(GLO)- Trong các cuộc họp có liên quan diễn ra gần đây, nhiều người cho rằng: Để mô hình hợp tác xã (HTX) phát triển, các cấp, các ngành cần tập trung tháo gỡ về vốn, thuế, quyền sử dụng đất. Việc mở rộng thị trường, xây dựng thương hiệu cũng phải được chú trọng, nhưng trước tiên, cần thay đổi nhận thức của các xã viên về Luật HTX, về vai trò, vị trí của mình trong tổ chức HTX.
 |
Nhìn chung, kinh tế hộ và kinh tế trang trại phát triển chưa mạnh, sản xuất của hộ nông dân ở nhiều nơi còn mang tính tự cấp, tự túc, quy mô nhỏ nên nhu cầu hợp tác chưa cao. Bên cạnh đó, những tồn tại do lịch sử để lại sau chuyển đổi, đặc biệt là công nợ, ảnh hưởng của cách nghĩ, cách làm của mô hình HTX cũ đối với cán bộ, xã viên còn khá nặng nề và phức tạp. Chưa kể HTX và tổ hợp tác hoạt động với 2 mục đích chính là kinh tế và xã hội nên cũng khó cạnh tranh với các thành phần kinh tế khác. Song đó chỉ là những nguyên nhân khách quan, còn nguyên nhân nội tại mới là vấn đề quan trọng, nhất là đa số các HTX nông nghiệp chưa thực sự đổi mới về tổ chức và hoạt động theo đúng các nguyên tắc và giá trị của HTX nên thiếu động lực phát triển. Mặt khác, có địa phương, chính quyền can thiệp hoặc chỉ đạo quá sâu vào công việc nội bộ của HTX như sắp xếp nhân sự, họp hành giao ban, định giá cả dịch vụ, phân phối trong HTX… nhưng lại ít quan tâm hỗ trợ các HTX giải quyết khó khăn trong kinh doanh.
Với những hạn chế đó, rõ ràng có quá nhiều vấn đề phải giải quyết để vực dậy khu vực kinh tế HTX. Ông Nguyễn Văn Tiếp-Phó Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh nhận định: Không có quyền sử dụng đất, HTX không thể vay vốn, do đó, không thể thay đổi công nghệ sản xuất, tạo ra tư liệu sản xuất mới để có nguồn thu đóng thuế. Bởi vậy, cần giải quyết cái vòng luẩn quẩn này mà vai trò của chính quyền địa phương là rất quan trọng. Bên cạnh đó, các HTX cần chủ động đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường, xây dựng thương hiệu, nhãn hiệu, tiếp cận các chính sách ưu đãi về tài chính-tín dụng, đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng, giao đất, cho thuê đất, vốn, giống, phân bón, thức ăn chăn nuôi.
Tại mỗi địa phương, nhu cầu được tháo gỡ khó khăn là khác nhau. Ông Lê Quang Liêm-Chủ nhiệm HTX Nông nghiệp Minh Hòa (thị xã Ayun Pa) đề nghị: “Các xã viên của HTX chủ yếu làm lúa nước nên rất cần đưa nước về đúng thời vụ nhằm tránh tình trạng ruộng của các xã viên bị ngập úng. Năm trước, nước ngập úng khoảng 400/1.000 ha lúa do HTX quản lý. Đặc biệt, cần hỗ trợ các giống lúa mới, năng suất, chất lượng cao để các xã viên, bà con đưa vào sản xuất hiệu quả hơn”. Còn ông Nguyễn Hồng Sơn-Phó Trưởng phòng Kinh tế thị xã Ayun Pa cho rằng: Cần rà soát lại các HTX trên địa bàn nhằm thanh lọc những HTX hoạt động không hiệu quả, bắt buộc giải thể. Những hợp tác xã nào hoạt động không hiệu quả cần tiến hành sáp nhập hoặc chuyển sang 1 tổ hợp tác để có thể hoạt động hiệu quả hơn. Đồng thời, đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền Luật HTX 2012.
Nâng cao năng lực, trình độ cán bộ cũng như xã viên cũng là vấn đề vô cùng bức thiết hiện nay. Nhiều HTX khó thu hút được cán bộ trẻ có năng lực và được đào tạo chuyên môn. Một số địa phương cũng quan tâm tuyển dụng sinh viên mới ra trường nhưng mức lương thấp đã không đủ hấp dẫn. Mức thù lao thấp cũng là nguyên nhân chính dẫn đến nhiều HTX không đủ trả lương tối thiểu để mua bảo hiểm xã hội cho cán bộ quản lý HTX. Ông Rah Lan Rang-Chủ nhiệm HTX Nông nghiệp Chư Mố (huyện Ia Pa) cho biết: “HTX hoạt động tại địa bàn 4 xã chủ yếu là làm nông nhưng trên địa bàn đa số là người địa phương có trình độ còn hạn chế, bộ máy nhân sự có trình độ thấp nên hiệu quả quản lý, điều hành còn kém dẫn đến hoạt động của HTX chưa cao. Đề nghị Liên minh HTX tỉnh hỗ trợ đào tạo dài ngày cho các cán bộ HTX, tổ chức cho tham quan, học hỏi kinh nghiệm các HTX làm ăn, hoạt động có hiệu quả”.
Để vực dậy kinh tế HTX, theo ông Hồ Văn Quang-Phó Chủ tịch UBND huyện Ia Pa thì yếu tố con người là quan trọng nhất. Theo đó, các HTX cần sử dụng đội ngũ con em tại chỗ có trình độ đưa vào các vị trí kế cận. Các HTX phải sử dụng, bảo quản, tu sửa các cơ sở vật chất, trang-thiết bị được trang bị cho HTX nhằm tăng hiệu quả sử dụng và tuổi thọ. Đồng thời thực hiện tốt chính sách tài chính HTX về vốn như thu-chi, chia cổ tức cho các xã viên để làm minh bạch tài chính HTX nhằm thu hút người dân tham gia vào HTX. Các HTX dịch vụ nông nghiệp cần tập trung có định hướng trong việc lập kế hoạch hướng dẫn sản xuất, chuyển giao tiến bộ kỹ thuật nông nghiệp cho các hộ xã viên, đồng thời phối hợp với chính quyền địa phương huy động tối đa các nguồn lực thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng đa canh, tạo nhiều cơ hội hơn trong phát triển kinh tế.
Hà Duy-Quang Tấn
