớn hay nhỏ, ít thì ba bốn trăm ngàn, nhiều hơn thì bạc triệu.
 |
| Ảnh minh họa |
Nếu việc làm của các em chỉ đơn thuần là vui chơi, thì không ai có ý kiến gì. Song điều đáng quan tâm là có nhiều đội lân tự phát không chỉ vui chơi hoặc phục vụ vô tư mà kéo đi khắp nơi để kiếm tiền. Cứ khoảng từ mùng 7, mùng 8 cho đến rằm tháng tám là hàng đêm các đội lân kéo đi khắp nơi, vào các cửa hàng, nhà hàng, khách sạn, quán cà phê… “biểu diễn” để được thưởng tiền.
Xem các em múa lân mà vừa thương vừa giận. Do không có ai tập luyện nên các em múa may lung tung, trống đi đường trống, lân đi đường lân. Tâm lý của những người kinh doanh thường cho rằng có lân vào nhà để xua đuổi tà ma, xui xẻo, đem lại lợi lộc. Vả lại tiếng trống, tiếng phèng la nghe cũng vui tai nên họ không tiếc vài ba chục ngàn đồng cho các em. Tuy nhiên, các nhà mặt phố, nhất là các hộ kinh doanh không chỉ đón một hai đội lân như thế mà rất nhiều đội, lân lớn, lân bé, đội nhỏ, đội to, trống kèn đủ kiểu. Các em cứ tự nhiên vào hết nhà này đến nhà khác, cho dù chủ nhà có mời hay không. Đội này đi lại có đội khác kéo đến và kéo theo vô số các em nhỏ hiếu kỳ gây ồn ào làm không ít gia chủ phiền hà, bực bội. Một số chủ nhà không cho tiền hoặc không cho các em vào múa thì một số em la ó, hoặc đánh nhịp trống đưa tang làm gây mất không khí vui tươi của đêm Trung thu.
Không chỉ có thế, khi đội lân kéo đi thì theo sau là vô số em nhỏ khác đi theo xem, cổ vũ, chạy nhảy, la hét làm náo động một vùng. Các em kéo đi hàng đoàn đông nghịt, tràn cả xuống lòng đường gây cản trở giao thông và nguy cơ tai nạn là rất lớn. Mặt khác, không ít trường hợp các đội lân cãi vã, đánh nhau tranh giành địa bàn hoạt động gây mất trật tự ở khu dân cư.
Để chấn chỉnh, các tổ dân phố hoặc phường xã có điều kiện nên tập hợp các em trong đội lân tự phát này thành một đội lân chính thức, có người hướng dẫn, tuyển chọn, tập luyện để các em hiểu về múa lân một cách đúng đắn, sâu sắc, coi hoạt động múa lân như một hoạt động văn hóa quan trọng; làm cho các em hiểu múa lân là bộ môn nghệ thuật dân gian đường phố với ý nghĩa cầu mong cho cuộc sống ấm no, đầy đủ, vui tươi.
Để các em có niềm vui trọn vẹn trong mùa Trung thu và thỏa mãn niềm đam mê múa lân, một loại hình văn hóa dân gian đặc sắc của dân tộc, các cơ quan chức năng, các đoàn thể, chính quyền nên quan tâm hơn nữa đến hoạt động của các đội lân. Việc biểu diễn phục vụ phải được tổ chức nghiêm túc, bảo đảm tính văn hóa. Nhà Văn hóa Thiếu nhi nên mở các lớp học múa lân hoặc các võ đường cũng có thể thành lập đội lân riêng để không chỉ hàng năm tổ chức rước đèn, múa lân, phá cỗ Trung thu cho các em mà có thể phục vụ trong những dịp lễ hội quan trọng.
Nguyễn Tiến Dũng
