Theo các chuyên gia an ninh mạng, trong năm 2022, nỗ lực của Chính phủ và giới an ninh mạng trong nước đã giúp Việt Nam tăng 25 bậc về chỉ số an toàn an ninh mạng.
Chương trình "Đánh giá an ninh mạng dành cho người sử dụng cá nhân" do Tập đoàn Bkav thực hiện, cho thấy dù có cải thiện về chỉ số an toàn an ninh mạng, song vấn đề an ninh mạng tại Việt Nam vẫn còn nhiều điều cần phải lưu tâm.
Máy tính nhiễm mã độc APT
Thống kê của Bkav, 180.000 máy tính trong các cơ quan, tổ chức Việt Nam bị nhiễm mã độc APT trong năm vừa qua. Con đường phát tán chủ yếu vẫn là gửi Email với nội dung dụ dỗ hoặc thúc giục mở file đính kèm.
Mã độc kích hoạt ngay khi người dùng mở file, từ đó âm thầm hoạt động trên máy tính nạn nhân: cài đặt thêm các module thành phần khác để điều khiển từ xa, đánh cắp dữ liệu, leo thang đặc quyền, lợi dụng thiết bị để tiếp tục hành vi tấn công len sâu hơn vào hệ thống của cơ quan, tổ chức...
 |
| Một tin nhắn giả mạo Brandname ngân hàng |
Mã độc đánh cắp tài khoản
Dòng mã độc này lây nhiễm hơn 525.000 máy tính tại Việt Nam trong năm qua, với hơn 15.000 biến thể, đánh cắp và chiếm đoạt tài khoản Facebook, Gmail, tài khoản ngân hàng, ví điện tử... của nạn nhân.
Khảo sát của Bkav cho thấy: 14% người dùng được hỏi vẫn chọn cài đặt phần mềm từ nguồn bất kỳ tìm được qua Google, thay vì tìm đến nguồn chính thống như website của nhà sản xuất, kho phần mềm đáng tin cậy; 21% người dùng chưa có thói quen kiểm tra virus trước khi mở các file từ Internet. Đây là nguyên nhân dẫn đến nguy cơ bị nhiễm dòng mã độc.
Ransomware tấn công sang máy chủ
Năm 2022, các chuyên gia Bkav ghi nhận chiến dịch tấn công ransomware (mã độc mã hóa tống tiền) quy mô lớn, nhắm vào các máy chủ chứa dữ liệu kế toán.
Nếu như trong năm 2021 chưa tới 1.000 máy chủ nhiễm ransomware thì năm 2022 ghi nhận hơn 14.500 máy, theo thống kê của Bkav. Riêng chiến dịch tấn công ransomware nhắm vào máy chủ chứa dữ liệu kế toán được ghi nhận từ tháng 4-2022 (hiện tại vẫn đang tiếp diễn) đã xâm nhập 1.355 máy chủ.
Ông Nguyễn Tiến Đạt, Tổng Giám đốc phụ trách mảng Chống mã độc (AntiMalware) của Bkav, cho biết: "Máy chủ là nơi lưu trữ dữ liệu quan trọng của cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, cũng là nơi công khai các dịch vụ ra Internet nên hacker dễ tiếp cận hơn. Kỳ vọng thu được nguồn lợi tài chính từ việc mã hóa tống tiền, là nguyên nhân khiến dòng mã độc này tăng đột biến thời gian vừa qua".
Bùng nổ lừa đảo tài chính online
Trong năm 2022, nhiều người trở thành nạn nhân của các chiêu thức lừa đảo tài chính online. Có thể kể đến như vụ việc mất 2,1 tỉ đồng trong tài khoản do lừa đảo nâng cấp SIM (ở TP HCM) hay vụ việc mất hơn 5,5 tỉ đồng sau khi nghe điện thoại và làm theo yêu cầu của kẻ giả mạo công an (ở Hà Nội).
Ngoài hai hình thức kể trên, kẻ xấu còn "chế biến" nhiều kịch bản để lừa người dùng vào bẫy như dụ dỗ nạp tiền làm "nhiệm vụ online", giả mạo người thân yêu cầu chuyển tiền, giả mạo cơ quan chức năng báo vi phạm giao thông… Thống kê của Bkav, cứ 4 người dùng Việt Nam thì có đến 3 người nhận được tin nhắn, cuộc gọi lừa đảo tài chính online.
 |
| Mã độc Macro phát tán thông qua việc gửi và nhận file tài liệu. |
Thị trường tiền mã hóa
Việt Nam hiện có 6,8 triệu người tham gia thị trường tiền mã hóa, thuộc top các nước có số người tham gia cao hàng đầu thế giới. Điều này tiềm ẩn nhiều nguy cơ an ninh, bởi đây là thị trường mới, chưa hoàn thiện và chưa được công nhận ở nhiều nước, trong đó có Việt Nam.
Ông Nguyễn Văn Cường, Tổng Giám đốc phụ trách An ninh mạng của Bkav, cho rằng: "Vấn đề an ninh tiền mã hóa khá phức tạp, từ nguy bị cơ thao túng bởi dư luận, sự kiểm soát giá cả của các nhà phát hành tiền số bằng thuật toán, cơ chế kiểm soát lừa đảo của các sàn giao dịch và tổ chức phát hành cho đến các cuộc tấn công mạng của các nhóm hacker... Người dùng nên trang bị đầy đủ kiến thức, đặc biệt lưu ý thông tin kiểm toán khi tham gia vào thị trường này".
Dự báo 2023 Trong năm tới, lừa đảo qua hình thức gửi tin nhắn, gọi điện sẽ tiếp tục phổ biến khi hacker có thể kiếm tiền dễ dàng với các phi vụ lên tới hàng tỷ đồng. Dù nhận thức của người dùng đã được cải thiện, hacker sẽ ngày càng có thêm nhiều thủ đoạn tinh vi. Các chuyên gia dự báo, tấn công APT nhằm mục đích gián điệp sẽ gia tăng trong năm 2023. Bkav khuyến nghị các cơ quan, tổ chức cần tiếp tục tuân thủ và đẩy nhanh hơn nữa việc triển khai theo Chỉ thị 14/2018/CT-TTg "Về việc nâng cao năng lực phòng, chống phần mềm độc hại", và 14/2019/CT-TTg "Về việc tăng cường bảo đảm an toàn, an ninh mạng nhằm cải thiện chỉ số xếp hạng của Việt Nam" của Thủ tướng Chính phủ để nâng cao năng lực và hiệu quả đảm bảo an toàn an ninh mạng Việt Nam. |
Theo Mai Chân (NLĐO)
