Chưa tương xứng với tiềm năng

(GLO)- Những năm qua, bộ mặt vùng nông thôn ở Gia Lai đã có nhiều chuyển biến rõ nét, đời sống người dân ngày một nâng cao. Kết quả đó có phần đóng góp rất lớn từ hoạt động đẩy mạnh nghiên cứu, ứng dụng, chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật và công nghệ phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn theo tinh thần Chỉ thị 63-CT/TW ngày 28-2-2001 của Bộ Chính trị. Tuy nhiên, kết quả nghiên cứu, ứng dụng, chuyển giao khoa học và công nghệ vào sản xuất nông nghiệp thời gian qua vẫn chưa tương xứng với tiềm năng của địa phương.

Hiệu quả từ ứng dụng khoa học và công nghe

Trong giai đoạn 2001-2015, toàn tỉnh đã triển khai thực hiện 147 nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp tỉnh, trong đó có 76 nhiệm vụ liên quan đến lĩnh vực nông nghiệp, chiếm tỷ lệ 51,7%; thực hiện 233 nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp cơ sở, chủ yếu tập trung vào lĩnh vực nông nghiệp và nông thôn. Ngoài ra, chương trình nông thôn và miền núi của Bộ Khoa học và Công nghệ đã thực hiện 13 dự án. Các dự án cấp nhà nước và cấp tỉnh đã xây dựng nhiều mô hình trình diễn giống cây trồng, vật nuôi khác nhau dựa trên thế mạnh, tiềm năng, lợi thế từng vùng. Nhiều đề tài, dự án khoa học và công nghệ như phục tráng, chọn lọc, tuyển chọn một số giống cây trồng, vật nuôi mới đã được đưa vào sản xuất đại trà.
 

Công nghệ nuôi cấy mô các giống hoa tại Trung tâm Nghiên cứu giống cây trồng. Ảnh: N.D

Một trong những điển hình của việc ứng dụng, chuyển giao khoa học và công nghệ phục vụ sản xuất nông nghiệp, nông thôn trong những năm vừa qua là xã An Phú (TP. Pleiku). Ông Nguyễn Đạt-Bí thư Đảng ủy xã khẳng định, việc ứng dụng khoa học và công nghệ phục vụ sản xuất nông nghiệp trên địa bàn xã đã đem lại những chuyển biến rõ rệt, đời sống tinh thần người dân được nâng cao, nhất là mô hình trồng rau trong nhà lưới. Là xã có điều kiện phát triển rau, màu quanh năm nên người dân các thôn 1, 2, 3… đã xây dựng vùng chuyên canh rau, màu với diện tích 1.035 ha, cung cấp thường xuyên cho thị trường trong và ngoài tỉnh. Tuy nhiên, để rau, màu đạt năng suất cao, người trồng thường lạm dụng phân hóa học quá mức, tạo điều kiện cho dịch hại phát triển nhanh. Đặc biệt, dư lượng thuốc bảo vệ thực vật trong các sản phẩm rau, màu ngày càng cao, không đảm bảo an toàn cho người tiêu dùng.

Để giải quyết tồn tại này, năm 2001, Đảng ủy xã An Phú đã chỉ đạo thực hiện chương trình sản xuất rau an toàn, trong đó xây dựng mô hình trồng rau trong nhà lưới cho 7 hộ với 11 nhà lưới được xây dựng trên diện tích khoảng 2,5 ha. Qua đánh giá bước đầu, trồng rau trong nhà lưới đã ngăn ngừa được côn trùng phá hoại, giảm được dư lượng thuốc bảo vệ thực vật nhờ số lần phun giảm 2-3 lần/vụ; giảm ô nhiễm môi trường sinh thái. Năng suất rau tăng 3-5%. Đặc biệt có thể tăng số vòng quay thời vụ rau ăn lá từ 5 vụ/năm lên 10 vụ/năm. Hiệu quả kinh tế mang lại cho người trồng rau trong nhà lưới cao hơn sản xuất rau thông thường 1,2-2,5 triệu đồng/1.000 m2.
 

Trung tâm Khuyến nông tỉnh được đánh giá là đơn vị tiên phong trong nghiên cứu, ứng dụng, chuyển giao khoa học công nghệ phục vụ sản xuất nông nghiệp. Nhiều chương trình mang lại hiệu quả kinh tế lớn như chương trình phát triển lúa nước, cây bắp lai, mía đường, cà phê, hồ tiêu, cây điều, phát triển bò lai hướng thịt, đàn heo thịt và xử lý môi trường chăn nuôi... Ông Trịnh Quốc Việt-Giám đốc Trung tâm Khuyến nông tỉnh cho hay: Trung tâm tập trung chuyển giao giống bằng cách ghép cải tạo, tái canh sử dụng giống cà phê mới, tưới nước tiết kiệm, bón phân hợp lý... nhất là sản xuất cà phê có giấy chứng nhận quy trình sản xuất cà phê đạt chất lượng. Đến nay, toàn tỉnh đã có gần 10 ngàn ha cà phê sản xuất theo tiêu chuẩn 4C; xây dựng được 15 nhóm nông dân sản xuất cà phê theo tiêu chuẩn 4C với diện tích 2.000 ha, góp phần nâng cao năng suất và chất lượng cà phê trong tỉnh.

Việc nghiên cứu, ứng dụng, chuyển giao khoa học công nghệ thời gian qua đã góp phần nâng cao giá trị sản xuất nông-lâm nghiệp và thủy sản của tỉnh. Theo đó, giá trị sản xuất ngành nông-lâm nghiệp và thủy sản năm 2015 tăng 1,41 lần so với năm 2010, bình quân tăng 7,2%/năm; giá trị sản phẩm trên 1 ha đất trồng trọt tăng gấp 2,1 lần so với năm 2010 và tỷ lệ hộ nghèo vùng nông thôn giảm bình quân 3,1%/năm.

Nhiều trở lực cần tháo gỡ

Theo nhìn nhận của các cơ quan chuyên môn thì công tác nghiên cứu, ứng dụng khoa học và công nghệ phục vụ sản xuất nông nghiệp trên địa bàn tỉnh vẫn còn nhiều hạn chế. Một trong những nguyên nhân là nguồn nhân lực khoa học và công nghệ chưa đáp ứng yêu cầu chung của tỉnh. Bên cạnh đó, chính sách sử dụng, thu hút, trọng dụng nhân tài khoa học và công nghệ còn bất cập, chưa phát huy hết năng lực đội ngũ cán bộ khoa học và công nghệ...

Trong một cuộc họp gần đây, đồng chí Dương Văn Trang-Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh cho rằng: Việc nghiên cứu, ứng dụng khoa học và công nghệ còn chậm, chưa đáp ứng yêu cầu phát triển hiện nay. Cùng với đó, hệ thống nghiên cứu, ứng dụng còn mỏng và yếu, công tác chuyển giao còn manh mún, chắp vá nên sự cạnh tranh nông sản không cao.

Bí thư Tỉnh ủy yêu cầu: Trong thời gian tới, ngành chức năng cần tập trung phát huy các nguồn lực nội tại để ứng dụng phát triển nông nghiệp, nông thôn; tập trung giải quyết những vấn đề bức thiết trong nông nghiệp và công nghiệp hóa-hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn.

Nguyễn Diệp