Nghề làm rượu cần của phụ nữ dân tộc Tây Nguyên

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

(GLO)- Rượu cần là thức uống phổ biến của người Tây Nguyên sau nước giọt dùng giải khát trong sinh hoạt hàng ngày. Làm rượu cần là nghề riêng của chị em phụ nữ các dân tộc Tây Nguyên, giống như nghề tạc tượng là nghề chỉ dành cho những người đàn ông của làng. Nguyên liệu là lương thực có sẵn trong cuộc sống mang đặc trưng nương rẫy như: gạo, củ mì, kê, hạt bắp, bo bo... Theo chị em người Jrai ở huyện Chư Pah thì ngon nhất là ủ rượu cần bằng gạo, kê và bắp.

Quy trình làm rượu cần không khó nhưng để ủ được ghè rượu ngon lại là sự khéo tay và chú tâm của người làm. Mỗi ché rượu của từng gia đình có mỗi vị khác nhau; khác biệt rõ ràng với nhạt, chua, cay, nồng, ngọt, thanh, đậm, lợ... Người viết bài này thích vị chua thanh và vị ngọt nồng của những ghè rượu làm bằng kê và gạo. Bắt đầu làm rượu, người phụ nữ dân tộc Tây Nguyên chọn lương thực nấu chín sau đó đổ ra lá cho nguội đều, tiếp đến rắc men rượu vào, để  tạo độ hở và xốp họ trộn thêm trấu vào cơm và men trộn tơi. Men để làm rượu cần truyền thống thường làm bằng lá cây, vỏ cây, ở khu vực Bắc Tây Nguyên. Đồng bào thường lấy vỏ cây hiam đập dập, ngâm vào nước cho phai chất nhựa, tiếp đến giã gạo thành bột mịn, lấy thêm bột ớt, bột gừng đổ vào ngâm cùng nước vỏ cây hiam. Khi nước vỏ cây hiam và các thứ bột đã tạo thành hỗn hợp đặc quánh thì họ vắt thành từng viên, từng mẩu nhỏ, đem phơi khô vài nắng hoặc treo lên gác bếp hơn tuần là đem ra làm rượu cần được. Sau phần trộn men cho cơm (bắp, mì, kê, bo bo...) chị em lót lá cây vào chiếc gùi lớn, đổ cơm trộn men vào gùi đậy lá lên cất vào góc nhà khoảng một ngày, sau đó lại đổ ra lá lần nữa rồi mới bốc từng nắm cho vào ghè; khi ghè đã đầy cơm men, lấy lá lạt cột kín, bịt chặt. Rượu cần ủ càng kỹ càng ngon; thông thường ủ khoảng hơn tuần thì có thể uống được. Cách uống khá đơn giản song không kém phần hấp dẫn với việc bẻ lá cây rải một lớp lên, dùng mấy thanh tre mỏng cài lại cho chặt rồi đổ nước giọt vào, cắm cần và hút.

Đồng bào dân tộc Tây Nguyên rất hiếu khách, nếu được họ quý mến bạn sẽ được mời uống liên tục, hết cang này đến cang khác, hết ché này sang ché khác cho đến khi bạn say mềm, ngây ngất. Để đo mức rượu từ miệng ché trở xuống, họ dùng một đoạn thanh tre, nứa có nhánh cắm xuống mặt nước, đoạn để đo rượu có độ dài chừng một phân. Khi hút rượu, mực nước thấp xuống, đến đoạn đầu nhánh cây là đủ phần mình. Rượu cần là thức uống dùng trong cúng tế thần linh trong các lễ hội truyền thống của người dân tộc Tây Nguyên, trong sinh hoạt thường ngày. Đây là thức uống không thể thiếu trong đời sống của đồng bào các dân tộc nơi đây như bếp lửa và cồng chiêng vậy. Và dĩ nhiên nghề này là nghề chỉ dành riêng cho chị em phụ nữ, thể hiện sự khéo tay, đảm đang, sự giàu có của những người làm chủ gia đình. Đây là một nghề truyền thống mang giá trị văn hóa độc đáo của người Tây Nguyên cần được giữ gìn, phát huy.

Hoàng Thanh Hương

Có thể bạn quan tâm

Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội trao quà Tết cho công nhân lao động khó khăn tỉnh Gia Lai

Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội trao quà Tết cho công nhân lao động khó khăn tỉnh Gia Lai

(GLO)- Chiều 12-1, tại Hội trường 19-5 huyện Chư Prông (tỉnh Gia Lai), đồng chí Y Thanh Hà Niê Kđăm-Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội đã về thăm và trao quà Tết cho 100 công nhân, lao động có hoàn cảnh khó khăn đang làm việc tại 2 huyện Chư Prông, Đức Cơ và Công ty Quang Đức.
Krông Pa tổ chức Xuân đoàn kết-Tết yêu thương

Krông Pa tổ chức Xuân đoàn kết-Tết yêu thương

(GLO)- Sáng 12-1, Hội Liên hiệp phụ nữ (LHPN) huyện Krông Pa (tỉnh Gia Lai) tổ chức chương trình “Xuân đoàn kết-Tết yêu thương“ nhằm tạo khí thế vui tươi, đầm ấm nhân dịp Tết Quý Mão 2023 và chia sẻ khó khăn với hội viên phụ nữ nghèo trên địa bàn.
Làm giàu nhờ ý chí và nghị lực

Làm giàu nhờ ý chí và nghị lực

(GLO)- Đó là anh Cao Thanh Bình, dân tộc Chứt, ở làng Mơ Nú (xã Ia Kênh, TP. Pleiku, tỉnh Gia Lai). Từ người làm thuê, 20 năm sau, anh trở nên giàu có. Không chỉ nỗ lực làm giàu cho bản thân, anh còn góp phần lan tỏa hình ảnh sống tích cực, tham gia giải quyết việc làm tại địa phương.
Trao quà Tết của Thường trực Ban Bí thư cho công nhân lao động có hoàn cảnh khó khăn ở Gia Lai

Trao quà Tết của Thường trực Ban Bí thư cho công nhân lao động có hoàn cảnh khó khăn ở Gia Lai

(GLO)- Sáng 10-1, tại Nhà Văn hóa Lao động tỉnh Gia Lai, Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) tỉnh tổ chức Chương trình trao quà Tết Quý Mão 2023 của Thường trực Ban Bí thư Trung ương Đảng, Tổng LĐLĐ Việt Nam đến 200 công nhân lao động có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn tỉnh và trao tặng kinh phí hỗ trợ 22 nhà “Mái ấm Công đoàn“ cho đoàn viên khó khăn về nhà ở.
SOS Gia Lai sẵn sàng hỗ trợ người dân

SOS Gia Lai sẵn sàng hỗ trợ người dân

(GLO)- Sau 2 năm hoạt động, Câu lạc bộ (CLB) Hỗ trợ giao thông SOS Gia Lai đã được công nhận là CLB trực thuộc Hội Chữ thập đỏ tỉnh. Đây là sự động viên, khích lệ kịp thời và tiếp thêm nguồn động lực để các thành viên tiếp tục chung tay hỗ trợ cộng đồng.
Phố núi ngày đầu năm

Phố núi ngày đầu năm

(GLO)- Phố núi Pleiku bước vào ngày đầu tiên của năm mới 2023 trong tiết trời trong lành, thoáng đãng. Không khí đông đúc, tất bật của những ngày thường dường như được thay bằng bức tranh yên bình với hình ảnh người người vui xuân và kỳ vọng vào những điều tốt đẹp. Phóng viên Báo Gia Lai điện tử đã ghi lại những khoảnh khắc này trong ngày đầu năm.