Ngày 12.5, theo ghi nhận của phóng viên Thanh NIên, tại các xã Cam Đức, Cam Thành Bắc, Cam Hòa, Cam Tân, Cam Hiệp Nam, Cam Hiệp Bắc và Cam Phước Tây của H.Cam Lâm (Khánh Hòa), không khí thu hoạch xoài Úc hết sức trầm lắng. Thay vì cảnh tấp nập thương lái thu mua như mọi năm, nhiều vườn xoài đang chín rục nhưng không có người hái. Những trái xoài căng mọng, vàng ươm rụng đầy gốc, tạo nên bức tranh đầy ảm đạm giữa mùa thu hoạch.
Giá xoài Úc lao dốc không phanh
Ông Đỗ Phùng, chủ vườn xoài ở xã Cam Thành Bắc có thâm niên trồng xoài Úc nhiều năm buồn bã nói: Mọi năm giá bán bình quân trên 20.000 đồng/kg, năm nay, đầu mùa còn bán được với giá 15.000 - 20.000 đồng/kg, sau đó tụt xuống chỉ còn 4.000 - 6.000 đồng/kg và hiện nay thậm chí chỉ còn 1.000 - 4.000 đồng/kg tùy loại".

Với hơn 2 ha đất trồng xoài, vụ này gia đình ông Phùng đầu tư khoảng 30 triệu đồng tiền phân bón và thuốc bảo vệ thực vật. Nhưng đến lúc thu hoạch thì giá bán quá rẻ, nhiều quả đã rụng đầy gốc, một số quả "xì mủ" vì quá già, thương lái cũng không thu mua. "Vụ này, gia đình tôi thua lỗ khoảng 30 triệu đồng, chưa kể thời gian và công sức lao động. Nhiều lúc nhìn vườn xoài mà xót xa, không biết rồi sẽ làm ăn thế nào", ông Phùng tâm sự.
Không chỉ gia đình ông Phùng, nhiều chủ vườn xoài khác trên địa bàn huyện Cam Lâm cũng rơi vào tình cảnh tương tự. Nhiều người đành phải "treo vườn", không thu hái vì chi phí nhân công, vận chuyển không thể bù đắp nổi với giá bán hiện tại. Cảnh xoài chín rơi rụng, thối nhũn dưới gốc trở nên phổ biến khắp các vườn xoài trong huyện.


"Năm nay bà con làm xoài Úc rất khó khăn, khi ra bông thì liên tục gặp mưa nên một số nhà vườn bị ảnh hưởng nặng dẫn đến tỷ lệ đậu trái khó", ông Phùng kể.
Theo lãnh đạo UBND H.Cam Lâm, nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng mất giá của xoài Úc Cam Lâm là do mất thị trường xuất khẩu.
Trước đây, xoài Úc Cam Lâm chủ yếu được xuất khẩu quả tươi sang thị trường Trung Quốc. Tuy nhiên, những năm gần đây, diện tích trồng xoài của Trung Quốc tăng mạnh. Đặc biệt, vụ thu hoạch xoài Úc Cam Lâm lại trùng với thời vụ thu hoạch xoài của Trung Quốc và Campuchia nên sản lượng xuất khẩu giảm sâu.

Hiện sản lượng xoài Úc trên địa bàn huyện đến kỳ thu hoạch nhưng chưa thể tiêu thụ còn khoảng 1.800 tấn. Giá thu mua trung bình chỉ từ 3.000 – 4.000 đồng/kg, thấp hơn nhiều so với chi phí đầu tư sản xuất của nông dân.
Nỗ lực tìm đầu ra cho nông sản
Trước tình hình cấp bách, UBND H.Cam Lâm đã kiến nghị UBND tỉnh Khánh Hòa và các sở ngành liên quan hỗ trợ kết nối tiêu thụ xoài Úc Cam Lâm tại các hệ thống siêu thị, hệ thống bán lẻ như Bách Hóa Xanh và các chợ đầu mối trên toàn quốc.

Đại diện Hội Nông dân tỉnh Khánh Hòa cho biết, Hội Nông dân tỉnh cũng đã có công văn gửi Hội Doanh nhân trẻ Khánh Hòa kêu gọi các doanh nghiệp hỗ trợ tiêu thụ sản phẩm xoài cho bà con. Đồng thời, Hội đã gửi công văn lên T.Ư Hội Nông dân Việt Nam đề nghị hỗ trợ kết nối với Hội Nông dân các tỉnh, thành phố để tiêu thụ xoài Úc Cam Lâm.
Hội Nông dân tỉnh Khánh Hòa vẫn khuyến khích người làm xoài duy trì việc xây dựng và giữ thương hiệu xoài Úc Cam Lâm. Tuy nhiên, trước mắt cần có giải pháp cấp bách để giúp bà con nông dân vượt qua khó khăn hiện tại, đồng thời cần nghiên cứu phương án chế biến sâu để tăng giá trị gia tăng cho sản phẩm.

Một số chuyên gia nông nghiệp cho rằng, để tránh tình trạng mất giá lặp lại, cần có chiến lược phát triển dài hạn, đa dạng hóa thị trường tiêu thụ và phát triển các sản phẩm chế biến từ xoài. Đồng thời, cần xây dựng chuỗi liên kết sản xuất - tiêu thụ bền vững, có hợp đồng ràng buộc trách nhiệm giữa nông dân và doanh nghiệp.
Theo Bá Huy (TNO)