Kênh được thiết kế nằm sâu dưới đất, cách mặt ruộng gần 3m, không thể dẫn nước trực tiếp về đồng. Xã nghèo nhất Đắk Nông có nguy cơ thiếu đói vì không đủ nước sản xuất.
Ruộng đồng khô khốc như sa mạc
Tháng 12/2017, Thường trực HĐND tỉnh Đắk Nông phê duyệt chủ trương đầu tư Dự án Công trình thủy lợi suối đá xã Quảng Hòa (Đắk G'Long) với tổng kinh phí 90 tỷ đồng.
 |
| Sau nhiều lần gia hạn, Công trình thủy lợi Suối Đá vẫn chưa hoàn thành. |
Dự án được xếp vào nhóm dự án cấp bách và thực hiện không quá 5 năm, từ năm 2016 đến 2020. Mục tiêu của dự án là tạo nguồn nước ổn định phục vụ sinh hoạt và sản xuất, nâng cao đời sống, xóa đói, giảm nghèo cho nhân dân trong vùng; đặc biệt là thúc đẩy phát triển kinh tế cho xã Quảng Hòa - 1 trong số các địa phương có tỷ lệ nghèo, cận nghèo cao nhất tỉnh Đắk Nông.
 |
| Theo tính toán ban đầu, công trình sẽ góp phần đưa xã nghèo nhất tỉnh Đắk Nông phát triển. |
Tính toán ban đầu, dự án sẽ bảo đảm cung cấp nước tưới cho 1.000 ha cây nông nghiệp, góp phần nâng cao năng suất cây trồng, tăng số lượng canh tác lúa nước từ 1 vụ lên thành 2 vụ trong năm. Ngoài ra, công trình còn cung cấp nước sinh hoạt ổn định cho 1.750 hộ dân trong khu vực.
Thế nhưng, cuối tháng 3/2021, Công trình thủy lợi Suối Đá vẫn chưa thể hoàn thành. Hàng chục hecta lúa, cây công nghiệp của người dân địa phương hai bên kênh đang lâm vào tình cảnh héo rũ và "chỉ có trời mới cứu được".
Từ kỳ vọng 2 vụ/năm, người dân xã nghèo Quảng Hòa đối diện nguy cơ cả năm không làm được vụ nào.
 |
| Những cánh đồng lúa khô khốc ghi nhận vào thời điểm cuối tháng 3/2021 tại xã Quảng Hòa. |
Anh Tráng A Tống (thôn 12, xã Quảng Hòa) cùng hàng loạt hộ dân trong vùng đang chịu ảnh hưởng nặng nề từ việc kênh thủy lợi 90 tỷ không thể cung cấp nước đến tận ruộng. Những năm trước, khi còn con kênh cũ, miệng kênh luôn cao hơn mặt ruộng, nước từ hồ chứa dẫn về là đổ trực tiếp vào ruộng.
Tuy nhiên, gần 3 năm nay, khi thi công Công trình thủy lợi Suối Đá, kênh lại được đặt dưới lòng đất, thấp hơn 3m so với mặt ruộng. Cả cánh đồng rộng gần chục hecta gần như bị bỏ hoang vì nước không thể dẫn về. Lúa còi cọc, chết khát, nhiều hộ dân để trâu bò vào ăn lúa để "vớt vát" ít tài sản.
 |
| Lúa còi cọc, không phát triển trên nền đất nứt nẻ, khô khốc. |
Tương tự, anh Giàng A Tú (thôn 9, xã Quảng Hòa) cho biết, gia đình trồng hơn 1,2 sào lúa. Khác với những năm trước, lúa năm nay chậm phát triển, nhiều chỗ cỏ mọc như ruộng hoang dù không đủ nước sản xuất.
"Năm nay có khi phải xin gạo cứu đói của Nhà nước chứ ruộng không có nước thì lúa không có hạt", anh Tú chua chát nói.
 |
| Kênh dẫn nước cho ruộng nằm sâu dưới... đất. Theo người dân địa phương, kênh mới thấp hơn kênh cũ 3m. |
Lãnh đạo UBND huyện Đắk G'Long cho biết, tình trạng thiếu nước sản xuất đang là vấn đề "nóng" tại xã Quảng Hòa trong tất cả các buổi tiếp xúc cử tri trong thời gian qua. Theo người dân địa phương, do thiết kế của công trình có bất cập, kênh dẫn nước nằm sâu dưới đất nên người dân không thể lấy nước trực tiếp để sản xuất.
"Chúng tôi cũng đã làm việc với chủ đầu tư, họ cho rằng đây là hệ thống dẫn nước chứ không phải kênh dẫn nước. Nước sẽ được dẫn về nơi tập trung, sau đó người dân sẽ tự lấy nước về ruộng của mình. Tức là không còn hệ thống mương dẫn xương cá như trước đây nữa", vị lãnh đạo này nói.
Công trình thủy lợi liên tục trễ hẹn
Dự án Công trình thủy lợi Suối Đá có tổng mức đầu tư 90 tỷ đồng từ nguồn ngân sách trung ương hỗ trợ thực hiện một số dự án cấp bách phòng, chống, khắc phục tình trạng hạn hán xâm nhập mặn.
 |
| Đất nứt nẻ, cây trồng khô héo, còi cọc do không có nước. |
Đây là công trình do Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng các Công trình Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Ban Nông nghiệp) làm chủ đầu tư; Công ty Cổ phần đầu tư xây dựng Đường Việt (TP.Đà Nẵng) tổ chức khảo sát, thiết kế.
Đây cũng là chủ đầu tư, đơn vị thiết kế Dự án Nâng cấp các Công trình thủy lợi phòng, chống hạn hán tỉnh Đắk Nông , trị giá gần 200 tỷ đồng. Dự án hiện đang trong quá trình vận hành thử để bàn giao nhưng cũng bộc lộ nhiều bất cập, ảnh hưởng tới hàng trăm hecta lúa tại vùng trọng điểm lương thực của tỉnh Đắk Nông- xã Buôn Chóah.
Ngoài chung "chủ", chung đơn vị thiết kế thì cả 2 dự án tiền tỷ trên đang khiến hàng trăm hecta đất sản xuất của người dân vào tình trạng thiếu nước sản xuất, cây trồng không phát triển. Cá biệt, nhiều hộ đồng bào dân tộc thiểu số tại hai xã trên có nguy cơ thiếu đói vì ruộng lúa không thể canh tác.
Ngày 25/3, ông Lê Trọng Yên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Nông đã đi kiểm tra công trình thủy lợi Suối Đá. Tham dự có đại diện chủ đầu tư, đơn vị thi công và đơn vị quản lý, vận hành.
Tại buổi kiểm tra thực tế, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Nông Lê Trọng Yên yêu cầu chủ đầu tư và đơn vị thi công, cần tập trung đẩy nhanh tiến độ để bảo đảm đưa công trình vào vận hành thử nghiệm. Chậm nhất đến ngày 30/6/2021, phải hoàn thành công trình và bàn giao đơn vị quản lý để vận hành có hiệu quả, đặc biệt là trong mùa khô.
 |
| Ông Lê Trọng Yên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Nông (thứ 2 từ phải qua) kiểm tra thực tế công trình. |
Trước tình trạng nhiều cánh đồng của người dân thiếu nước, ông Yên đề nghị các sở, ban, ngành và UBND huyện Đắk G'Long tiếp tục nghiên cứu tiếp các tuyến kênh xương cá, kênh phụ để bảo đảm nước tưới được đến từng cánh đồng, chân ruộng nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng đất.
Được biết, Công trình thủy lợi Suối Đá được khởi công vào tháng 11/2017. Theo kế hoạch ban đầu, thời gian hoàn thành là tháng 11/2019.
Tuy nhiên, tháng 11/2018, sau khi hoàn thành khoảng 80% khối lượng công trình, Công ty TNHH một thành viên Cao Thắng (đơn vị thi công) đã xin chấm dứt hợp đồng thi công. Sau đó, dự án được bàn giao lại cho 1 đơn vị khác tiếp tục hoàn thiện các hạng mục còn lại khiến công trình liên tục trễ hẹn.
Theo Dân Việt
