Sức sống mới ở Yangon

Từ năm 2006, mặc dù không còn là thủ đô của Myanmar nhưng Yangon vẫn là điểm đến không thể bỏ qua khi du lịch đến đất nước chùa Vàng này. Từ tháng 7 đến tháng 10, Myanmar bước vào mùa mưa nhưng không vì thế mà các chuyến bay quốc tế trở nên thưa thớt, bằng chứng là một ngày sân bay Yangon vẫn đón hàng chục chuyến bay quốc tế. Yangon có gì hấp dẫn? Đó là câu hỏi đặt ra cho những người lần đầu đến Myanmar và cũng là dấu hỏi lớn đối với người đến lần thứ hai vì Yangon ngày nay đã và đang đổi khác.

Cũ - mới đan xen

Sau nhiều lần cấm và bỏ lệnh cấm, cuối cùng vào năm 2009, Chính phủ Myanmar quyết tâm cấm hẳn xe máy lưu thông tại Yangon, do đó ấn tượng đầu tiên đặt chân đến thành phố này là giao thông thông thoáng hơn khi trên đường chỉ toàn xe hơi và xe buýt. Những chiếc xe buýt cũ kỹ khi chạy phát ra những thứ âm thanh ồn ào vẫn còn được sử dụng. Nhiều loại xe quá cũ đến độ cửa xe không còn hoặc thải khói đen kịt vẫn được lưu thông. Trên đường từ sân bay về trung tâm, còn có sự hiện diện của những chiếc xe lam sản xuất từ những năm 80 với hai băng ghế chở đầy khách. Rất ít và gần như khó thấy những chiếc xe hơi đời mới ở thành phố này và có thể nói đa phần người dân thích đi phương tiện công cộng hoặc đi bộ…
 

Chùa Vàng nổi tiếng ở Yangon.

Một cô bạn người Myanmar cho biết, sau gần 7 năm cấm xe gắn máy giờ giao thông ở đây yên ả hơn nhiều, nhất là tai nạn giao thông giảm hẳn và cảnh sát không quá chật vật trong những giờ cao điểm. Từ sân bay về trung tâm thành phố (nếu không kẹt xe) sẽ mất tầm 20 - 30 phút. Có nhiều chùa, tháp và đền dọc hai bên đường đi nên mọi người hiểu ngay đến tên gọi của đất nước được mệnh danh “đất nước chùa Vàng”. Một anh bạn Thái Lan (đang làm việc cho tổ chức phi chính phủ tại Bangkok cũng sang Myanmar dịp này) nhận định, Yangon so với cách đây 2 năm thật khác biệt, các dự án xây dựng cao ốc mọc lên nhiều hơn và cũng khá nhiều khách sạn lớn sắp được hoàn thành ngay tại trung tâm thành phố.

9 giờ mới vào giờ làm việc của tất cả các công sở, chợ, siêu thị và chùa chiền tại Yangon nhưng từ 6 giờ 30 phút, bến xe buýt ngay tại trung tâm (khu vực chùa Sule) đã rộn rã đón khách. Tiếng gọi nhau í ới để bắt khách giống như ở Bến xe Miền Đông của Sài Gòn nhiều năm trước, phần đông khách đi xe buýt là công nhân làm việc cho các công ty tại Đặc khu Kinh tế (Special Economic Zone - SEZ) Thilawa cách trung tâm thành phố hơn một giờ chạy xe (hơn 50 km).

Đặc khu Kinh tế Thilawa được đưa vào hoạt động từ tháng 9-2015 nằm ở phía Nam Yagon và được đánh giá là đặc khu thành công và lớn nhất Myanmar (hai đặc khu còn lại là Kyaukpyu ở Rakhine và Dawei ở Tanintharyi) với hơn 40 công ty nước ngoài đầu tư kinh doanh tại đây, gồm 21 công ty Nhật, 5 công ty Myanmar, 4 công ty Đài Loan, 3 Thái Lan và 2 Trung Quốc; riêng Mỹ, Thụy Điển, Australia, Malaysia, Singapore và Hongkong (Trung Quốc) mỗi nước có một công ty. Đặc khu này đang giải quyết việc làm cho 30.000 lao động Myanmar, thu hút 760 triệu USD vốn đầu tư, chiếm khoảng 2% trên tổng GDP của Myanmar và 12,5% tổng đầu tư vào Myanmar trong năm tài chánh 2014-2015 (theo thông tin cập nhật từ phóng viên Myanmar Times).

Sự phát triển của 3 đặc khu kinh tế trong những năm gần đây đã giải quyết được bài toán lao động cho Myanmar. Một đồng nghiệp người Myanmar, đang làm việc cho tờ Myanmar Insider nói thêm, lao động trẻ hút vào 3 đặc khu kinh tế này rất nhiều. Nếu trước đây lao động ở đất nước của cô phải sang Thái Lan làm việc thì nay gần như rất ít người tham gia chương trình hợp tác lao động nước ngoài. Cô tỏ ra khá lạc quan khi cho biết, dự kiến đặc khu kinh tế Thilawa có thể giải quyết việc làm cho 68.000 lao động địa phương từ nay đến cuối năm 2018.

Sắc màu hội nhập
 

Một cô gái Myanmar trang điểm Thanaka khi ra phố.

Dù vậy, trên đường phố trung tâm Yangon cũng còn rất nhiều lao động phổ thông buôn bán dọc hai bên đường. Họ bày bán các loại sản phẩm đặc trưng của Myanmar như xì gà (Sharoot - tự làm), trầu cau, trà và thức ăn đường phố (bánh chiên, phá lấu, xiên que…).

Một đồng nghiệp người Myanmar cho biết, phong tục ăn trầu của người Myanmar có từ lâu đời, phổ biến như nhai kẹo chewing-gum vậy. Từ trẻ nhỏ đến thanh niên, người già đều thích nhai trầu. Tuy nhiên, gần đây tại các công sở ít ai nhai trầu, thay vào đó họ uống trà và cà phê. Tuy là vậy, nhưng trên đường phố Yangon, các cống thoát nước đều đỏ oạch nước trầu. Nếu ở Hà Nội của Việt Nam vẫn còn duy trì các quán trà nhỏ ven đường thì Yangon cũng vậy, các quầy tem trầu mọc dọc đường đi tại các con phố buôn bán sầm uất và khu vực chợ. Đặc biệt, người dân Myanmar rất hiền lành và hiếu khách, họ sẵn sàng cùng bạn đi dạo nếu bạn không biết đường sá tại đây và không hề nhận bất cứ thù lao nào.

Bói toán, xem tử vi được kinh doanh công khai tại phía trước các ngôi chùa hoặc đền thờ, chỉ mất 30 phút bạn sẽ được “thầy” trao cho một tờ tử vi và những giải thích cụ thể về bổn mạng, số phận. Phần đông khách tìm đến các dịch vụ này là người Myanmar, rất ít thấy khách nước ngoài.
 

Chợ đóng cửa lúc 9 giờ tối nhưng khu ăn uống quanh khu vực China Town luôn sầm uất và sáng đèn đến tận khuya. Ở Yangon có một khu vực dành riêng cho phái nam (đường số 18), ở đó những người đàn ông, thanh niên ngồi ăn uống và tán gẫu đến tận nửa đêm. Một cô bạn người Myanmar khuyến cáo, phụ nữ không nên vào khu vực đó vì sẽ nghe được những ngôn từ khó hiểu của thế giới đàn ông. Trong khu China Town có một nhà hàng Việt Nam duy nhất (Cycle) rất đông khách, chủ quán là người miền Tây. Quán được mở nhiều năm và lúc nào cũng đầy khách. Chủ quán cho biết, người Myanmar và cả khách du lịch đều rất thích những món đặc sản của Việt Nam như chả giò, phở bò, cơm tấm, gỏi cuốn, bánh xèo, chè bà ba…

Đặc biệt ở Yangon, tội phạm, cướp giật gần như không có hoặc rất ít. Họ quan niệm “cái gì không phải của mình thì không lấy”, do đó khách du lịch khá thoải mái khi bộ hành vào buổi tối qua những con phố ít ánh đèn.

Các cửa hàng, siêu thị tại Yangon có đủ loại hàng hóa của các nước (nhiều nhất là cà phê thương hiệu của Việt Nam). Nếu tìm đặc sản của Myanmar làm quà lưu niệm thì ngoài các tượng Phật, tháp chùa Vàng, Myanmar chỉ có xì gà, trà sữa và phấn Thanaka. Người Myanmar rất tự hào về loại phấn được làm từ vỏ cây Thanaka của đất nước mình. Phấn có nhiều màu, từ trắng, vàng và hồng nhưng phổ biến nhất là màu vàng (màu tự nhiên từ thân cây). Cô bạn làm tại báo Myanmar Insider kể, từ nhỏ cô vẫn sử dụng loại phấn này để dưỡng da và chống nắng nhưng khi lớn lên và đi làm thì cô không sử dụng nữa vì phấn có màu vàng nhìn không được nhã nhặn khi trang điểm. Tuy nhiên, cô vẫn đang dùng cho các con của cô vì Thanaka ngoài việc dưỡng da, chống nắng, chống muỗi đốt còn là một tập tục từ lâu đời, không ai có thể bỏ qua được. Vì vậy, trên đường phố Yangon thỉnh thoảng vẫn bắt gặp các cô gái trẻ trang điểm phấn Thanaka màu vàng trên hai gò má, như một dấu hiệu để nhận biết họ chính là cô gái Myanmar…

Nếu như cách đây 5 năm đến Myanmar khó có thể giao tiếp được với người dân địa phương vì họ không sử dụng tiếng Anh nhiều, thì nay lớp trẻ Myanmar đã giao tiếp khá tốt với khách du lịch nước ngoài. Yoon, làm việc cho tổ chức IT ở Yangon, cho biết ngày nay lớp trẻ như cô có rất nhiều cơ hội du học nước ngoài và trau dồi ngoại ngữ ngay tại chính đất nước của mình. Như Yoon, do thường xuyên tiếp xúc với các tình nguyện viên nước ngoài và được đào tạo ngoại ngữ bài bản nên giao tiếp tiếng Anh của cô khá tốt. Không những vậy, nhiều người trẻ ở Yangon làm việc tại các khách sạn, nhà hàng hay siêu thị đều nói tiếng Anh rất trôi chảy.

Năm 2015, trên 2 triệu khách du lịch đến Myanmar thông qua sân bay Yangon, tăng kỷ lục gấp đôi so với năm 2014. Đất nước chùa Vàng hiện đã đón gần 5 triệu khách quốc tế (từ đường hàng không, đường thủy và đường bộ) và ngành du lịch dự kiến con số đó sẽ tiếp tục tăng trong năm 2016. Họ lạc quan với kế hoạch đến năm 2020, Myanmar sẽ đón trên 7 triệu khách quốc tế.

Theo sggp