Bắc Cực 'nóng' theo cạnh tranh Nga - Trung

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
Sự phụ thuộc và cạnh tranh lẫn nhau làm cho mối quan hệ giữa Nga và Trung Quốc ở Bắc Cực trở nên phức tạp và khó lường trước.
Theo tờ The New York Times, Ủy ban Khoa học quốc tế về Bắc Cực ra thông báo Tuần lễ Hội nghị khoa học Bắc Cực sẽ chuyển sang tổ chức trực tuyến từ 27.3 - 2.4. Hoạt động nghiên cứu ở Bắc Cực đang bị dịch Covid-19 làm lắng xuống, nhưng cuộc cạnh tranh giữa các quốc gia trong việc thiết lập ảnh hưởng tại khu vực này vẫn luôn căng thẳng, nhất là khi có thêm “tay chơi” Trung Quốc.
“Ngựa thành Troy” của Bắc Kinh
Không có bất kỳ phần lãnh thổ nào ở Bắc Cực, nên nghiên cứu khoa học là “ngựa thành Troy” giúp Trung Quốc đường đường chính chính có mặt ở vùng đất đang “nóng lên” này.
“Hợp tác khoa học đã mở đường cho sự tham gia của Trung Quốc vào Bắc Cực theo cách ít bị đe dọa hơn. Chúng ta cần phải hiểu được Trung Quốc tìm kiếm lợi ích gì ở đó”, tờ New Eastern Europe hôm cuối tháng 3 dẫn lời GS Rasmus Bertelsen, Đại học Bắc Cực Na Uy, nhận xét. Tự gọi mình là một quốc gia “cận Bắc Cực”, Trung Quốc cho rằng những thay đổi ở Bắc Cực có tác động rõ rệt đến hạ lưu nước này và Bắc Kinh cần có vai trò lớn hơn trong các vấn đề Bắc Cực.
Năm 2018, Trung Quốc ban hành Chính sách Bắc Cực như một phần của sáng kiến Vành đai và Con đường. Vào giữa tháng 10.2019, tàu phá băng đầu tiên của Bắc Kinh là Tuyết Long 2 lên kế hoạch hỗ trợ cho chuyến thám hiểm MOSAiC - dự án nghiên cứu Bắc Cực được 20 quốc gia tài trợ trong đó có Trung Quốc. Trang bị các hệ thống giám sát và hải dương học tiên tiến để thực hiện các cuộc khảo sát dưới đáy biển và tài nguyên, Tuyết Long 2 có nhiệm vụ thúc đẩy ngoại giao khoa học tại khu vực Bắc Cực và Nam Cực.
Trung quốc vừa hợp tác...
Dẫu có động thái không ủng hộ sự hiện diện của Trung Quốc ở Bắc Cực từ những ngày đầu, Nga dần cho thấy sự hợp tác nhiều hơn giữa hai nước đối với lợi ích khổng lồ của vùng này.
Khoảng 70% trữ lượng dầu khí của Nga ở trên lục địa ngoài khơi (chủ yếu ở Bắc Cực). Thứ hai, Nga có vị trí tốt trong việc phát triển các tuyến vận chuyển qua Bắc Cực khi lớp băng vĩnh viễn tan dần, giúp kết nối Đông Á và Tây Âu nhanh hơn 10 ngày so với tuyến đường Ấn Độ đi qua kênh đào Suez.


Liên quan chính sách Bắc Cực trong sáng kiến Vành đai và Con đường, nội dung của chính sách này dựa trên những lập luận chính được Viện Nghiên cứu Bắc Cực phân tích: vị trí địa lý của Bắc Cực nghiêng về châu Á và Trung Quốc có thể xem như quốc gia có liên quan, một phần của Bắc Cực là “tài sản” chung toàn cầu và Trung Quốc có quyền phát triển cũng như bảo vệ nó và cuối cùng là Trung Quốc có quyền thăm dò, nghiên cứu, khai thác ở khu vực đặc quyền kinh tế chung.

Sau khi bị Mỹ và EU liên tiếp cấm vận, Nga đã chuyển hướng sang xây dựng mối quan hệ với Trung Quốc.
“Mặc dù Nga và Trung Quốc có thể là đối thủ cạnh tranh về tài nguyên và ảnh hưởng ở Bắc Cực nhưng họ đã bắt đầu hợp tác vì như vậy, họ mới có thể đánh bại phương Tây”, tờ The New York Times dẫn lời TS Agnia Griga, chuyên gia năng lượng ở Washington (Mỹ), nhận định.
Tập đoàn dầu khí quốc gia Trung Quốc (CNPC) đã mua hơn 20% cổ phần dự án khai thác khí tự nhiên hóa lỏng Yamal (LNG) của Công ty Novatek của Nga, dự kiến cung cấp ít nhất 3 triệu tấn LNG mỗi năm cho Trung Quốc. Hằng năm, khoảng 200 triệu m3 gỗ xẻ và nguyên liệu thô khai thác ở vùng Viễn Đông cũng được xuất khẩu bằng tàu hỏa sang Trung Quốc.
Hai nước gần đây tuyên bố sẽ thành lập trung tâm nghiên cứu chung để quan sát những thay đổi về băng đá dọc tuyến đường biển phía bắc.
...vừa cạnh tranh với Nga
Liên quan vấn đề trên, tờ The Diplomat đánh giá lợi ích Bắc Cực về địa lý không phải là yếu tố quan trọng nhất đối với Bắc Kinh mà là tài nguyên năng lượng và khoáng sản. Nhu cầu nhiên liệu của Trung Quốc sẽ luôn luôn tăng lên, nhưng khả năng xuất khẩu của Nga là có hạn và họ không thể phụ thuộc vào đó mà buộc phải tìm cách sở hữu nhiều tài nguyên hơn.
Cơ quan Quản lý Bắc Cực và Nam Cực (CAA) và Viện Hải dương học đầu tiên (FIO), đều trực thuộc quản lý của Bộ Tài nguyên thiên nhiên (MNR) - cơ quan được Bắc Kinh thành lập tháng 3.2018. Năm 2019, FIO dẫn đầu chuyến thám hiểm, lắp đặt các cảm biến trên khắp Bắc Cực để cung cấp giám sát liên tục.
Tháng 6.2018, Bắc Kinh xây dựng kế hoạch chế tạo tàu phá băng 3.000 tấn chạy bằng năng lượng hạt nhân đầu tiên, biến Trung Quốc trở thành quốc gia duy nhất ngoài Nga vận hành tàu phá băng hạt nhân. Một số chuyên gia cho rằng đây là bước đệm cho sự phát triển của tàu sân bay hạt nhân Type 003 đang được chế tạo sơ bộ.
Những nâng cấp đáng kể về tàu phá băng và kinh nghiệm của Trung Quốc ở các vùng cực sẽ không chỉ làm giảm sự phụ thuộc vào tàu hộ tống tàu phá băng của Nga, mà còn có thể mang lại cơ hội cạnh tranh thị phần. Hoạt động tàu hộ tống, dẫn đường do Nga nắm thế độc quyền từ lâu đang gặp khó vì thiếu vốn nâng cấp đội tàu cũ.
Ngoài ra, hàng trăm triệu người Trung Quốc sống ở khu vực biên giới, vùng Viễn Đông Nga có diện tích bằng 2/3 toàn bộ Trung Quốc, nhưng dân số chỉ có 6 triệu người và đang giảm dần.
Theo NGỌC MINH KHUÊ (thanhnien)

Có thể bạn quan tâm

Nga cho chưa đúng thời điểm để ngừng bắn ở Ucraine

Nga cho chưa đúng thời điểm để ngừng bắn ở Ucraine

(GLO)-"Hôm nay là khoảnh khắc đặc biệt, duy nhất sẽ không bao giờ xảy ra. Cả trong lịch sử Nga, Belarus và Ukraine, cũng như trong lịch sử thế giới, đặc biệt là châu Âu. Câu hỏi duy nhất là phải làm gì. Tất cả các bạn đều hiểu và biết rằng chỉ có một cách thức – đó là đàm phán. Đàm phán không có điều kiện tiên quyết", ông Lukashenko nói trong bài phát biểu trước người dân Belarus và các nhà lập pháp hôm 31/3.
Cựu tổng thống Trump bị truy tố

Cựu tổng thống Trump bị truy tố

(GLO)-Theo CNN đưa tin ngày 30/3, ông Trump sẽ trở thành cựu Tổng thống đầu tiên của nước Mỹ bị truy tố hình sự. Diễn biến này có thể tác động đáng kể đến chiến dịch tái tranh cử năm 2024 của ông Trump, trùng với thời điểm xét xử vụ án.
Vũ khí hạt nhân chiến thuật của Nga sẽ chuyển đến Belarus

Vũ khí hạt nhân chiến thuật của Nga sẽ chuyển đến Belarus

(GLO)-Mới đây, đài RT dẫn lời ông Putin cho biết vũ khí hạt nhân chiến thuật của Nga có thể được đưa đến Belarus sớm nhất vào mùa hè năm nay, đánh dấu lần đầu tiên từ thập niên 1990 vũ khí này được triển khai ngoài lãnh thổ Nga. Vũ khí đưa đến Belarus nhưng sẽ do lực lượng Nga quản lý.
Lần đầu sau 19 năm, dân số Bắc Kinh giảm xuống

Lần đầu sau 19 năm, dân số Bắc Kinh giảm xuống

(GLO)-CNN hôm 23/3 dẫn số liệu thống kê từ chính quyền Bắc Kinh cho hay, từ năm 2021 – 2022, dân số thành phố đã giảm từ 21,88 triệu người xuống 21,84 triệu người. Đây là lần đầu tiên trong vòng 19 năm trở lại đây, Bắc Kinh ghi nhận tình trạng dân số giảm.
Khổng lồ: cần 411 tỷ USD để tái thiết Ucraine

Khổng lồ: cần 411 tỷ USD để tái thiết Ucraine

(GLO)-Theo Ngân hàng Thế giới (WB) mới đây, nhu cầu để Ukraine tái thiết và phục hồi đã tăng lên tới 411 tỷ USD, chỉ sau một năm Nga tấn công nước này. Khoản kinh phí khổng lồ nêu trên thể hiện tại cáo cáo được thực hiện bởi Kiev, Ngân hàng Thế giới, Ủy ban châu Âu và Liên hợp quốc.
Mỹ không coi quan hệ Nga- Trung là liên minh

Mỹ không coi quan hệ Nga- Trung là liên minh

(GLO)-Phát biểu tại cuộc họp báo ngày 21/3, người phát ngôn phát ngôn Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ John Kirby nói: “Chúng ta đã thấy cách mà hai quốc gia này phát triển mối quan hệ gắn bó như thế nào trong nhiều năm qua”.
Nếu trái đất nóng lên 1,8 độ C, tính mạng con người bị đe dọa vào năm 2100

Nếu trái đất nóng lên 1,8 độ C, tính mạng con người bị đe dọa vào năm 2100

(GLO)-Báo cáo được Ủy ban liên chính phủ về biến đổi khí hậu của Liên Hiệp Quốc (IPCC) công bố hôm 20/ 3 ‐ chắt lọc từ 10.000 trang báo cáo của hơn 1.000 nhà khoa học - cho thấy thế giới có khả năng đã bỏ lỡ mục tiêu khí hậu là hạn chế sự nóng lên ở mức 1,5⁰C so với nhiệt độ thời tiền công nghiệp.