Xuyến chi mùa gió

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Nghe nói có một nữ nhà văn đã đặt tên cho loại hoa này là xuyến chi. Trước đấy, có thể nó tên là cúc dại, cũng có thể nó vô danh.
Ở Tây Nguyên, sau dã quỳ là xuyến chi. Thực ra thì, cứ vơ vào thế, chứ ở khắp nước ta, chỗ nào cũng có xuyến chi. Nhưng thôi, cứ mặc định nó là đặc sản Tây Nguyên, đặc sản Gia Lai, bởi của đáng tội, nó có vẻ mỡ màng hơn, mảnh mai hơn, tinh khiết hơn, e lệ hơn, trinh nguyên hơn... khi nó cứ từng thảm từng thảm trong chiều mùa khô cao nguyên vời vợi nắng như thế, huyên náo gió như thế, ẩn dụ trong mắt người như thế...
Mùa này, hoa xuyến chi đang đẹp.
Đó là những bông hoa màu trắng, li ti tinh khiết, thứ hoa dân dã quê mùa bạt ngàn nhiều hơn cỏ. Nó dân dã đến đạm bạc, đến mức nhiều người không còn biết cả tên nó, cứ hoa dại mà gọi. Nhưng nó lại rất hiện nhiên tồn tại, như khép nép mà lại như ngạo nghễ, như cố thu mình lại mà lại cứ buông thả lan xa. Những cơn gió vồng lên, những thảm xuyến chi ùa vào nhau, hoa díu vào hoa, lá díu vào lá, và cái nhụy vàng, mỏng manh đến cứ rưng rưng trước gió, hóa ra lại rất can trường.
  Ảnh minh họa.
Ảnh minh họa.
Và khác dã quỳ, hoa xuyến chi cắm vào lọ gốm rất đẹp. Dã quỳ chỉ đẹp khi nó nguyên từng thảm thế, khi nó ràm rạp trước gió, trước nắng thế, chứ hái cắm vào lọ một đỗi là héo, là xấu hẳn. Xuyến chi thì dường như lại tinh khôi hơn khi được ngắt nhẹ nhàng và trưng trong một cái bình, mà đẹp nhất là gốm.
Quê tôi có làng gốm Phước Tích nổi tiếng. Nó là gốm thô thôi, gốm thủ công, nung không men, nung kỹ da gốm ánh lên như sành. Và, chả hiểu sao nó lại hợp với xuyến chi làm vậy. Trước nhà lại có một đám đất bỏ không, có chủ nhưng người ta chưa làm nhà. Thế là xuyến chi nở. Vài hôm tôi lại vòng ra đấy làm một ôm, về cắt cắt cắm cắm, để lên giá sách, lên bàn ăn, lên cửa sổ... chỗ nào cũng đẹp, chỗ nào cũng hợp, chỗ nào cũng thấy nó rất đỗi mềm mại, dịu dàng và cả kiêu sa. Sự kiêu sa gần gụi chứ không cách biệt như loa kèn tháng tư, như hồng mùa Tết và như hoa gạo đầu đông. Nó sáng lên một góc nhà, khiêm nhường nhưng cứng cỏi, bình dị mà vẫn lấp lánh.
Trong những buổi chiều hoang hoải, những buổi chiều đầy gió, gió lan như lửa, gió bốc như xăng, gió cuồng nộ như sóng biển; thì hãy đi ngược gió, hái những ngọn xuyến chi cao nhất, cánh trắng đều nhất, thả vào lọ gốm. Sự thanh bình sẽ lập tức đến ngay trong ngôi nhà, sự im lặng ngự trị, sự tinh khiết cao thượng lên ngôi, dẫu ngoài kia, chiều vẫn gió.
Thì nghĩ cho cùng, con người phát hiện ra hoa đẹp là để kiếm cho mình một góc bình yên. Dù bão giông, dù nắng lửa, dù kiêu bạt, dù bình dân, thì hoa đều ban cho ta một hay những khoảnh khắc của yên bình và thấu cảm.
Người ta đã nô nức ngắm dã quỳ, nô nức cỏ hồng, nô nức sen... thì tại sao lại có thể quên xuyến chi? Hay tại nó nhiều quá. Dã quỳ dễ tính thế mà xuyến chi còn dễ tính hơn dã quỳ, nó có thể vươn lên ở bất cứ chỗ nào, thậm chí cả trong một kẽ bê tông, một khoảng sân nứt. Nó cũng không phân biệt mùa. Mùa mưa mùa nắng, trời lạnh trời nóng..., xuyến chi đều có thể cho hoa. Nó cứ thế, mảnh mai mà hết sức kiên cường. Và trong cái kiên cường ấy là mềm mại xinh tươi. Những cánh hoa trắng muốt, đỡ cái nhụy vàng, những bông hoa như những cúc áo cứ rung lên trong gió, trong nắng, trong đất đỏ bazan và trong mắt những người yêu cái đẹp.
Tôi từng có nhiều trang viết, bài viết về xuyến chi, mỗi khi đọc lại là mỗi lần phát hiện thêm một vẻ đẹp của hoa. Bình dị, dân dã, cao sang, quý phái... đều có ở trong ấy, giản dị khiêm nhường lộng lẫy kiêu sa cũng ở đấy. Xuyến chi thắp lên trong ta những mơ hồ ảo vọng về những điều tốt đẹp đang hiện hữu trong đời. Và cũng buộc ta đứng lại ngẫm nghĩ thêm về những điều đã qua, những điều sắp tới. Bạt ngàn cũng nó mà lẻ loi cô độc cũng là nó. Ngay dưới chân mình mà lại cũng hun hút vời vợi. Nó tổng hợp màu, tổng hợp cảm xúc và tổng hợp những liên tưởng, những dự vọng, những tương lai. Nó gần gụi mà luôn bắt ta với, để vươn, để mà hun hút những con đường.
Một chiều nào đấy, tôi đi với một đồng nghiệp ra thăm chùa Bửu Minh (huyện Chư Pah). Trước chùa, một thảm xuyến chi bạt ngàn nửa níu nửa vươn. Tôi đã buột ra bài thơ “Chiều xuyến chi” trong đó có những câu: “Này xuyến chi ta mượn màu trắng ấy/để thêm vàng nỗi nhụy mênh mang/ta mong được ngày sang như bật rét/tít mù nhau hơi thở nín đâu rồi?/Chiều nay thu như những ngày thu khác/lại như là cá biệt một lần thôi/chút nắng cũ thả vào lòng gốm muộn/biết mình mang nợ xuyến chi…”.
Thực ra là tôi mong thôi, mong mình mang nợ xuyến chi. Một món nợ khiến tôi suốt đời thắc thỏm...
Văn Công Hùng

Có thể bạn quan tâm

“Cổ tích” Grôn

“Cổ tích” Grôn

(GLO)- Nhiều người vẫn quen gọi làng Grôn (xã Ia Kriêng, huyện Đức Cơ) là làng phong. Trước đây, làng chỉ có 17 hộ có người bị bệnh phong. Giờ thì nỗi đau do bệnh tật dần qua đi và người dân nơi đây đang viết nên câu chuyện đẹp về tình yêu đôi lứa, yêu lao động sản xuất và khát vọng vươn lên.
“Xóm mía” bên quốc lộ 25

“Xóm mía” bên quốc lộ 25

(GLO)- 10 năm qua, người dân thôn Phú Cường (xã Ia Pal, huyện Chư Sê, tỉnh Gia Lai) đã phát triển giống mía thanh diệu trên mảnh đất khô cằn sỏi đá. Loại mía tím này đã trở thành thức quà quê theo chân những chuyến xe đến với mọi miền trong cả nước.