(GLO)- Nằm cách trung tâm thị trấn Phú Túc chưa đầy 2 km, nhìn bề ngoài buôn Mláh, xã Phú Cần hiện đại, văn minh hơn rất nhiều những buôn khác trên vùng đất Krông Pa. Tuy vậy, ở đó người dân vẫn mang nặng hủ tục lạc hậu thuốc độc, thuốc thư khiến bao gia đình khốn đốn…
Ngôi nhà của ông Kpă Quang và bà Rút chỉ cách nhau vài bước chân, hai bên lại là thông gia của nhau. Nhưng từ khi hai gia đình xảy ra mâu thuẫn và nghi ngờ bỏ thuốc độc, thuốc thư hại mình thì cửa đóng, then cài. Khi chúng tôi đến trước hiên nhà, chỉ có vài đứa trẻ đi theo với ánh mắt hiếu kỳ. Có lẽ, bọn trẻ đi theo để xem, vì chúng tưởng cán bộ về tuyên truyền vận động hòa giải cho hai nhà như những lần trước…
 |
| Nhà của bà Rút khóa cửa im ỉm. Ảnh: L.A |
Từ việc thông gia bất hòa
Dù đã cố gắng chờ đợi, nhưng không thể gặp được các “nhân vật chính” của vụ việc, chúng tôi tìm đến nhà già làng Oi Hviêng để hỏi thăm. Khi vừa nhắc đến, già Hviêng thở dài: “Ôi! Chuyện hai dòng họ đó còn vất vả lắm…”. Đoạn già kể: Mâu thuẫn giữa hai nhà xuất phát từ việc Ksor H’Nin (con gái ông Kpă Quang) và Nay Kon (con trai bà Rút) bỏ nhau. Chẳng là khi con của hai gia đình lấy nhau, rẫy mì của chúng gần với rẫy bà Rút, đến vụ thu hoạch Ksor H’Nin bảo với chồng thu hoạch luôn rẫy mì của mẹ.
Khốn nỗi, khi bán mì Ksor H’Nin không đưa tiền lại cho mẹ chồng mà dùng luôn để mua phân bón… Đợi mãi không thấy con dâu đưa tiền về, bà Rút nhắn Nay Kon hỏi chuyện tiền bán mì, rồi giữa H’Nin và Nay Kon xảy ra mâu thuẫn, nên Ksor H’Nin đuổi chồng về nhà mẹ ruột.
Đang trong lúc bực bội vì cô con dâu, giờ bà Rút lại nghe tin gia đình nó lại đuổi con trai mình ra khỏi nhà. Đang định bụng sẽ báo với làng để đòi công bằng thì gia đình Ksor H’Nin lại kéo sang bắt bồi thường, vì cho rằng Nay Kon bỏ về nhà mẹ, nên bị phạt và lấy lại của hồi môn trước kia. Bà Rút không chịu vì nhà H’Nin đuổi con mình về nên mới là người sai, phải bồi thường.
Dù không bên nào chịu thua, nhưng gia đình H’Nin đã tự ý dắt 5 còn bò của nhà bà Rút về, rồi thịt một con chiêu đãi cả dòng họ. Sau đó, gia đình bà Rút cũng đi dắt lại bò, nhưng không thành, nên đã dắt 5 con dê của nhà Ksor H’Nin và cũng thịt chiêu đãi mọi người một con. Từ đó hai gia đình như nước với lửa, tình thông gia cũng… chấm dứt từ đây.
Đến tai họa từ chén rượu đổ đi
Trong khi mâu thuẫn giữa hai gia đình đang như tảng đá nặng chèn giữa lồng ngực, thì ngày 13-2-2013, gia đình của ông Kpă Quang tổ chức tiệc rượu cúng Yàng và có mời gia đình bà Rút và bà Trái đến uống rượu. Tại đây, bà Ksor H’Truên (vợ Kpă Quang) rót chén rượu để 3 người cùng uống chung. Bà Trái uống trước, rồi bà Rút, tới lượt bà Ksor H’Truên khi uống đến đáy chén còn ít cặn nên đã đổ đi.
Sau 2 tháng kể từ ngày uống rượu chung, tưởng mọi chuyện đã qua thì bỗng dưng bà Rút lên cơn đau bụng dữ dội. Nhớ lại hôm uống rượu bà H’Truên đã đổ đi, nên bà Rút nghi mình đã bị bỏ thuốc độc, thuốc thư. Nghĩ là làm, ngày 12-4, bà Rút báo với làng để đến nhà bắt bà H’Truên bồi thường và giữa hai gia đình tiếp tục xảy ra mâu thuẫn. Do đã đuối lý trước dân làng vì vi phạm “luật mời rượu”, nên ngày 21-5, gia đình bà H’Truên bỏ gần 2 triệu đồng, vượt hơn 100 km đưa bà Rút đến nhà thầy bói Oi Vinh (xã Ia Hrú, huyện Chư Pưh) để xem bói và chữa bệnh.
Tại đây, thầy bói Oi Vinh dùng một ống sắt tròn như cây bút chì dài 15 cm đút vào họng bà Rút để hút thuốc độc ra. Sau 4 lần “làm phép”, thấy chất màu vàng nhỏ bằng móng tay mà bà Rút nôn ra, thầy Oi Vinh phán rằng bà Rút bị trúng độc của một người đàn ông ở làng xa bỏ vào nước uống cách đây khoảng 2 tháng. Tuy nhiên, gia đình bà Rút vẫn không tin mà cho rằng nhà H’Truên đã nói trước với thầy bói để thầy phán không phải mình làm.
Ngày 22-5, làng tiếp tục tổ chức hòa giải, nhưng gia đình bà Rút và dân làng cho rằng gia đình ông Kpă Quang và bà H’Truên đã “chết lý”, bắt bồi thường 190 triệu đồng, sau đó rút xuống còn 150 triệu đồng. Không chấp nhận “án oan”, ngày 24-5, ông Kpă Quang tiếp tục đưa bà Rút xuống Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên để khám bệnh. Tại đây, bác sĩ Đặng Sỹ Trung đã siêu âm và có kết luận: gan, mật, tụy, lách, thận bình thường, dạ dày có trướng hơi… Nhưng kết luận của bác sĩ vẫn không thể nào thuyết phục được suy nghĩ của dân làng và gia đình bà Rút.
8 lần hòa giải chưa thành
Sự việc kéo dài khiến buôn Mláh luôn trong tình trạng… “nóng”. Ngày 5-7-2013, Huyện ủy Krông Pa đã ra Quyết định số 1299-QĐ/HU, thành lập tổ công tác để hòa giải và tuyên truyền cho người dân, với đầy đủ thành viên của các phòng-ban liên quan. Tuy nhiên, đã qua 8 lần hòa giải nhưng giữa hai gia đình vẫn chưa thể đi đến thống nhất. Gia đình bà Rút chấp nhận hòa giải với điều kiện phải bồi thường cho bà 16 triệu đồng tiền chữa bệnh và bồi thường danh dự, đồng thời đòi “đốt” 1 con bò (hoặc heo) từ 4 triệu đồng trở lên để cả làng cùng ăn uống.
Nếu không chấp nhận sẽ kéo cả họ đến đánh gia đình ông Kpă Quang và bà H’Truên. Còn gia đình ông Quang thì chỉ nhận sai khi đổ rượu, chứ không chấp nhận việc bỏ thuốc độc, nên đề nghị bà Rút nhận lỗi vu khống, hai gia đình “đốt” chung 1 con bò cho cả làng. Đến nay, hai gia đình vẫn chưa đi đến thống nhất.
Ông Hwing Son- Trưởng ban Dân vận Huyện ủy Krông Pa, Tổ trưởng tổ công tác cho biết: “Tổ công tác đang tích cực hòa giải và giải thích cho hai gia đình về việc không hề có thuốc độc, thuốc thư như lời đồn thổi. Cơ bản những mâu thuẫn đã dần được giải quyết. Tuy nhiên vẫn còn phải tuyên truyền vận động, không chỉ cho hai gia đình trên mà tất cả người dân ở buôn Mláh và xã Phú Cần để người dân hiểu về chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước, xóa bỏ các hủ tục lạc hậu…”.
Lê Anh-Đức Phương
