(GLO)- Trên thế giới nói chung và tại Việt Nam nói riêng, hầu hết các trường hợp mắc bệnh van 2 lá đều là người nghèo. Bệnh có nguyên nhân từ thấp tim, xảy ra khi bệnh nhân còn trẻ tuổi, mặc dù trong một số trường hợp bệnh nhân không có tiền sử thấp tim rõ ràng.
Thấp tim là bệnh lý viêm tự miễn, xuất hiện sau khi nhiễm khuẩn đường họng miệng. Vi khuẩn gây bệnh là liên cầu gây tan huyết nhóm A. Trong vòng 2 đến 3 tuần sau nhiễm liên cầu vùng hầu họng, nếu không được điều trị đầy đủ, bệnh có thể tiến triển thành thấp tim, từ đó gây ra các biến chứng về tim mạch.
 |
| Một chế độ ăn uống khoa học sẽ giúp phòng ngừa bệnh tim mạch, trong đó có bệnh van 2 lá (ảnh minh họa). |
Hẹp van 2 lá
Đây là căn bệnh hay gặp nhất, chiếm đến gần 60% các bệnh về van tim. Những triệu chứng cơ bản của bệnh đã được ghi nhận trong Y văn là: Khó thở, đặc biệt là khó thở khi nằm và kịch phát về đêm. Các triệu chứng này xuất hiện khi bệnh nhân có thai hoặc bị rung nhĩ. Chính vì vậy, ở những nữ bệnh nhân bị hẹp van 2 lá chưa được điều trị triệt để, các thầy thuốc thường khuyên không nên có thai. 50-80% các bệnh nhân này có xuất hiện những cơn rung nhĩ kịch phát hay mạn tính, từ đó có thể gây ra phù phổi cấp, thúc đẩy nhanh quá trình suy tim khiến bệnh nhân có thể tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.
Để chẩn đoán chính xác, bệnh nhân cần được làm siêu âm tim. Qua siêu âm tim, có thể thấy 3 mức độ hẹp là hẹp nhẹ, hẹp vừa và hẹp khít 2 lá van. Trong hầu hết các trường hợp, có một thời gian dài bệnh không biểu hiện triệu chứng, sau đó là hạn chế hoạt động thể lực. Sự xuất hiện tình trạng rung nhĩ thường làm cho tình trạng suy tim trở nên nặng hơn.
Việc điều trị chủ yếu là chống suy tim bằng chế độ ăn hạn chế muối, nghỉ ngơi, gối đầu cao khi ngủ, sử dụng thuốc chống suy tim, lợi tiểu. Nếu bệnh nhân bị hẹp van 2 lá nặng thì cần phải can thiệp tạo hình tách lá van, tạo hình van hay thay toàn bộ van. Việc tách van 2 lá có thể thực hiện qua đường nội mạch mà không cần phẫu thuật. Còn tạo hình lá van hay thay van tim cần phải phẫu thuật với máy tim phổi nhân tạo.
Hở van 2 lá
Hở van 2 lá có thể do nhiều nguyên nhân. Ở các nước phát triển, thấp tim không còn là nguyên nhân chính gây bệnh hở van 2 lá nữa mà còn do các nguyên nhân khác như thoái hóa nhầy trong hội chứng Marfan, viêm nội tâm mạc nhiễm trùng, đứt dây chằng van tim… Tuy nhiên, ở những nước đang phát triển như Việt Nam và ở những người nghèo thì nguyên nhân chính vẫn là biến chứng của thấp tim.
Các triệu chứng chính vẫn là đau ngực trái không điển hình, khó thở kèm theo mệt mỏi, có thể có cảm giác hồi hộp đánh trống ngực. Phần lớn bệnh nhân là nữ giới, gầy, có một số biến dạng nhẹ của lồng ngực. Việc chẩn đoán xác định trong giai đoạn hiện nay chủ yếu dựa vào siêu âm tim. Có 4 mức độ hở van từ nhẹ tới nặng. Để điều trị, ngoài thuốc chống suy tim, chế độ ăn hạn chế muối… thì phẫu thuật là giải pháp cơ bản giúp cứu sống bệnh nhân và giải quyết tốt tình trạng hở van 2 lá, tránh một số biến chứng nặng của bệnh như suy tim, viêm nội tâm mạc nhiễm trùng...
Cách phòng bệnh
Bệnh hay xảy ra khi người bệnh sống trong môi trường ẩm thấp, thiếu vệ sinh… Do đó, việc cải tạo môi trường sống, nâng cao chất lượng sống là yếu tố rất quan trọng. Nếu bệnh nhân đã bị bệnh thấp tim thì cần phải có chế độ khám định kỳ, uống hoặc tiêm kháng sinh liên tục cho đến năm 25 tuổi theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới.
PGS-TS Nguyễn Hoài Nam
