Sang Campuchia mà chưa thăm Angkor thì xem như chưa đến. Tuy quần thể kiến trúc này được tổ chức UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới vào năm 1992 song từ cuối thế kỷ thứ XVI, Angkor Wat đã được các nhà thám hiểm Bồ Đào Nha phát hiện. Và chính xác hơn nữa, năm 1860 một người Pháp là nhà sưu tầm thực vật Hen-ri Mou-hut đã tìm thấy và ghi chép cẩn thận. Rồi đến những năm cuối thế kỷ XIX, các nhà thám hiểm người Pháp mới đến Angkor Wat và năm 1907 người Thái lần đầu tiên tổ chức du lịch đến đây.
 |
| Toàn cảnh Angkor Wat. Ảnh: T.P |
Với những giá trị vĩ đại về kiến trúc, điêu khắc, sự hoàn hảo về cấu trúc, sự cân đối và hài hòa về tỷ lệ của các ngôi đền, tháp, các ngọn tháp trở thành biểu tượng của đất nước Campuchia. Quần thể kiến trúc Angkor bao gồm Angkor Wat, Angkor Thom, đền Ta Prom, đền Ba Kheng… không chỉ là niềm tự hào của dân tộc Khmer mà còn mang lại nhiều nguồn thu quan trọng trong khai thác du lịch cho đất nước Campuchia.
|
| Một tháp trong quần thể Angkor. Ảnh: T.P |
Ngành du lịch Campuchia tuy non trẻ hơn, phát triển muộn hơn so với nhiều nước trong khu vực ASEAN nhưng nhờ vậy mà đất nước Chùa Tháp đã học tập, vận dụng kinh nghiệm làm du lịch của các nước tiên tiến để xây dựng ngành công nghiệp không khói của đất nước mình mang một sắc thái riêng. Cùng với tiềm năng, thế mạnh trên các lĩnh vực văn hóa, kiến trúc, lịch sử… Campuchia còn quan tâm xây dựng cơ sở hạ tầng, xây dựng cung cách quản lý và đội ngũ nhân viên, hướng dẫn viên du lịch khá chuẩn. Hiện nay, ngay một vài công ty du lịch ở Việt Nam cũng có điểm cần phải học tập cách làm của du lịch Campuchia, chẳng hạn từ chiếc vé vào cổng tham quan quần thể Angkor. Có nhiều mức giá cho vé một, hai hoặc ba ngày tương ứng với 20 USD trở lên, vé dành cho tất cả các điểm tham quan trong di tích và cả… phí vệ sinh, chỉ sau một vài giây đứng trước camera, bạn đã có một tấm vé hoàn hảo in cả ảnh chân dung của mình, ngày tham quan và ngày hết hạn.
|
| Các nhà báo Gia Lai trước Angkor Wat. Ảnh: T.P |
Trong kinh doanh, người Cam tách bạch giữa giá trị lợi nhuận và giá trị tinh thần. Ngay cả khi vào viếng thăm Trại giam S. 21 hay Cánh đồng chết, nơi tố cáo tội ác diệt chủng của Khmer đỏ cũng phải mua vé. Du khách có thể mua vé vào tham quan Hoàng cung, tận thấy nơi sinh hoạt của nhà vua cùng hoàng gia nhưng không thể chụp ảnh trong ngôi Chùa Vàng.
Trèo lên những bậc thang đền thiêng Angkor Wat (Kinh đô Chùa), như những người Khmer xưa, du khách cũng không được đội mũ nón và không được mặc y phục hở hang để tỏ lòng tôn kính. Tận mắt chứng kiến cảnh nhiều phụ nữ châu Âu phải “sáng tạo” quàng thêm tấm khăn dưới chân để che hẳn phần đùi do mặc quần ngắn khi lên đây, bất chợt tôi không khỏi liên tưởng đến một vài điểm du lịch trên quê hương mình, lòng bâng khuâng khi nhớ lại những anh chị Tây ba lô quần đùi, áo lót mà cứ thản nhiên lui tới như đi vào chỗ không người, không tượng thờ, không nghi ngút khói hương. Dẫu biết rằng hiện tượng đó cũng một phần do du khách không quen thời tiết, do thói quen nhưng nếu ngành du lịch quan tâm khuyến cáo chẳng lẽ lại làm hạ giá trị của công trình, hạ thấp doanh thu du lịch?
|
| Trong đền Ta Prom |
Du lịch không chỉ nuôi sống các nhà hàng, khách sạn, phố ẩm thực, hướng dẫn viên… ở xứ sở Chùa Tháp. Sáng sớm tại Angkor Thom (Kinh đô Lớn), dàn diễn viên mặc y phục Khmer cổ đã túc trực sẵn. Ai từ ngàn dặm đến đây đứng trước di sản văn hóa thế giới kỳ vỹ này mà lại không muốn chụp ảnh với những vũ nữ Apsara cùng những vị thần Ấn độ giáo chỉ với 3 USD? Hàng vạn lượt du khách trong một ngày, ít ra cũng vài ngàn người có nhu cầu chụp ảnh chung, vậy là có ít nhất 5-7 ngàn USD. Rồi những người lái xe tuk tuk chạy một giờ 5-6 USD (xe tuk tuk Campuchia như xe lôi ở Nam bộ, khác với tuk tuk Lào hoặc Thái Lan ), nài voi, nhà thuyền trên hồ Tonlé Sap, những người bán hàng lưu niệm… đều có thu nhập ổn định từ “ăn theo” du lịch.
|
| Chợ côn trùng. Ảnh: T.P |
Chưa hết, Campuchia khuyến khích việc giữ gìn và phát triển các làng nghề thủ công truyền thống quanh các di sản như làm đường thốt nốt, cốm giã, dệt thổ cẩm… Trên đường vào Siem Reap, ngay cửa ngõ thành phố, du khách có thể dừng chân bất cứ một hàng quán nào bên đường, tự mình giã lúa nếp bằng những chiếc cối đạp chân rồi bung cốm thưởng thức tại chỗ. Và còn phải kể đến những đặc sản… không giống ai như chợ côn trùng trên đường từ Siem Reap về Phnom Penh bán nhện đen, dế cơm, cánh cam… với biểu tượng là hai con nhện to đúc bằng bê tông trước cổng.
Chỉ tính riêng Việt Nam đã có hàng chục công ty tổ chức các tour du lịch sang Campuchia với hành trình 4-5 ngày đêm. Có lẽ một phần cũng nhờ cách làm du lịch rất riêng như vậy mà du khách đến Campuchia ngày càng đông, nhất là đến với kỳ quan thế giới Angkor. Tôi nhớ mãi ấn tượng khi ngắm cảnh hoàng hôn trên đồi Ba Kheng, quanh tôi như có một thế giới thu nhỏ với nhiều tiếng nói khác nhau của du khách Anh, Pháp, Trung, Hàn, Việt, Nga, Thái…
Ai đã đến Campuchia mà không mong ngày trở lại?
Thanh Phong
