Chuyện một người đến ngân hàng (NH) để gửi tiết kiệm hay vay vốn được nhân viên NH mời mua bảo hiểm đã không còn là chuyện lạ.
 |
Các ngân hàng đẩy mạnh việc bán bảo hiểm qua ngân hàng nhằm gia tăng nguồn thu từ phí, bù đắp cho nguồn thu từ kênh tín dụng - Ảnh: QUANG ĐỊNH
Chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng bị siết chặt, các NH buộc phải tìm nguồn thu từ dịch vụ, trong đó có việc bán bảo hiểm nhân thọ...
Theo tìm hiểu của Tuổi Trẻ, tỉ lệ chiết khấu phí bảo hiểm nhân thọ khách hàng đóng trong năm đầu tiên cho các NH rất cao, có NH được hưởng đến 60-65%.
Do vậy, NH đã dùng nguồn này để triển khai các chương trình khuyến mãi cho khách hàng cũng như thưởng cho nhân viên. Hình thức khuyến mãi phổ biến nhất là bán theo "combo" kiểu gửi tiết kiệm, vay vốn hay mở tài khoản thanh toán kèm mua bảo hiểm.
Giảm lãi suất, tặng tài khoản số đẹp
Khi đến làm thủ tục gửi lại kỳ hạn mới cho khoản tiền tiết kiệm 800 triệu đồng tại một NH thương mại vừa đáo hạn, chị Kim Phương (Q.Bình Thạnh, TP.HCM) đã được nhân viên NH này tư vấn mua gói bảo hiểm vì "đang có nhiều ưu đãi" như giảm 30% phí bảo hiểm năm đầu.
"Ở một sản phẩm khác lại có cơ hội nhận voucher du lịch giá trị tùy theo hợp đồng, nghe rất hấp dẫn" - chị Kim Phương kể.
Tương tự, anh Trung (Q.3) có khoản tiền gửi kha khá tại một NH có trụ sở ở Q.1 cũng được nhân viên NH gọi điện hỏi và giới thiệu chương trình bảo hiểm nhân thọ mà NH đang triển khai.
"Nhân viên tư vấn cho biết nếu đồng ý mua bảo hiểm này, tôi sẽ được hưởng nhiều ưu đãi như được NH tặng tiền mặt nếu có khoản tiền gửi có kỳ hạn tại NH này, còn nếu có khoản vay sẽ được ưu đãi lãi suất..." - anh Trung kể.
Không chỉ người gửi tiết kiệm, ngay cả người đi vay cũng được chào mua các sản phẩm bảo hiểm nhân thọ. Anh Quốc Huy (Q.7) cho biết khi đến một NH tìm hiểu thông tin về lãi suất vay vốn mua căn hộ, vợ chồng anh được nhân viên NH này cho biết nếu mua thêm một sản phẩm bảo hiểm nhân thọ với mức phí khoảng 10 triệu đồng năm đầu tiên sẽ được hưởng lãi suất thấp hơn khoảng 1%/năm so với lãi suất hiện hành.
"Dù nghe lãi suất giảm 1%/năm cũng thấy hấp dẫn nhưng tôi còn phân vân vì e ngại gánh thêm khoản phí bảo hiểm bên cạnh lãi suất" - anh Huy kể.
Ngoài giảm lãi suất, tặng voucher du lịch, tặng tiền, một ưu đãi hấp dẫn khác cũng được NH lấy ra để "chiêu dụ" khách hàng mua hợp đồng bảo hiểm là... tài khoản số đẹp. Nhiều người làm kinh doanh muốn có tài khoản số đẹp đuôi thần tài, lộc phát... đã được nhân viên tư vấn nên mua hợp đồng bảo hiểm để được tặng luôn tài khoản số đẹp.
Bù đắp nguồn thu từ tín dụng
Theo ghi nhận của Tuổi Trẻ, việc nhân viên NH tận dụng nguồn khách hàng sẵn có để bán chéo thêm sản phẩm bảo hiểm nhân thọ nở rộ trong thời gian gần đây, nhất là khi chỉ tiêu tín dụng NH Nhà nước giao cho các NH mỗi năm dần thu hẹp. "Room" tín dụng hẹp khiến nguồn thu từ lãi giảm đi và NH phải tìm kiếm thêm nguồn thu khác từ phí.
Trong các nguồn thu từ phí hiện nay, nguồn thu từ phí bảo hiểm ngày càng chiếm thị phần lớn. Các NH cạnh tranh nhau rất quyết liệt và các công ty bảo hiểm lớn cũng tìm nhiều cách để có thể "chen chân" vào các NH thông qua các hợp đồng ký kết phân phối độc quyền bảo hiểm.
Chẳng hạn, Generali vừa ký kết hợp tác chiến lược phân phối độc quyền các sản phẩm bảo hiểm nhân thọ với NH Phương Đông (OCB) với thời hạn 15 năm. Trước đó, đã có hàng loạt cuộc "bắt tay" giữa NH và công ty bảo hiểm: Sacombank ký kết hợp đồng phân phối độc quyền với Dai-ichi Life VN trong thời gian lên đến 20 năm.
Ngoài Sacombank, Dai-ichi Life Việt Nam còn ký kết với SHB với thời gian 15 năm. Manulife Việt Nam cũng đang hợp tác cùng Techcombank, SCB, TPBank. AIA ký kết với VPBank, KienLong Bank, VietCapital Bank, ACB. Công ty TNHH bảo hiểm Hanwha Life Việt Nam cũng bắt tay với NH Woori Bank và Shinhan để bán các sản phẩm bảo hiểm qua kênh NH. VIB ký hợp đồng độc quyền với Prudential.
"Nóng" nhất là cuộc đua tranh giữa nhiều "ông lớn" bảo hiểm để giành hợp đồng phân phối độc quyền bảo hiểm nhân thọ với Vietcombank. Giám đốc khối khách hàng cá nhân một NH thừa nhận nguồn thu từ phí bảo hiểm chiếm tỉ lệ rất lớn trong tổng thu phí của NH, một số NH cổ phần có tỉ lệ này chiếm đến 60-65%, bởi thu phí từ khách hàng đang gặp khó do các NH tranh nhau giảm phí.
"Thậm chí, các NH còn áp dụng mức phí rút tiền, chuyển khoản nội, ngoại mạng 0 đồng để thu hút khách hàng. Chỉ còn hai nguồn phí có thể mang lại số thu lớn cho NH là phí thanh toán quốc tế và phí từ bán bảo hiểm. Với phí thanh toán quốc tế, các NH cổ phần khó có cửa cạnh tranh với các "ông lớn" gốc nhà nước. Do vậy, nguồn thu từ phí bảo hiểm đang dần trở thành nguồn thu chính" - vị này nói.
 |
Tùy vào nhu cầu của khách, nhân viên của ngân hàng có thể tư vấn cho khách mua các loại bảo hiểm nhân thọ, sức khỏe, ôtô... Ảnh: T.T.D.
Người vay sợ tăng thêm chi phí
Do cạnh tranh quyết liệt, nhiều NH thương mại đã đưa chỉ tiêu bán bảo hiểm nhân thọ vào chỉ tiêu cho nhân viên, bên cạnh chỉ tiêu huy động, tín dụng, bán online... khiến áp lực không ít cho nhân viên, gián tiếp tạo áp lực lên khách hàng. Nhiều khách hàng cảm thấy bị rơi vào thế chẳng đặng đừng, kiểu phải mua bảo hiểm mới được vay vốn, khiến họ chịu thêm gánh nặng do phải "gánh" thêm hợp đồng bảo hiểm.
Chị Hoài Thu (Q.Bình Thạnh) phản ảnh rằng trước kia khi vay vốn mua căn hộ chị chỉ phải mua thêm bảo hiểm cháy nổ, nhưng hiện nay còn được NH tư vấn mua bảo hiểm nhân thọ với lý do phòng khi chị có xảy ra vấn đề gì thì có bảo hiểm thay chị trả khoản vay.
"Tôi đã thế chấp tài sản để đảm bảo khoản vay nên việc gợi ý mua thêm khoản bảo hiểm nhân thọ tôi cho là không cần thiết và có cảm giác không thoải mái" - chị Hoài Thu phản ảnh.
Trao đổi với Tuổi Trẻ, chuyên gia Bùi Quang Tín cho rằng khoản bảo hiểm nhân thọ kèm theo là không bắt buộc và người vay có quyền từ chối mua. Tuy nhiên, do áp lực từ chỉ tiêu được giao để đảm bảo mức lương, thưởng, nhiều nhân viên không nói rõ cho khách hàng điều này mà tư vấn theo kiểu buộc khách hàng phải mua. "Nên có quy định buộc nhân viên phải tư vấn rõ cho khách hàng" - ông Tín đề nghị.
Theo ông Võ Tấn Hoàng Văn - tổng giám đốc SCB, trong bối cảnh xã hội ngày càng phát triển, khoản bảo hiểm nhân thọ kèm theo trên thực tế là bảo vệ khách hàng khi có rủi ro xảy ra thì vẫn có công ty bảo hiểm đứng ra để trả nợ thay. Tuy nhiên, đây là khoản bảo hiểm tự nguyện và NH chỉ khuyến khích thông qua việc ưu đãi lãi suất.
"Trên thực tế doanh số bảo hiểm bán cho người vay không nhiều mà phần lớn là ở phía người gửi thông qua các sản phẩm bảo hiểm đầu tư" - ông Văn nói.
| Doanh số ngàn tỉ Theo công bố của các NH, doanh số bán bảo hiểm qua NH liên tục gia tăng thời gian qua. Tính đến cuối tháng 8-2019, hợp tác bancassurance giữa Sacombank và Dai-ichi Life Việt Nam đã đạt gần 1.200 tỉ đồng tổng doanh thu phí bảo hiểm với hơn 300.000 hợp đồng bảo hiểm nhân thọ được phát hành, vượt xa so với kế hoạch đã đặt ra. Tính đến cuối tháng 9-2019, thu phí bảo hiểm AIA qua NH Bản Việt cũng tăng gần ba lần so với cùng kỳ 2018. Tại nhiều NH khác, doanh thu từ hoạt động hợp tác bảo hiểm này cũng tăng rất mạnh, có NH đạt 700-800 tỉ đồng, thậm chí hơn 1.000 tỉ đồng/năm. Trên thị trường cũng có các bảng thống kê và "xếp hạng" doanh số bán bảo hiểm của các NH theo từng tháng. Theo bảng thống kê mà PV có được, vị trí dẫn đầu đang thuộc về VIB, kế đến là MB, Techcombank, SCB, ACB, VPBank, Sacombank. |
Ánh Hồng (TTO)
