(GLO)- Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính là thuật ngữ để chỉ những tổn thương ở phổi có liên quan đến sự tắc nghẽn đường thở. Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính đặc trưng bởi sự rối loạn thông khí tắc nghẽn không hồi phục hoàn toàn, được khẳng định chẩn đoán dựa vào đo hô hấp ký đồ với nghiệm pháp giãn phế quản không hồi phục hoàn toàn.
 |
| Có 90% người bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính nghiện thuốc lá. Ảnh: T.Đ |
Theo Tổ chức Y tế Thế giới, hàng năm, thế giới có khoảng 600 triệu người mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. Bệnh tiến triển kéo dài trong nhiều năm và cuối cùng dẫn đến tâm phế mạn và tử vong. Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính là nguyên nhân tử vong đứng hàng thứ 4 trên toàn thế giới. Mối liên quan giữa bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính và hút thuốc lá cũng mạnh như với ung thư phổi.
Bác sĩ Nguyễn Đại-Giám đốc Bệnh viện Lao và Bệnh phổi tỉnh cho hay, khói thuốc lá là nguyên nhân quan trọng nhất gây ra bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. Qua theo dõi các bệnh nhân nhập viện cho thấy, có khoảng 15% người hút thuốc lá có triệu chứng lâm sàng bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính và 80-90% người mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính là nghiện thuốc lá. Hút thuốc lá làm cho các yếu tố nguy cơ khác của bệnh này trở nên mạnh hơn. Đặc biệt, những người hút thuốc lá bị ảnh hưởng xấu hơn bởi ô nhiễm môi trường, nhiễm trùng và phơi nhiễm với các chất khói độc so với người không hút thuốc. Người hút thuốc có tỷ lệ tử vong do bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính cao gấp 10 lần so với người không hút thuốc.
Bác sĩ Phan Hùng Xô-Trưởng khoa Tai-Mũi-Họng (Bệnh viện Đa khoa tỉnh) cho rằng khi khói thuốc lá đi vào cơ thể qua miệng, người hút thuốc đã vô tình bỏ qua cơ chế bảo vệ thứ nhất đó là quá trình lọc không khí ở mũi. Do đó khoảng 7.000 loại hóa chất, trong đó có hơn 40 loại hóa chất có thể gây ung thư được đưa thẳng vào tàn phá phổi của người hút thuốc một cách từ từ.
Theo bác sĩ Xô, những người hút thuốc thường bài tiết nhiều đờm hơn những người không hút thuốc mà khả năng đưa đờm ra khỏi đường hô hấp lại kém hơn. Điều này là do hệ thống lông chuyển ở người hút thuốc bị liệt thậm chí bị phá hủy. Khói thuốc cũng làm thay đổi cấu trúc các tuyến tiết nhầy và do vậy thành phần của chất nhầy cũng bị thay đổi. Đôi khi các tuyến tiết nhầy bị tắc lại làm giảm khả năng bài tiết đờm. Hậu quả là chất nhầy ở những người hút thuốc bị nhiễm bởi các hóa chất độc hại trong khói thuốc và bị giữ lại nhiều trong tổ chức phổi, cản trở sự lưu thông trao đổi khí, gây ra các bệnh về phổi.
Cùng với đó, những người hút thuốc lá có phổi bị giảm diện tích bề mặt và giảm mao mạch so với người bình thường. Điều này có nghĩa là dòng máu lưu thông qua phổi bị giảm dẫn đến làm giảm cung cấp chất dinh dưỡng và oxy cần thiết cho cả nhu môi phổi và các tổ chức khác trong cơ thể để duy trì sự khỏe mạnh và chức năng bình thường của chúng.
Đáng chú ý, khói thuốc lá làm giảm sự phát triển của phổi và gây viêm tổ chức phổi ở trẻ nhỏ và thiếu niên. Những người hút thuốc ở tuổi càng trẻ thì thời gian hút để gây ra bệnh liên quan đến đường hô hấp càng ngắn so với những người bắt đầu hút ở tuổi muộn hơn.
Trần Đức
