Nhiều nơi hứng lượng mưa rất to như Thái Nguyên, Thanh Hóa, Hà Nội… bị ngập sâu nhiều ngày. Có những địa phương miền núi tưởng chẳng thể nào ngập lụt, thế mà nước vẫn mênh mông, người dân vùng cao phải đi lại bằng ghe, thuyền - như đang diễn ra ở trung tâm 2 tỉnh Hà Giang, Cao Bằng!
Hiện trạng này không gây bất ngờ mấy, bởi thực tế đã có nhiều thành phố cao nguyên bị ngập lụt, như Đà Lạt (Lâm Đồng), Buôn Ma Thuột (Đắk Lắk)… Có đợt mới đây, chỉ sau một cơn mưa lớn, nhiều tuyến đường ở TP Đà Lạt đã biến thành sông.
Khác với ngập cục bộ, "cấp tính" vào khoảng thời gian ngắn do mưa quá lớn, hệ thống thoát nước không giải quyết kịp, tình trạng ngập úng nêu trên có dấu hiệu "mạn tính", xảy ra thường xuyên, liên tục, lặp đi lặp lại và kéo dài nhiều ngày. Nguyên nhân chính được xác định là do tốc độ bê-tông hóa quá nhanh ở các đô thị, trong nhiều thời điểm đã vô hiệu hóa hệ thống thoát nước. Cống, rãnh bị bó hẹp; kênh, rạch và sông, hồ bị bồi lấp để xây công trình… thì chuyện ngập úng là tất yếu, nhãn tiền. Theo Bộ Xây dựng, tính đến giữa năm 2025, cả nước có 900 đô thị, tỉ lệ đô thị hóa ước đạt 44,3%, phấn đấu đến cuối năm nay đạt tối thiểu 45%. Việc thúc đẩy quá trình đô thị hóa sẽ đóng góp quan trọng vào sự phát triển kinh tế quốc gia, nhưng nếu không được tiến hành đồng bộ bằng nhiều giải pháp thì sẽ nảy sinh không ít vấn đề tiêu cực như quá tải, ùn tắc giao thông, ngập úng đô thị… Và điều này đã, đang xảy ra.
Một "thủ phạm đầu sỏ" nữa gây ngập lụt là nạn phá rừng, nhất là rừng đầu nguồn. Theo thông tin từ Quyết định số 561/QĐ-BNNMT do Bộ Nông nghiệp và Môi trường ban hành ngày 31-3-2025 công bố hiện trạng rừng toàn quốc năm 2024, cả nước đang có hơn 14,8 triệu ha rừng, trong đó rừng tự nhiên hơn 10 triệu ha, rừng trồng khoảng 4,8 triệu ha. Không có năm nào rừng được nguyên vẹn, bình yên. Tám tháng đầu năm 2025, cả nước có 960,3 ha rừng bị thiệt hại, trong đó có 654,5 ha rừng bị chặt, phá; 305,8 ha rừng bị cháy. Lâu nay thiên tai đổ hết xuống hạ du vì rừng mất nên không giữ được nước mưa từ đầu nguồn, cộng với các hồ thủy điện xả lũ và mưa lớn kéo dài; còn bây giờ, ngay cả những vùng cao cũng gánh chịu hậu quả.
Vậy, trách nhiệm của cơ quan kiểm lâm và chính quyền các địa phương ra sao, họ đã làm gì?
Hồi tháng 4 năm nay, một vụ chặt phá 0,93 ha rừng tự nhiên bị phát giác tại xã Ia Tơi, huyện Ia H'Drai, tỉnh Kon Tum - hiện trường chỉ cách UBND huyện (cũ) khoảng 2 km và nằm ngay cạnh trục đường liên xã! Mới đây, sau nhiều tháng thâm nhập, điều tra thực hiện loạt bài về nạn phá rừng tại nhiều xã của tỉnh Lạng Sơn, phóng viên Báo Dân Việt đã cung cấp cho cơ quan chức năng nhiều chứng cứ, đơn vị này đã cử cán bộ đi cùng nhà báo trực tiếp đến địa bàn kiểm tra, xác minh và ghi nhận thực tế đúng như báo chí phản ánh.
Kể ra hai "chuyện nhỏ", để trả lời câu hỏi bên trên.
Theo A.Q (NLĐO)