Lên non kiếm sống

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

Những ngày mưa gió, họ vẫn âm thầm đổ mồ hôi trên những vách núi chênh vênh hay khe sâu thăm thẳm. Tất cả để đổi lấy tấm áo, tiền học cho con và thuốc thang cho cha mẹ già ở quê.
 

Người H’Rê lên non làm rừng để có tiền trang trải cuộc sống cho người thân nơi quê nhà. Ảnh: N.H
Người H’Rê lên non làm rừng để có tiền trang trải cuộc sống cho người thân nơi quê nhà. Ảnh: N.H


1. Đã 8 giờ sáng nhưng bầu trời vẫn âm u xám xịt, hứa hẹn những cơn mưa rừng trắng trời. Chị Đinh Thị Út (SN 1981) không đi làm vì anh Đinh Văn Úi, chồng chị, bị ốm. Trong căn lán bằng vải bạt lúp xúp dưới tán keo lá tràm, anh Úi đắp chăn nằm trên chiếc sạp được ghép bằng những thanh gỗ keo còn nguyên vỏ. Chị bảo: “Mấy hôm đi rừng dầm mưa nên về cảm lạnh. Chỉ là cơn ốm vặt. Nghỉ ngơi một hai bữa là hết thôi mà…”.

Vợ chồng chị Út là một trong 8 hộ gia đình gồm 16 nhân khẩu là người dân tộc H’Rê từ xã Long Mai, huyện Minh Long, tỉnh Quảng Ngãi ra xã Hòa Ninh, huyện Hòa Vang, thành phố Đà Nẵng làm thuê cho chủ rừng keo. Gọi là hộ gia đình vì người H’Rê đi làm ăn xa thường dẫn theo vợ và con nhỏ. Mỗi lán là một gia đình. Những người bà con hoặc cùng làng, cùng xã dựng lán xúm xít, quây quần bên nhau như một xóm nhỏ ở trong rừng. Họ còn nuôi thêm bầy gà và mấy con chó trông lán khiến không gian chung quanh bớt đi phần quạnh quẽ.

Mỗi ngày, từ 5 giờ sáng, chị Út và những người phụ nữ khác bật dậy khỏi sạp, lọ mọ cơm nước trong ánh lửa chập chờn và cái lạnh sáng sớm của núi rừng. Ăn xong, cả đoàn người trèo non vào rừng xuyên qua màn sương trắng nhờ nhờ như ảo ảnh. Một ngày làm việc của những lao động người H’Rê bao gồm những công việc như phát quang, đào hố trồng keo, làm cỏ, và thu hoạch keo. Anh Nguyễn Công Kính, một chủ rừng đang sử dụng hơn 30 lao động là người H’Rê ở Hòa Ninh, cho biết: “Rừng keo thường chia làm nhiều tiểu khu. Mỗi tiểu khu thường lệch nhau về thời gian trồng và thu hoạch. Vì vậy người lao động có việc làm quanh năm…”.

Thường thì tiền lương được tính công nhật, bình quân 250.000 đồng/người/ngày. Khai thác rừng được khoán theo khối lượng (tấn). Keo thành phẩm được xe chở về nhập nhà máy tại cảng Hòa Nhơn có hóa đơn cụ thể, rành mạch. Chủ rừng sẽ căn cứ theo khối lượng trên hóa đơn mà thanh toán cho người lao động.

Đầu tháng 3 vừa qua, trong một lần du khảo tại Lỗ Cối Tiên (thác 3 tầng), xã Hòa Bắc, chúng tôi đã có dịp “mục sở thị” những chiếc lán của người lao động H’Rê nằm chênh vênh bên con suối dưới chân núi Chà Nai. Người H’Rê thường cất lán dọc theo con sông, con suối để tiện lấy nước uống, tắm giặt và bắt cá. Dọc theo con sông Bắc đoạn từ bìa rừng đến thác 3 tầng dễ chừng đếm được gần 10 lán. Tất cả đều vắng tênh ngoại trừ mấy con chó nằm ngủ vùi bên cái bếp làm bằng 3 hòn đá nguội lạnh. Khi ngồi nghỉ chân, tình cờ gặp đoàn người H’Rê gùi cây keo con vội vã băng qua suối. Lúc đó chẳng kịp hỏi gì, chỉ biết giá mỗi chuyến gùi cây keo giống từ bìa rừng lên đỉnh núi là 150.000 đồng…


 

Chị Đinh Thị Út chuẩn bị bữa cơm cho gia đình sau những giờ lao động miệt mài. Ảnh: N.H
Chị Đinh Thị Út chuẩn bị bữa cơm cho gia đình sau những giờ lao động miệt mài. Ảnh: N.H



2. Trong những ngày Covid-19 kéo dài, đọc báo mới biết rằng số lượng đồng bào H’Rê Quảng Ngãi đi khắp nơi kiếm sống bằng nghề trồng và thu hoạch keo thuê là rất lớn. Trong căn lán tối lờ mờ vì bóng cây bao phủ chung quanh, mỗi lời tâm sự của chị Đinh Thị Út phảng phất một nỗi buồn: “Ở quê nghèo lắm. Không đi làm thì lấy tiền mô nuôi con ăn học, nuôi cha mẹ già…”. Chị bảo, mỗi hộ dân ở quê chị sở hữu 1 đến 3 sào ruộng bậc thang cằn khô quanh năm phụ thuộc vào nước trời. Ruộng mỗi năm một vụ không đủ ăn. Rừng càng ngày càng cạn kiệt đến nỗi đi mấy ngày trời khi trở về chỉ còn tiếng thở dài não ruột… Nên khi có người từ vùng khác đến tuyển lao động trồng keo là đi ngay. Dù biết rằng, trên non kia có thể hiểm nguy đang chờ đợi họ.

Câu chuyện thỉnh thoảng bị tiếng máy cưa rít từng hồi từ trong rừng vọng ra. Anh Đinh Văn Úi thỉnh thoảng thò đầu ra khỏi chăn, tiếp lời vợ: “Trồng keo con, làm cỏ, phát quang tuy nặng nhọc nhưng không nguy hiểm. Chỉ lúc thu hoạch mới lo tai nạn. Phải cưa hạ cây, cắt ngắn, đập giập, bóc vỏ. Cuối cùng là khiêng, vác gom cây thành đống trước khi chất lên xe tải. Làm không khéo, cây ngã đổ gây tai nạn thương tâm đã trở thành nỗi ám ảnh đeo bám cả đời người trồng rừng…”.

Đơn giản có khi chỉ là vết thương nhỏ như bà Đinh Dách, 54 tuổi, bị xóc dằm gỗ vào tay khi thu hoạch keo cũng trở thành nguy hiểm khi nhiễm trùng. May có anh Kính chủ rừng phát hiện kịp, liền chuyển bà xuống Bệnh viện đa khoa Liên Chiểu khám, rồi chuyển lên Bệnh viện Đà Nẵng điều trị. Bà Dách phải nằm viện 1 tuần để bác sĩ theo dõi và mổ lấy dằm ra. Các khoản viện phí đều do anh Kính lo liệu.

Trời vẫn mưa rả rích, nước từ hố Đá Hang tràn lên mặt cỏ xâm xấp. Mấy đứa trẻ đang lúi húi chống chiếc bè tự làm chơi đùa trên con nước nhỏ trước mặt lán. Thằng bé lớn nhất là Đinh Văn Toàn 10 tuổi, có tên ở nhà là cu Mít học lớp 2. Em trai nó theo cha mẹ đi trồng keo từ hồi còn ẵm ngửa đến nay đã 3 tuổi. Đợt nghỉ hè vừa rồi theo cha mẹ lên non trồng rừng kẹt dịch đến bây giờ vẫn chưa trở lại trường. Khi nghe chúng tôi hỏi làm gì khi ba mẹ đi làm, thằng bé trả lời một cách rất quan trọng rằng: “Con trông em và cơm nước cho ba mẹ đi làm”.

Nghe nói hồi cơn bão số 5 vừa rồi, gió to keo ngã đổ la liệt. Những cái lán mỏng manh bằng vải bạt có nguy cơ không trụ nổi trước cuồng phong của đất trời. Để bảo đảm an toàn cho người lao động, anh Kính đã đưa xe chở bà con về Trường Tiểu học Hòa Trung tránh trú và hỗ trợ hoàn toàn chuyện ăn, ở.

3. Người lao động H’Rê đi làm rừng thuê trên địa bàn Hòa Vang vẫn giữ thói quen mỗi tháng về quê một lần để thăm gia đình và đem tiền trang trải chuyện áo cơm. Ở rừng, không có lịch, họ tính theo con trăng. Cứ giáp một con trăng là lội rừng băng suối xuống trung tâm xã bắt xe đò về quê. Đó cũng là dịp họ mua thêm gạo cơm, mắm muối, cá khô… cho những ngày vào rừng sắp tới.

Những ngày tháng 8-2021, lúc tình hình Covid-19 bùng phát, tại xã Hòa Bắc có nhiều nhóm công nhân làm rừng người từ các tỉnh như Quảng Ngãi, Nghệ An, Thanh Hóa… bị kẹt lại không thể về quê được. Chính quyền địa phương đã hỗ trợ lương thực và thực phẩm cho họ ăn uống để bảo đảm theo quy định của UBND thành phố “ai ở đâu thì ở đó”.

Tuy nhiên, số đồng bào H’Rê ở Ba Tơ, Quảng Ngãi ra Hòa Bắc làm rừng vẫn một mực kiên quyết đòi về quê dù phải đi bộ cả trăm cây số. Nỗi lo về tình hình dịch bệnh ở quê nhà đã không thể giữ chân họ ở lại. Trước tình hình này, Công an xã và Ban Chỉ huy Quân sự xã Hòa Bắc đã tham mưu với các cấp lãnh đạo xã đề đạt nguyện vọng của bà con lên cấp trên. Công an thành phố và Công an huyện đã hỗ trợ ô-tô đưa họ về quê để bảo đảm an toàn về giao thông và phòng, chống dịch.

Trung tá Lê Văn Tư, Trưởng Công an xã Hòa Bắc cho biết, thời điểm đó, ông đã cùng ông Đỗ Ngọc Châu, Chỉ huy trưởng Ban Chỉ huy Quân sự xã trực tiếp lên xe đưa 15 người về đến Quảng Ngãi bàn giao cho chính quyền huyện Ba Tơ tiếp nhận. Trước đó, 15 người này đã được lấy mẫu xét nghiệm SARS-CoV-2 và Trạm Y tế xã Hòa Sơn đã có phiếu trả lời kết quả tất cả đều âm tính.

Lúc dịch giã tạm yên, nhóm 15 đồng bào H’Rê này đã quay ra Hòa Bắc tiếp tục trèo non trồng rừng. Những ngày mưa gió, họ vẫn âm thầm đổ mồ hôi trên những vách núi chênh vênh hay khe sâu thăm thẳm. Tất cả để đổi lấy tấm áo, tiền học cho con và thuốc thang cho cha mẹ già ở quê. Nói như chị Đinh Thị Út, người phụ nữ H’Rê có nhiều năm theo chồng đi làm thuê xứ người: “Làm tới khi mô già không còn sức trèo núi nữa thì thôi...”.

 

https://baodanang.vn/phongsu-kysu/202112/len-non-kiem-song-3897586/
 

Theo NHƯ HẠNH (baodanang)

Có thể bạn quan tâm

Cửu Trại Câu du ký

Cửu Trại Câu du ký

Nơi chúng tôi đến trong chuyến đi dài ngày lần này là vùng đất Cửu Trại Câu xinh đẹp, một trong những danh lam thắng cảnh của Tứ Xuyên, rất đắc địa về mặt phong thủy của Trung Hoa lục địa.

Bát nháo 'cò' vùng biên

Bát nháo 'cò' vùng biên

Tình trạng 'cò' đưa người qua lại biên giới Campuchia diễn ra bát nháo ở khu vực gần cửa khẩu Mộc Bài (Tây Ninh) và Mỹ Quý Tây (Long An) tiềm ẩn nguy cơ về an ninh trật tự, tội phạm trốn truy nã, cờ bạc, buôn lậu, ma túy...

Những người 'vác tù và' bảo vệ rừng ở Yên Bái

Bảo vệ lá phổi xanh Mù Cang Chải

Dưới những tán rừng xanh ngát tại Khu bảo tồn loài và sinh cảnh Mù Cang Chải ( Yên Bái), những năm trở lại đây, người dân xã Chế Tạo chủ động xã hội hóa từ nguồn dịch vụ môi trường rừng thành lập các tổ đội trực tiếp tuần tra, kiểm tra hàng tuần để bảo vệ những “lá phổi xanh” này.

Bảo vệ động vật hoang dã trên dãy Trường Sơn: Xuyên rừng tìm dấu chân thú

Bảo vệ động vật hoang dã trên dãy Trường Sơn: Xuyên rừng tìm dấu chân thú

Ẩn sâu dưới những tán rừng xanh thẳm của Vườn quốc gia Vũ Quang là thế giới đầy sống động của vô số loài động vật quý hiếm. Để sở hữu cánh rừng già cổ thụ với hàng nghìn loài động vật, có những “chiến binh” đang ngày đêm thầm lặng bảo vệ kho báu khổng lồ giữa đại ngàn Trường Sơn.

Sơn thếp cho chén vỡ hóa lành

Sơn thếp cho chén vỡ hóa lành

Bên đống bát đĩa vỡ toang, mọi người hì hụi chọn ra những cái tan nát nhất để thực hành một kỹ thuật thú vị trong nghệ thuật sơn ta, đó là thếp vàng - bạc, mục đích hàn gắn lại sản phẩm, che đi vết vỡ bằng kỹ thuật sơn thếp, dưới sự hướng dẫn của họa sĩ Nguyễn Xuân Lục.

Cán bộ an ninh gặp gỡ, tuyên truyền người dân không nghe kẻ xấu lôi kéo vượt biên. Ảnh: T.T

Buôn làng rộng lòng bao dung - Kỳ cuối: Thức tỉnh những người lầm lỡ

(GLO)-Giữa tháng 3-2024, Thiếu tướng Rah Lan Lâm-Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Bí thư Đảng ủy, Giám đốc Công an tỉnh cùng đoàn công tác của Bộ Công an có chuyến sang Thái Lan để gặp gỡ những người dân tộc thiểu số Việt Nam đang cư trú bất hợp pháp ở 2 địa điểm thuộc huyện Bang Yai, tỉnh Nonthaburi.

Hậu phương người lính - điều chưa kể

Hậu phương người lính - điều chưa kể

LTS: Chấp nhận dấn thân và hy sinh để bảo vệ đất nước, những người lính Quân đội nhân dân Việt Nam luôn nêu cao ý chí quyết tâm gìn giữ, tỏa sáng hình ảnh anh “Bộ đội Cụ Hồ” nơi tuyến đầu gian khó. Song ít ai biết rằng, phía sau họ là hy sinh thầm lặng, những nỗi niềm canh cánh của người hậu phương.

'Bảo mẫu' đàn chim trời

'Bảo mẫu' đàn chim trời

Dựng trang trại trồng tre, nuôi vịt nhưng thấy đàn chim trời hàng nghìn con về trú ngụ, làm tổ, ông Nguyễn Mạnh Cường (Hà Tĩnh) đã dừng việc chăn nuôi, nhường vườn cây xanh tốt cho đàn chim trú ngụ, làm tổ.