Trang National Geographic liệt kê những phụ nữ trong lĩnh vực khoa học và thám hiểm ít nổi tiếng trên truyền thông nhưng để lại những đóng góp to lớn.
 |
| Mitchell tìm thấy một sao chổi sau này được đặt theo tên bà - Ảnh: GETTY IMAGES |
Trong bài viết, trang National Geographic cũng đặt câu hỏi: "Vì sao lịch sử lãng quên những nhân vật này?".
Nhà nữ thiên văn học đầu tiên
Maria Mitchell (1818 - 1889) là nhà nữ thiên văn học tài năng người Mỹ.
Đầu thế kỷ 19, người dân ở Nantucket, bang Massachusetts (Mỹ) thường đặt những chiếc kính thiên văn lớn để theo dõi thuyền bè. Cô gái trẻ Maria Mitchell đã tò mò dùng những chiếc kính này quan sát vị trí các chòm sao và tìm mối liên kết với các hiện tượng khí tượng thủy văn, đem lại ích lợi cho người đi biển.
Đến năm 1847, cô cùng cha mình thiết kế một đài quan sát nghiệp dư để thỏa đam mê vũ trụ. Tối 1-10-1847, Mitchell - khi đó 29 tuổi - tình cờ quan sát được một ngôi sao có hình dáng lạ và đặt tên là sao chổi 1847 VI. Để tri ân bà, ngôi sao còn được giới thiên văn gọi là "sao chổi Mitchell".
Năm 1865, bà đảm nhận vị trí chuyên gia nghiên cứu vũ trụ tại Trường Vassar College, trở thành nhà nữ thiên văn học chuyên nghiệp đầu tiên trên thế giới.
Với những đóng góp của mình, năm 1848, bà được vua Frederick VII (Đan Mạch) trao tặng huân chương vàng có khắc dòng chữ "Non Frustra Signorum Obitus Speculamur et Ortus", nghĩa là "Quan sát những vì sao mọc rồi lặn không phải là điều vô nghĩa".
Rong ruổi khắp Nam Mỹ bằng ngựa
 |
| Nhà thám hiểm Harriet Chalmers Adams - Ảnh: GETTY IMAGES |
Sau khi kết hôn năm 24 tuổi, nhà thám hiểm người Mỹ Harriet Chalmers Adams (1875-1937) bắt đầu lên đường theo đuổi những chuyến khám phá thiên nhiên. Bà cùng chồng đi ngựa đến gần như mọi vùng đất ở Mỹ La tinh với tổng quãng đường hơn 64.000km.
Dấu chân của hai vợ chồng cũng đặt trên nhiều nơi khác trên thế giới như châu Á, châu Phi. Bà cũng vinh dự được là khách đặc biệt trong buổi lễ đăng quang của đức vua Haile Selassie ở Ethiopia.
Với nhiều tư liệu trong những chuyến thám hiểm, bà thường viết báo hoặc tổ chức các buổi diễn thuyết về thiên nhiên và môi trường. Trong Thế chiến thứ nhất, bà được xem là nữ phóng viên đầu tiên có thể vào chiến hào của quân đội Pháp.
Năm 1937, bà qua đời ở tuổi 61. "Tôi không cảm thấy sự khác biệt nam và nữ, bởi lẽ không khó khăn nào người phụ nữ không thể vượt qua" - Harriet Chalmers Adams nói.
7 lần vòng quanh thế giới
 |
| Bà Elacta Johnson là tác giả của nhiều quyển sách ghi lại hành trình thám hiểm đường biển của mình - Ảnh: GETTY IMAGES |
Elacta Johnson (1909-2004) là một trong những phụ nữ di chuyển đường biển nhiều nhất thế giới. Năm 1932, sau khi kết hôn, bà cùng chồng bắt đầu những chuyến hải trình cùng nhau. Ước tính, bà đã 7 lần đi thuyền vòng quanh thế giới cùng nhiều lần thám hiểm biển Baltic, xuôi dọc sông Nile…
Thông thường, gia đình di chuyển trên biển trong khoảng 18 tháng qua gần 120 cảng biển, rồi dành 18 tháng tiếp theo ở đất liền. Mỗi lần di chuyển, bà cùng chồng tổ chức những đợt huấn luyện cho các thủy thủ trở thành nhà thám hiểm. Ngoài ra, bà còn viết văn, làm phim ghi lại những câu chuyện trong chuyến hải trình của mình.
Năm 2005, bà qua đời ở tuổi 95. Ước tính thời gian đi biển của bà gấp 2 lần quãng đường từ Trái đất đến Mặt trăng.
Vẽ bản đồ đáy biển
 |
| Marie Tharp và công trình vẽ bản đồ đáy biển Đại Tây Dương nổi tiếng - Ảnh: GETTY IMAGE |
Nhà khoa học Marie Tharp (1920-2006) nổi tiếng với công trình vẽ lại bản đồ địa hình đáy biển Đại Tây Dương.
Thời của bà, phụ nữ thường ít được cho phép tiếp xúc với nghiên cứu thực nghiệm dưới đại dương, Marie Tharp phải nghiên cứu hàng trăm dữ liệu từ các đồng nghiệp và nhờ hệ thống siêu âm để có thể đưa ra bản đồ mô tả địa hình đáy Đại Tây Dương với độ chính xác trên 90%.
Khi nghiên cứu, bà nhận ra những thung lũng dưới đáy đại dương thường nằm ở nơi hoạt động mạnh của các mảng kiến tạo của vỏ Trái đất. Do đó, những thung lũng này là bằng chứng cho thấy 2 mảng kiến tạo gần nhau thường tác động nhau tạo thành nhiều dạng địa hình mới.
Ban đầu, lý thuyết này của bà bị nhiều đồng nghiệp bác bỏ, nhưng sau đó giới khoa học công nhận bà là một trong những người có công trong việc bổ sung vào thuyết trôi dạt lục địa hiện đại.
Phụ nữ lặn sâu nhất
 |
| Gloria Hollister Anable bên quả cầu lặn đưa cô vào lịch sử - Ảnh: GETTY IMAGES |
Những năm 1930, nữ khoa học gia Gloria Hollister Anable (1900-1988) là thành viên trong nhóm nghiên cứu vùng nhiệt đới của nhóm nghiên cứu nhiệt đới thuộc Hội động vật học New York.
Nhờ kiến thức chuyên môn về nhiều loài động vật, bà đóng góp tích cực vào nhiều chuyến thám hiểm ở vùng vịnh Mexico của nhóm. Không những thế, bà liên tục lập nên nhiều kỷ lục khi là người phụ nữ đầu tiên trên thế giới lặn xuống những độ sâu khủng khiếp dưới đáy biển.
Ngồi trong một quả cầu đặc biệt lúc bấy giờ, bà được thả xuống biển Bermuda vào những năm 1930, lần lượt lập nên những kỷ lục cho phụ nữ thời đó khi chạm đến 125m, rồi 360m dưới mực nước biển.
Các tài liệu còn ghi nhận Anable cùng nhóm nghiên cứu thực hiện nhiều chuyến băng rừng nguy hiểm quanh Nam Mỹ, khám phá được nhiều địa điểm và sinh vật mới mà ngay cả những bộ tộc bản địa cũng không biết.
Theo HOÀNG THI (TTO)
