Gia Lai hiện có gần 720 ngàn ha rừng, trong đó rừng tự nhiên hơn 680 ngàn ha, rừng trồng hơn 35 ngàn ha. Trên địa bàn có 33 đơn vị lâm nghiệp, quản lý khoảng hơn 400 ngàn ha rừng và đất rừng.
Phủ xanh đất trống, đồi trọc
Gia Lai là tỉnh có tiềm năng, thế mạnh về rừng và nghề rừng. Nhiều năm qua, tỉnh đã triển khai hàng loạt dự án trồng rừng, bảo vệ rừng như: Dự án 5 triệu ha rừng (661) chủ yếu trồng rừng phòng hộ, Dự án Flitch (dự án phát triển lâm nghiệp để cải thiện đời sống vùng Tây Nguyên) hỗ trợ người nghèo đồng bào dân tộc thiểu số trồng và bảo vệ chăm sóc rừng, phương án giao khoán rừng 304, phương án giao khoán rừng có hưởng lợi theo Quyết định 178, phương án giao khoán rừng theo Quyết định 135…
Từ các dự án trên, mỗi năm tỉnh đã đầu tư trồng mới bình quân 1.000 ha rừng phòng hộ, khoán bảo vệ nuôi dưỡng hàng chục ha rừng. Thời gian gần đây, các doanh nghiệp đã đầu tư trồng hàng ngàn ha rừng nguyên liệu mỗi năm. Đến nay đã trồng được 35.257 ha rừng phòng hộ; giao khoán chăm sóc bảo vệ rừng được 51.896 ha, cho 2.784 hộ dân phần lớn là đồng bào dân tộc thiểu số. Từ những cố gắng xây dựng phát triển vốn rừng, diện tích rừng và độ che phủ rừng ở Gia Lai đã không ngừng tăng. Theo số liệu của Bộ Nông nghiệp và PTNT, Gia Lai có độ che phủ rừng đạt 45,9% (không tính cây cao su).
 |
| Chăm sóc rừng trồng. Ảnh: Đức Thanh |
Kẹt cơ chế
Bên cạnh những kết quả đạt được, ngành Lâm nghiệp Gia Lai vẫn còn gặp nhiều khó khăn và hạn chế. Hiện tại, vẫn chưa rõ chủ trương về việc định giá rừng, việc giao quyền sử dụng, khai thác rừng cho các doanh nghiệp (Công ty TNHH một thành viên). Trên thực tế, các công ty chưa có quyền chủ thể, chủ động quyết định việc sử dụng vốn rừng theo quy trình điều chế phù hợp với chu kỳ phát triển cây rừng một cách khoa học. Vì vậy chưa chủ động lập các phương án kinh doanh, kêu gọi liên doanh liên kết. Các Ban Quản lý Rừng phòng hộ trên thực tế không còn là doanh nghiệp, nhưng phải tự túc kinh phí, vừa giữ được rừng, phát triển được vốn rừng. Việc khoán rừng theo Quyết định 135 hiện chỉ mới triển khai thí điểm tại 3 Ban Quản lý Rừng phòng hộ- các đơn vị này không phải là doanh nghiệp nên hiệu lực pháp lý không cao. Trong khi đó các doanh nghiệp (11 Công ty Lâm nghiệp) đều không triển khai làm điểm khoán theo Quyết định 135. Khi các doanh nghiệp đã trở thành Công ty TNHH một thành viên, việc khoán 135 như một chiếc áo đã quá chật.
Việc phát triển sản xuất kinh doanh tổng hợp, nông-lâm kết hợp rất cần kinh nghiệm, nhân lực và nguồn vốn. Đây là khó khăn lớn đối với các Công ty Lâm nghiệp và Ban Quản lý Rừng phòng hộ hiện nay. Ngoài ra, việc trồng rừng đòi hỏi nguồn vốn lớn, chu kỳ kinh doanh quá dài nên rất khó huy động. Một điểm nữa là quy hoạch rừng sản xuất, quy hoạch bảo vệ phát triển rừng… vẫn chưa được phê duyệt chính thức nên chưa tạo cơ sở pháp lý cho việc trồng rừng, phát triển rừng.
Để tiếp tục duy trì, phát triển vốn rừng và nghề rừng, trong thời gian tới, Nhà nước rất cần nghiên cứu, xây dựng và thực hiện các dự án mới phù hợp hơn với thực tế. Ngoài ra cần xúc tiến nhanh việc phê duyệt quy hoạch rừng sản xuất, quy hoạch bảo vệ phát triển rừng; triển khai công tác định giá rừng để có cơ sở giao vốn cho các công ty, ban quản lý rừng phòng hộ. Tạo cơ chế giao đất, cơ chế hỗ trợ nguồn vốn để trồng rừng sản xuất, rừng phòng hộ… Nếu được tiếp tục triển khai các dự án, có những cơ chế mới trong quản lý, xây dựng bảo vệ và phát triển rừng, hy vọng chỉ tiêu nâng độ che phủ rừng lên 53,1% (kể cả cây cao su) theo tinh thần Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIV sẽ trở thành hiện thực
Phạm Đức Long
