Ông Oyun-Erdene Luvsannamsrai không nhận được đủ phiếu ủng hộ trong cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm quốc hội. Ông chỉ nhận 44 phiếu bầu, thấp hơn so với mức cần thiết 64 phiếu.
Cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm được tổ chức sau khi làn sóng biểu tình kêu gọi ông Luvsannamsrai từ chức bùng phát từ tháng 5, do những hình ảnh về lối sống xa hoa của con trai ông lan truyền, hứng chỉ trích rộng rãi.
Đó là hình ảnh con trai 23 tuổi của Thủ tướng Luvsannamsrai cầu hôn bạn gái tại khu resort Seven Nuga ở tỉnh Bulgan, với trực thăng, nhẫn, túi xách và siêu xe. Hình ảnh ấy khiến dư luận Mông Cổ dậy sóng, cho rằng lối sống của con trai thủ tướng có được do cha mình thiếu minh bạch thu nhập. Ông Luvsannamsrai là người xuất thân từ vùng nông thôn.
Người biểu tình cho rằng việc Mông Cổ giàu khoáng sản đã giúp doanh nghiệp và người giàu hưởng lợi, trong khi nhiều người dân sống trong cảnh nghèo đói.
Văn phòng Thủ tướng bác các cáo buộc gian lận tài chính, khẳng định Thủ tướng Luvsannamsrai khai báo tài chính hàng năm theo luật pháp Mông Cổ. Ông Luvsannamsrai và con trai cũng tự ra trình diện cơ quan chống tham nhũng.
Giữ cương vị Thủ tướng từ năm 2021, ông Oyun Erdene từng được kỳ vọng là một nhà cải cách, đặc biệt trong bối cảnh đất nước đối mặt với nhiều khó khăn, từ hậu quả đại dịch Covid-19, bất ổn khu vực đến cạnh tranh thương mại toàn cầu.
Tuy nhiên, làn sóng bất mãn trong xã hội ngày càng dâng cao, nhất là trước các cáo buộc liên quan đến tham nhũng, lợi ích nhóm và chi phí sinh hoạt tăng cao.
Trong phát biểu sau kết quả bỏ phiếu, ông Oyun Erdene bày tỏ vinh dự được phục vụ đất nước trong giai đoạn khó khăn, song cũng cảnh báo việc phế truất Thủ tướng có thể dẫn tới bất ổn chính trị và suy giảm lòng tin công chúng vào nền dân chủ non trẻ của Mông Cổ.
Trước đó, đảng Nhân dân Mông Cổ (MPP) cầm quyền đã loại đảng Dân chủ (DP) khỏi liên minh, sau khi một số nghị sĩ trẻ của DP công khai ủng hộ việc ông Oyun Erdene từ chức. Điều này cho thấy áp lực không chỉ đến từ đường phố mà còn từ chính trường, với những rạn nứt ngày càng rõ rệt.
Văn phòng Thủ tướng đã “kịch liệt phủ nhận” cáo buộc về tài sản gia đình và cho rằng đây là hành vi “bôi nhọ chính trị”. Trong bài phát biểu tại Quốc hội Mông Cổ trước cuộc bỏ phiếu, ông Oyun Erdene đổ lỗi cho “các lợi ích lớn, hữu hình và ẩn giấu” và cho rằng đã có một “chiến dịch có tổ chức” để lật đổ chính phủ.
"Rất khó để xây dựng nền tảng dân chủ vào thời điểm Mông Cổ phải giải quyết các vấn đề kinh tế, vốn là gốc rễ của nỗi thất vọng trong lòng dân", Erin Murphy, chuyên gia cấp cao về Ấn Độ và các nền kinh tế mới nổi ở châu Á tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quan hệ Quốc tế (CSIS), nhận định.
Trong số ứng viên tiềm năng, ông Dashzegviin Amarbayasgalan, Chủ tịch Quốc hội, cựu Tổng Thư ký đảng MPP nổi lên như một gương mặt sáng giá. Sinh năm 1981, ông được đánh giá là nhà lãnh đạo trẻ, có kinh nghiệm và tư duy cải cách.
Tuy nhiên, nhiều nhà quan sát nhận định, bất kỳ ai kế nhiệm cũng sẽ phải đối mặt với những thách thức không nhỏ như kiểm soát lạm phát, cải thiện mức sống, khôi phục lòng tin công chúng và thiết lập các cơ chế giám sát minh bạch hơn trong bộ máy điều hành.
Một số chuyên gia cho rằng, không kỳ vọng vị thủ tướng tiếp theo có thể triển khai chính sách khác biệt đáng kể so với ông Oyun Erdene, bao gồm chống tham nhũng. Việc ông Oyun Erdene từ chức có thể là do sự đấu đá trong đảng cầm quyền, sau nhiều năm tương đối ổn định ở cấp cao nhất của nền chính trị Mông Cổ.
Năm 1924, nước Cộng hòa Nhân dân Mông Cổ được thành lập, tên của thành phố được đổi thành Ulaanbaatar (nghĩa là “Anh hùng Đỏ”) để tỏ lòng tôn kính với anh hùng dân tộc Mông Cổ Damdin Sükhbaatar. Tượng của ông nay vẫn được đặt tại quảng trường trung tâm thủ đô.
Trải rộng hơn 1,5 triệu km2, nhưng chỉ có 3,3 triệu người, kinh tế Mông Cổ có truyền thống và thế mạnh là chăn nuôi với đồng cỏ mênh mông và đàn gia súc còn đông hơn cả số dân cả nước. Nhưng trồng trọt không phát huy thế mạnh vì lớp đất màu mỏng, nước không dồi dào, thời tiết khắc nghiệt. Đa số dân cư ngoài các đô thị bám thảo nguyên, tự cấp tự túc bằng chăn thả và trồng tỉa lương thực, hoa màu.
Bù lại, dưới lớp cát sa mạc là những mỏ kim loại quý hiếm được xem là “cái rốn mới” của Trái đất. Khai thác đồng, than, molypden, kẽm, tungsten và vàng chiếm một phần lớn sản phẩm công nghiệp. Xuất khẩu khoáng sản sang Trung Quốc là nguồn thu nhập giúp Mông Cổ có vốn phát triển, song việc xuất khẩu quặng thô không mang lại nhiều lợi nhuận.
Cùng với khó khăn do kinh tế suy giảm, mâu thuẫn xã hội, chính trị bất ổn có thể kéo Mông Cổ vào một chu kỳ sa sút mới. Người kế nhiệm thủ tướng sẽ phải đối mặt với áp lực từ phong trào trẻ trung, có học thức, đòi hỏi minh bạch và công bằng trong việc phân phối tài nguyên quốc gia.
