(GLO)- Những năm qua, mặc dù nhận được sự hỗ trợ tích cực từ Trung ương đến khu vực và sự vào cuộc đồng thời từ các cấp, các ngành của địa phương trong công tác phòng-chống và tiến tới đẩy lùi bệnh sốt rét trong cộng đồng. Tuy vậy, cho đến nay, số bệnh nhân phát hiện mắc sốt rét tại nhiều địa phương ở vùng sâu vẫn gia tăng và kéo dài dai dẳng.
Kiểm soát nhưng bệnh vẫn tăng
Theo tổng hợp từ Trung tâm Phòng-chống Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng tỉnh Gia Lai (PCSR-KST-CT), trong năm 2014 có tổng số 4.424 trường hợp mắc bệnh sốt rét được ghi nhận và điều trị, bệnh nhân nhiễm ký sinh trùng sốt rét được phát hiện qua công tác điều tra dịch tễ là 4.367 người, 11 trường hợp diễn tiến bệnh nặng chuyển sang sốt rét ác tính và 1 trường hợp tử vong do bệnh sốt rét gây ra. Riêng trong quý I-2015 ghi nhận đến 1.075 bệnh nhân mắc sốt nhiễm ký sinh trùng sốt rét, trong đó, các địa phương có số bệnh nhân mắc nhiều như: Kông Chro, Ia Pa, Phú Thiện. Đặc biệt là huyện Krông Pa có số bệnh nhân mắc cao nhất trong toàn tỉnh với 2.210 bệnh nhân sốt rét và được điều trị trong năm 2014, số bệnh nhân phát hiện mang ký sinh trung sốt rét là 2.191 người. Cũng tại địa phương này, trong quí I-2015 có 594 người mắc sốt rét, chiếm hơn 1/2 số bệnh nhân mắc sốt rét trong toàn tỉnh.
 |
| Trung tâm PCSR-KST-CT tỉnh tổ chức tập huấn cho cán bộ y tế thôn, làng. Ảnh: Nguyễn Giác |
Hiện tại, công tác điều trị, phát hiện đang gặp rất nhiều khó khăn bởi một số nơi của huyện Phú Thiện đã có trường hợp kháng thuốc theo chỉ định của Bộ Y tế. Việc này đang tạo ra khó khăn, do đó Bộ Y tế đang nghiên cứu và đưa ra phác đồ điều trị mới, đồng thời tiến hành phát hiện điều trị đủ liều; riêng huyện Krông Pa sẽ thực hiện cho người bệnh uống thuốc trước sự giám sát của thầy thuốc theo biện pháp DOT.
Là địa phương có số bệnh nhân mắc sốt rét nhiều nhất trong tỉnh, huyện Krông Pa đang được toàn hệ thống chính quyền, ngành Y tế của tỉnh và cả sự hỗ trợ về chuyên môn lẫn trang-thiết bị kỹ thuật và kinh phí từ các cơ quan tại trung ương tập trung dốc toàn lực tập trung về huyện để theo dõi, điều tra và lấy mẫu bệnh phẩm giám sát dịch tễ ký sinh trùng sốt rét trong cộng đồng để có biện pháp phòng-chống hiệu quả trước khi dịch sốt rét có dấu hiệu bùng phát vào thời điểm đầu quý 3-2015.
Ông Đinh Viết Bửu-Giám đốc Trung tâm Y tế huyện Krông Pa cho biết: Với diễn biến của bệnh sốt rét lưu hành trong cộng đồng tại địa phương vẫn đang ở mức cao và số bệnh nhân được xác định mang KST sốt rét gia tăng, ngành Y tế địa phương luôn nhận được sự chỉ đạo và sự đồng hành của tỉnh cùng hỗ trợ tuyến trung ương trong công tác phòng-chống dịch sốt rét trong cộng đồng. Trong đó, việc điều tra dịch tễ tại vùng có dịch lưu hành và công tác tuyên truyền trong khu dân cư được đặc biệt quan tâm trong suốt thời gian qua.
Với sự vào cuộc quyết liệt của tỉnh đến các địa phương có dịch bệnh sốt rét lưu hành và cả sự hỗ trợ tích cực từ tuyến trung ương là vậy, nhưng vài năm gần đây số bệnh nhân mắc sốt rét vẫn đang ở mức cao. Không chỉ thế, số bệnh nhân mắc được phát hiện trong mỗi tháng đều cao hơn ở mức cùng kỳ so với năm trước. Cụ thể, tại huyện Krông Pa, trong năm 2014, có 2.210 trường hợp mắc sốt rét được ghi nhận, như trong quý I của năm có 328 trường hợp mắc sốt, thì trong quý I-2015 có đến 594 trường hợp. Có địa điểm, người mắc bệnh sốt rét có dấu hiệu kháng thuốc.
Cần chung tay của cả cộng đồng
 |
| Loại màn Llins đã tẩm hóa chất tồn lưu phục vụ lâu dài trong dân. Ảnh: Nguyễn Giác |
Trước tình hình dịch bệnh sốt rét có khả năng tăng cao đột biến trong thời gian đến tại một số địa phương có cộng đồng dân cư thường xuyên đi rừng, ngủ rẫy. Toàn ngành Y tế tỉnh Gia Lai đang tích cực phối hợp cơ quan chuyên môn tiến hành điều tra, kiểm soát nguồn bệnh, trong đó chú trọng đến công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức trong cộng đồng.
Theo đánh giá từ Trung tâm PCSR-KST-CT tỉnh, qua kết quả điều tra trong những năm qua và thời gian gần đây cho thấy tỷ lệ mắc sốt rét tại khu dân cư thấp, mật độ vectơ truyền bệnh chính tại khu dân cư không cao, trong khi đó mật độ vectơ truyền bệnh tại các khu vực nhà rẫy là khá cao và chính khu vực này sẽ là nơi người dân thường xuyên lưu trú cho việc tập trung thu hoạch, sản xuất nông vụ. Bên cạnh công tác phòng-chống bệnh sốt rét tại các địa phương gặp khó khăn trong công tác giám sát, phát hiện và điều trị bệnh nhân sốt rét tại tuyến xã còn hạn chế, nhân lực thiếu; ý thức tự bảo vệ của người dân sống trong vùng sốt rét lưu hành còn hạn chế; tỷ lệ ngủ màn chống muỗi chưa cao (dưới 80%); công tác truyền thống còn hạn chế…
Nhận định về công tác giám sát cũng như phương hướng điều trị hiệu quả cho bệnh nhân mắc sốt rét trong thời gian đến, ông Lê Bá Công-Phó Giám đốc Trung tâm PCSR-KST-CT tỉnh cho rằng: Theo mục tiêu chung đề ra, ngành tiếp tục tập trung phối hợp trong việc tăng cường công tác tuyên truyền, cụ thể tổ chức 2 lớp tập huấn về phòng-chống sốt rét cho cán bộ y tế thôn làng với sự tham dự của 86 cán bộ tại huyện Krông Pa. Thông qua cán bộ cơ sở sẽ giúp cho công tác tuyên truyền được tốt hơn. Đồng thời, với sự trợ giúp từ tuyến trung ương và Tổ chức Y tế Thế giới, Trung tâm đã chuyển cấp 562.000 chiếc màn đôi (loại màn Llins đã tẩm hóa chất tồn lưu lâu dài trong dân) và 2.000 màn võng đến các vùng có ký sinh trùng sốt rét lưu hành.
Song song với công tác trên, Trung tâm PCSR-KST-CT tỉnh đang ra sức tập trung điều tra cụm nhà rẫy tại huyện Krông Pa để tiến hành phu tồn lưu diệt muỗi; phối hợp với Viện Sốt rét Quy Nhơn điều tra kiến thức, thái độ của cộng đồng dân cư trong sử dụng màn tẩm tồn lưu; nhận kính hiểm vi phân bổ về các xã thuộc huyện Krông Pa phục vụ cho công tác xét nghiệm xác định lam máu nhiễm ký sinh trùng sốt rét ….
Với sự vào cuộc quyết liệt của toàn ngành Y tế tập trung cho công tác phòng, chống dịch sốt rét trong cộng đồng, trong đó đặt biệt quan tâm đến huyện Krông Pa nơi có số bệnh nhân phát hiện mang loại màn Llins đã tẩm hóa chất tồn lưu lâu dài trong dân cao nhất của tỉnh, tổng kinh phí dự kiến tiếp tục xin cấp cho vùng dự án tại địa bàn huyện trên 1 tỷ đồng.
Do vậy, việc triển khai công tác đẩy lùi căn bệnh sốt rét kéo dài dai dẳng trong cộng đồng suốt nhiều năm qua có đạt hiệu quả hay không rất cần sự chung tay của cả cộng đồng, đặc biệt là tuyến cơ sở nơi nắm bắt đầy đủ nhất các hoạt động đi lại của người dân phục vụ cho công tác theo dõi, ngăn chặn và điều trị bệnh nhân hiệu quả.
Nguyễn Giác
