(GLO)- Đã bước vào quý IV nhưng tình hình xuất khẩu của tỉnh vẫn khá trầm lắng, một số mặt hàng chủ lực liên tục giảm và dự báo sẽ còn rất nhiều khó khăn để thực hiện chỉ tiêu xuất khẩu trong năm nay.
 |
| Mặt hàng gỗ tinh chế xuất khẩu tăng. Ảnh: Đ.T |
Báo cáo từ Sở công thương cho thấy, kim ngạch xuất khẩu của tỉnh tháng 9 thực hiện đạt 26,4 triệu USD, lũy kế 9 tháng đạt 227,44 triệu USD (đạt 51,49% kế hoạch, giảm 54,12% so với cùng kỳ năm trước). Trong 3 tháng còn lại của năm 2015, kim ngạch xuất khẩu của tỉnh phải đạt khoảng 212 triệu USD mới hoàn thành chỉ tiêu, như vậy bình quân mỗi tháng phải xuất đạt 70 triệu USD, điều này khó có thể khi những tín hiệu từ thị trường chưa mấy khả quan. Do đó, theo dự báo của ngành chức năng, khả năng năm nay xuất khẩu chỉ đạt khoảng 310 triệu USD (bằng 70,45% kế hoạch).
Tính đến thời điểm này, cà phê là mặt hàng có giá trị kim ngạch chiếm đến 54,8%/tổng kim ngạch xuất khẩu toàn tỉnh, với sản lượng xuất khẩu đạt 68.958 tấn, tương ứng 124,65 triệu USD (giảm 65,53% về lượng, giảm 68,29 về giá trị). Là mặt hàng đóng góp chính nhưng bức tranh xuất khẩu cà phê diễn biến khá ảm đạm từ đầu năm đến nay.
Giá cà phê xuất khẩu bình quân hiện là 1.807 USD/tấn, giảm 8,05% so với cùng kỳ năm trước. Giá thu mua nội địa cũng giảm hơn 12%, hiện xoay quanh mức 35.000-36.000 đồng/kg. Sự giảm giá liên tục cộng với sự sụt giảm về sản lượng khoảng 25-30% so với niên vụ 2013-2014 càng làm cho tình hình xuất khẩu bất lợi hơn. Phần do nông dân găm giữ hàng từ đầu vụ chờ giá lên, việc này khiến hầu hết doanh nghiệp cà phê chịu sức ép lớn vì không gom được hàng, rồi việc một số công ty con đứng chân trên địa bàn tổ chức gom hàng về công ty mẹ khiến thị phần bị thu hẹp, nguồn hàng vốn ít càng trở nên khan hiếm hơn. Đề cập đến vấn đề này, nhiều doanh nghiệp có cùng chung nhận định: với mức giá không ổn định như hiện nay, đồng thời dự báo sản lượng thu hoạch cà phê tới đây giảm, sẽ tiếp tục ảnh hưởng đến tình hình xuất khẩu nông sản chủ lực, chi phối phần lớn kế hoạch xuất khẩu của tỉnh trong năm nay cũng như kế hoạch xuất khẩu trong dài hạn.
Mặt hàng chủ lực khác là cao su có sản lượng và giá trị sụt hơn một nửa. Giá cao su xuất khẩu bình quân 1.582 USD/tấn, giảm 15,4% so với cùng kỳ năm trước. Qua 9 tháng, mới xuất được 4.785 tấn, tương ứng 7,57 triệu USD. Cùng với sự sụt giảm là mì lát, do ảnh hưởng từ chính sách tăng thuế xuất khẩu từ 0% lên 5% quy định tại Thông tư 63/2015/TT-BTC ngày 6-5-2015 của Bộ Tài chính đã gây khó khăn cho doanh nghiệp xuất khẩu thời gian qua. Hiện Bộ Tài chính đã có thông tư dừng thực hiện Thông tư 63/2015/TT-BTC, nhưng đến nay cũng chỉ xuất được 46.972 tấn tương ứng 10,6 triệu USD (giảm 32,84% về lượng và 38,54% về giá trị).
Ngược lại với các mặt hàng nông sản chủ lực sụt giảm cả về sản lượng lẫn kim ngạch thì xuất khẩu mặt hàng gỗ tinh chế tăng gấp 2,1 lần với giá trị đạt 10,66 triệu USD. Các doanh nghiệp gỗ khá thuận lợi trong việc mua nguyên liệu do nguồn gỗ nhập khẩu từ Campuchia, Lào đã được đưa vào tiêu thụ trong nội địa, làm giảm chi phí đầu vào và nâng cao giá trị xuất khẩu trên một đơn vị sản phẩm. Ngoài ra, xuất khẩu một số mặt hàng khác cũng có kim ngạch tăng đáng kể.
Song, dù gì những mặt hàng này vẫn chiếm tỷ trọng nhỏ nên không tác động mấy đến kim ngạch xuất khẩu nói chung, mà chi phối hoạt động này chính là các mặt hàng nông sản chủ lực. Việc mở rộng thị trường ra gần 40 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới mở ra nhiều cơ hội cho doanh nghiệp tham gia xuất khẩu đầu tư phát triển theo hướng tăng tỷ trọng sản phẩm chế biến để gia tăng giá trị hàng hóa, chủ động đầu ra. Tuy nhiên, xét về tổng thể, hiện nay phần lớn các doanh nghiệp xuất khẩu nông sản của tỉnh là những doanh nghiệp có quy mô vừa và nhỏ, năng lực tài chính, năng lực quản trị còn hạn chế, sản phẩm xuất khẩu chủ yếu là sản phẩm thô chỉ qua sơ chế, nên có sự bất lợi trong cạnh tranh về giá cả cũng như chất lượng. Cộng thêm những bất lợi về nguồn hàng do tâm lý găm giữ chờ giá lên, làm cho các doanh nghiệp kinh doanh nông sản, mà chủ yếu là doanh nghiệp cà phê khó khăn hơn trong việc ổn định hoạt động, và giữ vững các thị trường đã có khi không đủ hàng để thực hiện cho các hợp đồng đã ký trước đó.
Thảo Nguyên
