Trước vô vàn đồ chơi hiện đại, những cây đèn trung thu cổ truyền tưởng như đã vắng bóng thì ở thôn Đàn Viên, xã Cao Viên (huyện Thanh Oai – Hà Nội) vẫn còn ông Nguyễn Văn Quyền (82 tuổi) là một trong những người hiếm hoi còn nhớ các bí quyết để làm nên một chiếc đèn kéo quân truyền thống.
Tối đến những chiếc đèn kéo quân thắp sáng góc sân nhà ông Nguyễn Văn Quyền.
Tả Thanh Oai xưa vốn là vùng đất ven kinh kỳ, nơi lưu truyền câu chuyện dân gian: Xưa có một chàng trai nghèo tên là Lục Thức thường xuyên đi làm ăn xa nên mới chế ra cây đèn kéo quân để ở nhà cho mẹ vui. Từ khi có cây đèn kéo quân, trẻ em trong vùng đến chơi với mẹ Lục Thức rất đông.
Một ngày vua đi kinh lý qua vùng này thấy trẻ con hào hứng với cây đèn kéo quân và được nghe câu chuyện mới ban lệnh rằng: Đêm rằm tháng 8 (âm lịch) sẽ là ngày Tết của trẻ con để tưởng nhớ tấm lòng hiếu thảo của Lục Thức. Cũng từ đó, trẻ em vùng ven kinh kỳ Thăng Long xưa mới có bài đồng dao rằng: “Khen ai khéo xếp í a cây đèn kéo quân/Voi giấy ngựa giấy chạy vòng quanh/Nào xe, nào pháo, nào quân tướng/ Í a tít mù lòng vòng quanh”.
Theo ông Quyền cho biết, chiếc đèn kéo quân ở làng Đàn Viên có hình sáu cạnh vì dân gian lấy họ Lục của nhân vật Lục Thức để tưởng nhớ về ông. Ngoài ra, người dân ở vùng Tả Thanh Oai còn có ý niệm rằng, lục giác (6 cạnh) tượng trưng cho đạo hiếu con cái phải thờ, phải kính trọng 6 người trong cuộc đời là bố mẹ đẻ, bố mẹ vợ (hoặc chồng) và bố mẹ nuôi.
Từ câu chuyện dân gian này, việc làm đèn kéo quân được lưu truyền như một món quà cha mẹ làm cho con cái mỗi khi Tết trong thu về. Ông Quyền làm đèn kéo quân không phải vì lợi nhuận mà mong muốn lưu giữ lại một truyền thống tốt đẹp về đạo hiếu mà cha ông đã truyền dạy.
Tối đến, sân nhà ông Quyền lại vui như ngày hội đêm rằm bởi lũ trẻ trong làng Đàn Viên lại kéo đến chơi đèn. Những chiếc đèn kéo quân không chỉ mang đến một thứ ánh sáng chuyển động bắt mắt mà khi chơi, trẻ con còn được học một bài học sâu sắc về lòng hiếu thảo.
Theo ông Quyền, những chiếc đèn kéo quân ở thôn Đàn Viên có 6 cạnh, vì người vùng Tả Thanh Oai có ý niệm rằng, 6 cạnh tượng trưng cho 6 người trong cuộc đời con cái phải thờ.
Công đoạn dán giấy cho đèn kéo quân.
Để làm quân chạy, ông Quyền thường dạy đám trẻ trong xóm cắt dán hình tượng tranh Đông Hồ và những sinh hoạt thường ngày vùng quê đồng bằng Bắc Bộ.
Trang trí đường viền quanh 6 cạnh của đèn kéo quân.
Những hình tượng dân gian chạy trong chiếc đèn kéo quân phát thứ ánh sáng huyền ảo.
Để đèn kéo quân có thể quay được thì cần có trục ở giữa, gọi là trục tung. Sở dĩ đèn chuyển động được là khi ta thắp nến tạo thành dòng không khí đối lưu thổi lên trên tạo nên khí động lực và cánh quạt sẽ chuyển động.
Những chiếc đèn kéo quân mang đến một thứ ánh sáng chuyển động bắt mắt.
Ngày Giỗ Tổ Hùng Vương còn được gọi là Lễ hội Đền Hùng hoặc Quốc giỗ, là ngày để người dân Việt Nam tưởng nhớ đến công lao dựng nước của các vị Vua Hùng và các bậc tiền nhân đã có công dựng nước.
(GLO)- Bao thế hệ người Bahnar ở làng Châu (xã Chư Krêy, huyện Kông Chro, tỉnh Gia Lai) vẫn gắn bó với cồng chiêng bởi đó là nguồn cội, là bản sắc văn hóa của dân tộc. Chính sự tiếp nối, trao truyền giữa các thế hệ đã đưa thanh âm cồng chiêng của ngôi làng này vang vọng mãi.
Ngày 14/4, tại đảo Ây Nô (Trung tâm Du lịch cầu treo Buôn Đôn), UBND huyện Buôn Đôn phối hợp với Hội hữu nghị Việt Nam - Lào tỉnh Đắk Lắk, tổ chức Tết cổ truyền Bunpimay - Lào Phật lịch 2567 năm 2024.
(GLO)- Bề dày văn hóa là cội nguồn sức mạnh của mỗi dân tộc đang sinh sống trên cao nguyên Gia Lai hùng vĩ. Sức sống cội nguồn không ngừng được nuôi dưỡng, làm nên sự giàu có, đa sắc cho vùng đất.
"Căn phòng đen" với những bức bích họa tuyệt đẹp lấy cảm hứng từ cuộc chiến thành Troy, được coi là một trong những khám phá khảo cổ học nổi bật nhất từng được thực hiện tại Pompeii.
(GLO)- Trong đời sống văn hóa, tinh thần của bà con các dân tộc thiểu số Tây Nguyên nói chung, người Jrai vùng Ia Pa nói riêng, rượu cần (rượu ghè) là một loại thức uống quý, không thể thiếu trong các buổi sinh hoạt cộng đồng hoặc của từng gia đình, dòng họ.
(GLO)- Gần 2 thập kỷ gắn bó với giáo dục vùng khó, thầy Ninh Văn Dậu-Giáo viên Trường THPT Đinh Tiên Hoàng (huyện Krông Pa, tỉnh Gia Lai) đã “phải lòng” với những giá trị văn hóa của người Jrai ở vùng hạ du sông Ba.
Ngày 5.4, Trung tâm Lưu trữ lịch sử tỉnh Bình Định (TP.Quy Nhơn, Bình Định) tổ chức khai mạc triển lãm tài liệu lưu trữ về sự hình thành chữ Quốc ngữ tại Bình Định.
Tỉnh Yên Bái vừa cho biết, cơ quan bảo tồn bảo tàng và khảo cổ học ở địa phương vừa phát hiện thêm một bãi khắc đá cổ ở huyện vùng cao Mù Cang Chải, nâng số lượng bãi khắc đá cổ ở khu vực này lên 2 địa chỉ.
Sau hơn một năm sưu tầm, phục hồi, phục dựng trang phục, trang sức, dựa trên cơ sở đóng góp ý kiến của các nhà chuyên môn, nghệ nhân, già làng, huyện Nam Trà My (Quảng Nam) đã ra mắt bộ trang phục truyền thống của đồng bào 3 dân tộc chính trên địa bàn gồm: Ca Dong, Xê Đăng và M’nông.
(GLO)- Văn phòng Chính phủ vừa có văn bản truyền đạt ý kiến của Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà về việc gửi Hồ sơ "Mo Mường" và "Nghệ thuật Chèo" trình UNESCO.
Koe H’meng, Tháp Chàm hay Đền Kalan… là tên gọi của đồng bào Ê Đê, Gia Lai hay người Kinh, người Chăm về Tháp Nhạn-biểu tượng của lịch sử văn hoá đặc sắc, một trong ba chỉ dấu của xứ Nẫu: Phú Yên có đỉnh Cù Mông/Có hòn tháp Nhạn, có dòng sông Ba.