Chuyện cụ Bùi Bằng Đoàn: Trưởng Ban thanh tra đặc biệt

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

Ngày 23/11/1945, Hồ Chủ tịch đã ký ban bố sắc lệnh (SL) thành lập Ban thanh tra đặc biệt (BTTĐB).

Cụ Hồ (giữa) Cụ Bùi ( trái) và Linh mục Phạm Bá Trực trong một buổi họp Hội đồng chính phủ
Cụ Hồ (giữa) Cụ Bùi (trái) và Linh mục Phạm Bá Trực trong một buổi họp Hội đồng chính phủ



Sắc lệnh có tám điều. Xin trích.

 BTTĐB có toàn quyền nhận các đơn từ khiếu nại của nhân dân. Điều tra hỏi chứng, xem xét tài liệu của các UBND hoặc cơ quan của chính phủ cần thiết cho công việc giám sát. Đình chỉ bắt giam bất cứ nhân viên nào trong UBND hay Chính phủ đã phạm lỗi trước khi mang ra Hội đồng Chính phủ hay Tòa án đặc biệt xét xử.



Thiết lập ngay tại Hà Nội một Tòa án đặc biệt để xử những nhân viên của các UBND hay cơ quan của chính phủ do Ban TTĐB truy tố.



Tòa án đặc biệt có toàn quyền quyết định án. Có thể tuyên án tử hình.

Những án tuyên có thể thi hành trong 48 giờ.



Có 3 chữ ký. Sau chữ ký của Hồ Chí Minh có chữ ký của các ông Võ Nguyên Giáp, Bộ trưởng Nội vụ và ông Bộ trưởng Tư pháp, Vũ Ngọc Khánh.

Mấy điều trích trong SL đã bật lên  vai trò, vị trí, chức năng nhiệm vụ quyền hạn cùng tầm quan trọng đặc biệt của BTTĐB đối với việc giám sát hoạt động của các cơ quan hành chính các cấp, đặc biệt là các cơ quan trực thuộc Chính phủ và UBHC trực thuộc T.Ư.

Thời điểm ấy chính quyền cách mạng non trẻ, cán bộ không thiếu những người nhiệt tình hăng hái nhưng do trình độ và cả thói cửa quyền, tệ tham nhũng tiếm công vi tư. Lại nữa, trong quá trình trấn áp bọn phản cách mạng và các phần tử phá hoại đã có không ít những việc làm sai trái, bắt bớ, xử lý không đúng người đúng tội, thiếu chứng cứ, gây lo lắng hoang mang cho xã hội. Một số nơi, dân đã phải gửi thư kêu xin lên Hồ Chủ tịch và các cơ quan nhà nước. Trong tình hình đó, muốn củng cố chính quyền cần có cơ quan thanh tra minh bạch ngăn chặn những việc làm sai trái của người thừa hành.

Khá ngạc nhiên, chức năng nhiệm vụ bộn bề khó khăn là thế nhưng Ban Thanh tra đặc biệt này nhân sự chỉ mỗi cụ Bùi và một người trẻ tuổi làm thành viên đồng thời cũng là phó ban, nhà thơ Cù Huy Cận. Tuổi lúc đó mới tròn… 26!

Nhưng Cụ Hồ đã trù liệu sâu xa.

Về sự kiện đó, nhà thơ Huy Cận mãi những năm sau này đã bộc bạch trong đó có người viết bài này rằng, khi ấy nhà thơ lo quá. Làm Bộ trưởng Bộ Canh nông thấy đã quá sức lại đeo chức Phó Ban Thanh tra đặc biệt! Sợ mình không làm tròn nhiệm vụ đã đem lo lắng thắc mắc ấy bạo dạn hỏi Cụ Hồ  thì Cụ ôn tồn:

Ban TTĐB không cần nhiều người, lúc này hai người là đủ. Một vị cao tuổi là vị quan có tiếng liêm khiết của triều đình cũ. Một thanh niên hăng hái mà người trong nước cũng biết tiếng là chú! Người già người trẻ dựa vào nhau mà làm việc, nhất định việc thanh tra sẽ làm tốt và cần làm ngay!...

Với chức danh Trưởng Ban TTĐB cho chế độ mới và đây là lần thứ hai, cụ Bùi can dự vào việc thanh tra. Lần thứ nhất, năm 1928 khi đang làm Án sát Lạng Sơn, cụ Bùi được Thống sứ Bắc Kỳ cử biệt phái bên cạnh viên thanh tra  lao động ở Nam Kỳ trong các chuyến thị sát những đồn điền có sử dụng nhân công Bắc Kỳ. Đây là một việc vô tiền khoáng hậu bởi luật lệ của nhà nước bảo hộ không có chuyện một viên quan người bản xứ được đi thanh tra công việc của người Pháp. Nhưng kết thúc công việc, cụ Bùi được đánh giá rất cao về trình độ phẩm chất nghề nghiệp. Cả những mưu toan bày đặt để hãm hại viên thanh tra bản xứ Bùi Bằng Đoàn cũng thất bại!

Căn cứ vào những tài liệu còn lưu lại trong chính sử, Cụ Hồ đã tự tay viết  sự vụ lênh giấy giới thiệu rõ ràng đầy đủ họ tên hai cán bộ thanh tra trong đoàn bằng hai văn bản. Bằng chữ quốc ngữ và chữ Hán rồi áp triện.

Theo quy định của SL, Trưởng ban TTĐB Bùi Bằng Đoàn có quyền triền trảm hậu tấu, có quyền thi hành kỷ luật ngay tại nơi xảy ra vụ việc rồi mới báo cáo về cấp có thẩm quyền. Việc cho cụ Bùi cái quyền đặc biệt vượt cả quyền hạn của Tòa án là quyết định quả cảm sáng suốt của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong bối cảnh thế nước lung lay, thù trong giặc ngoài, biểu thị lòng tin mãnh liệt vào người được giao trọng trách.


 

Sắc lệnh thành lập Ban thanh tra đặc biệt
Sắc lệnh thành lập Ban thanh tra đặc biệt



 Chợt nhớ câu nhất ty phù cửu đỉnh. Phù là giúp. Cửu đỉnh là chín cái vạc đồng. Cửu đỉnh là báu vật biểu tượng Quốc bảo của quốc gia.

Đợt công tác đầu tiên là thị xã Hà Nam. Nơi có nhiều người dân bị bắt gửi thư kêu oan. Với tác phong chu đáo cẩn trọng, thầy trò cụ Bùi đã nhẫn nại thẩm tra kỹ càng. Sau đó mới làm việc với Tỉnh ủy Hà Nam. Kết thúc đợt thanh tra đã quyết  định trả tự do cho 20 người trong số 60 người bị giam giữ.

Tháng 2/1946, một vị chủ tịch tỉnh ở đồng bằng Bắc bộ bị dân tố có nhiều sai phạm. Hai thầy trò lại công phu điều tra. Trước những chứng cớ hiển nhiên, vị quan đầu tỉnh nọ đã phải thừa nhận những tội lỗi cùng khuyết điểm. Cụ Bùi quyết định bãi chức chủ tịch UBHC của vị chủ tịch nọ với hình thức đương sự viết đơn xin từ chức.

Tháng 6/1946, hai thầy trò đến tỉnh X. để giải quyết vụ việc một số cán bộ lãnh đạo có hành động lợi dụng quyền lực để ức hiếp quần chúng, trù dập cán bộ dưới quyền.

 Không chỉ có việc trảm tướng, qua thực tế thanh tra cụ Bùi vị Trưởng Ban thanh tra đặc biệt đã  nhanh nhạy kịp thời kiến nghị cụ Hồ cho thành lập các Ban thanh tra ở các Bộ và các vùng miền (địa phương) để hoạt động thanh tra đều khắp kịp thời chấn chỉnh những bất cập trong việc quản trị đất nước.

 Cụ Bùi đã cố vấn cho Cụ Hồ để  Sắc lệnh bảo vệ tự do cá nhân ra đời (Hồ Chủ tịch ký ngày 28/3/1946). SL quy định cụ thể những việc bắt người, việc giam cứu, nơi giam cứu, cấm tra tấn để lấy cung… Đây là lần đầu tiên quyền tự do thân thể của công dân Việt Nam được pháp luật bảo vệ. Công của cụ Bùi quả thật lớn.

Cuối năm 1946, Cụ Tôn Đức Thắng thay cụ Bùi đảm nhận chức Trưởng BTTĐB. Cụ Bùi gánh chức Trưởng Ban thường trực QH thay cụ Nguyễn Văn Tố đi nhận việc mới.

Hơn 70 năm đã qua đi mà tính thời sự của BTTĐB do cụ Bùi đảm trách dường như vẫn chưa mờ nhòe tính thời sự.


Thời gian đảm nhận vai trò cố vấn cho Hồ Chủ tịch cũng là thời gian làm Trưởng  BTTĐB, hai việc ấy của cụ Bùi Bằng Đoàn đã thể hiện rõ ý chí của cụ Hồ trong việc đoàn kết các tầng lớp nhân dân, đặc biệt là các chí sĩ yêu nước đồng thời làm trong sạch đội ngũ cán bộ cách mạng, loại trừ bọn cơ hội lưu manh, củng cố giữ gìn kỷ cương phép nước.



(Còn nữa)
Xuân Ba (TPO)

 

Có thể bạn quan tâm

Thủ tướng Phạm Minh Chính lên đường thăm chính thức Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào

Thủ tướng Phạm Minh Chính lên đường thăm chính thức Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào

(GLO)- Sáng sớm 11-1, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính dẫn đầu Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam rời Thủ đô Hà Nội lên đường thăm chính thức nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào và đồng chủ trì Kỳ họp lần thứ 45 Ủy ban liên Chính phủ Việt Nam-Lào từ ngày 11 đến 12-1-2023, theo lời mời của Thủ tướng Chính phủ nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào Sonexay Siphandone.
Hội Nông dân tích cực tham gia xây dựng Đảng, hệ thống chính trị

Hội Nông dân tích cực tham gia xây dựng Đảng, hệ thống chính trị

(GLO)- Những năm qua, Hội Nông dân các cấp đã tích cực tham mưu cấp ủy Đảng cùng cấp triển khai thực hiện Kết luận số 21-KL/TW, ngày 25-10-2021 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến“, “tự chuyển hóa“.
Kỳ họp bất thường lần thứ 2, Quốc hội khóa XV: Thảo luận về dự án Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi)

Kỳ họp bất thường lần thứ 2, Quốc hội khóa XV: Thảo luận về dự án Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi)

Tiếp tục chương trình Kỳ họp bất thường lần thứ 2, sáng 6/1, các đại biểu Quốc hội thảo luận ở tổ về: Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050; Đánh giá việc thực hiện quy định tại Nghị quyết số 30/2021/QH15 ngày 28/7/2021 Kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa XV về các chính sách phòng, chống dịch COVID-19; Đề xuất nội dung đưa vào Nghị quyết của Quốc hội về việc chuyển tiếp thực hiện một số chính sách theo quy định tại Nghị quyết số 30/2021/QH15 và cho phép tiếp tục sử dụng giấy đăng ký lưu hành thuốc, nguyên liệu làm thuốc hết thời hạn hiệu lực từ ngày 1/1/2023 mà chưa kịp gia hạn theo quy định của Luật Dược.
Phòng-chống tham nhũng, tiêu cực: "Không có vùng cấm, không có ngoại lệ"

Phòng-chống tham nhũng, tiêu cực: "Không có vùng cấm, không có ngoại lệ"

(GLO)- Tại hội nghị tổng kết công tác phòng-chống tham nhũng (PCTN), tiêu cực năm 2022 và triển khai nhiệm vụ năm 2023 do Ban Thường vụ Tỉnh ủy tổ chức chiều 4-1, các đại biểu đã tập trung phân tích, đánh giá tình hình, kết quả công tác PCTN, tiêu cực cũng như đưa ra các giải pháp để thực hiện tốt nhiệm vụ này trong thời gian tới.
Đại biểu HĐND tỉnh tiếp xúc cử tri tại xã Yang Bắc sau kỳ họp thứ chín

Đại biểu HĐND tỉnh tiếp xúc cử tri tại xã Yang Bắc sau kỳ họp thứ chín

(GLO)- Sáng 5-1, Tổ đại biểu HĐND tỉnh Gia Lai gồm các ông Ngô Khắc Ngọc-Tỉnh ủy viên, Hiệu trưởng Trường Chính trị tỉnh; Trường Trung Tuyến-Phó Trưởng ban Dân tộc tỉnh đã có buổi tiếp xúc cử tri tại xã Yang Bắc (huyện Đak Pơ) sau kỳ họp thứ chín, HĐND tỉnh khóa XII, nhiệm kỳ 2021-2026.
Nâng cao hiệu quả công tác đấu tranh phòng-chống tham nhũng, tiêu cực

Nâng cao hiệu quả công tác đấu tranh phòng-chống tham nhũng, tiêu cực

(GLO)- Những năm qua, Tỉnh ủy, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Gia Lai luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo các cấp ủy, tổ chức Đảng triển khai thực hiện công tác đấu tranh phòng-chống tham nhũng (PCTN), tiêu cực ở đơn vị, địa phương một cách nghiêm túc, quyết liệt, toàn diện, ngày càng đi vào chiều sâu, có trọng tâm, trọng điểm; gắn liền với công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch vững mạnh, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ.
Năm 2023: "Đoàn kết, kỷ cương - Bản lĩnh, linh hoạt - Đổi mới, sáng tạo - Kịp thời, hiệu quả"

Năm 2023: "Đoàn kết, kỷ cương - Bản lĩnh, linh hoạt - Đổi mới, sáng tạo - Kịp thời, hiệu quả"

Kết luận Hội nghị Chính phủ với địa phương, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, nhiệm vụ ngày càng nhiều, yêu cầu ngày càng cao, nhân dân chờ mong, đòi hỏi ngày càng lớn, song chúng ta nỗ lực, quyết tâm cao nhất để thực hiện thắng lợi kế hoạch năm 2023, đạt được nhiều thành tích và tiến bộ hơn năm 2022.
Xã luận: Phấn đấu hoàn thành chỉ tiêu của năm bản lề quan trọng

Xã luận: Phấn đấu hoàn thành chỉ tiêu của năm bản lề quan trọng

(GLO)- Năm 2023 là dấu mốc quan trọng để Gia Lai phấn đấu hoàn thành các chỉ tiêu của Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XVI. Hai năm đầu nhiệm kỳ, dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, sự điều hành linh hoạt của Chính phủ, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân các dân tộc trong tỉnh đã vượt qua nhiều khó khăn, thách thức, nhất là ảnh hưởng bởi dịch Covid-19, tận dụng thời cơ, lợi thế, hoàn thành cơ bản các nhiệm vụ đã đặt ra. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu của nhiệm kỳ 2020-2025 mà Đại hội đã đề ra, cần phải có sự quyết tâm, nỗ lực hơn nữa, nhất là trong năm 2023, năm giữa nhiệm kỳ.
Hiệu quả phong trào "Dân vận khéo" trong các đơn vị quân đội

Hiệu quả phong trào "Dân vận khéo" trong các đơn vị quân đội

(GLO)- Chiều 27-12, tại Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Gia Lai, Ban Dân vận Tỉnh ủy tổ chức hội nghị tổng kết công tác dân vận của các đơn vị quân đội đóng quân trên địa bàn tỉnh năm 2022 và triển khai nhiệm vụ năm 2023. Đồng chí Võ Thanh Hùng-Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Trưởng ban Dân vận Tỉnh ủy chủ trì hội nghị. Dự hội nghị có lãnh đạo 17 đơn vị quân đội đóng quân trên địa bàn tỉnh.
Đề cao các nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Đảng ở cơ sở

Đề cao các nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Đảng ở cơ sở

(GLO)- Điều lệ Đảng nêu rõ: Đảng Cộng sản Việt Nam là một tổ chức chặt chẽ, thống nhất ý chí và hành động, lấy tập trung dân chủ làm nguyên tắc tổ chức cơ bản, thực hiện tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách, thương yêu đồng chí, kỷ luật nghiêm minh, đồng thời thực hiện các nguyên tắc: tự phê bình và phê bình, đoàn kết trên cơ sở Cương lĩnh chính trị và Điều lệ Đảng, gắn bó mật thiết với Nhân dân, Đảng hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật.
Gia Lai tổng kết công tác nội chính năm 2022

Gia Lai tổng kết công tác nội chính năm 2022

(GLO)- Sáng 27-12, tại trụ sở Tỉnh ủy, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã tổ chức Hội nghị tổng kết công tác nội chính năm 2022, triển khai nhiệm vụ công tác năm 2023. Đồng chí Rah Lan Chung-Phó Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng Ban Nội chính Tỉnh ủy chủ trì hội nghị.
Phòng-chống tham nhũng, tiêu cực: Phản hồi tích cực từ dư luận xã hội

Phòng-chống tham nhũng, tiêu cực: Phản hồi tích cực từ dư luận xã hội

(GLO)- Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy vừa tổ chức điều tra dư luận xã hội về hiệu quả công tác phòng-chống tham nhũng (PCTN), tiêu cực trên địa bàn tỉnh. Cuộc điều tra nhằm thu thập ý kiến của cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân về mức độ quan tâm, hiệu quả của công tác PCTN, tiêu cực trên địa bàn tỉnh thời gian qua; trên cơ sở đó, đề xuất các giải pháp nhằm thực hiện tốt hơn công tác lãnh đạo, chỉ đạo và triển khai hiệu quả công tác PCTN, tiêu cực trong thời gian tới.
Chư Păh phát huy vai trò đảng viên phụ trách hộ, nhóm hộ

Chư Păh phát huy vai trò đảng viên phụ trách hộ, nhóm hộ

(GLO)- Tại huyện Chư Păh, các tổ chức Đảng phân công đảng viên phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể ở thôn, làng phụ trách hộ, nhóm hộ nơi cư trú. Việc này vừa phát huy vai trò nêu gương của đảng viên, tạo mối liên hệ thân thiết với người dân, vừa đóng góp vào sự phát triển kinh tế-xã hội ở địa phương.
Kông Chro nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát

Kông Chro nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát

(GLO)- Những năm qua, Ban Thường vụ Huyện ủy Kông Chro quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai thực hiện công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật của Đảng. Công tác kiểm tra, giám sát giúp Ban Thường vụ Huyện ủy kịp thời đánh giá đúng ưu điểm của tổ chức Đảng, đảng viên để phát huy; phát hiện, làm rõ hạn chế, khuyết điểm để khắc phục và xử lý nghiêm minh vi phạm của tổ chức Đảng, đảng viên, góp phần quan trọng trong công tác xây dựng Đảng.