Lâu nay người ta thường đánh giá con người qua hình thức bên ngoài mặc dù ông cha ta đã chiêm nghiệm, đúc rút “ tốt gỗ hơn tốt nước sơn”. Nếu như nói về tài sản thì nhà cửa, xe cộ, đồ dùng nội thất v.v... là thước đo sự giàu nghèo; đối với tri thức thì đã có học vị, học hàm; còn đối với cương vị xã hội thì chức vụ thể hiện cho năng lực cá nhân...
 |
| Bác Hồ cùng nhân dân tát nước chống hạn ở cánh đồng Quang Tó, xã Đại Thanh, tỉnh Hà Tây (1958). Ảnh: Tư liệu |
Kể ra như vậy để thấy rằng tài năng không chỉ đến từ học tập mà trước hết là phải từ lòng say mê công việc. Những ví dụ trên đều phát xuất từ thực tế đòi hỏi của công việc của mình mà những người nông dân thực thụ đã tìm tòi, cải tiến công cụ, giúp họ giảm công lao động, tăng hiệu quả sản xuất. Đặc biệt đối với công tác quản lý, người ta thường nhìn nhận, đánh giá năng lực cán bộ một cách máy móc khi cho rằng trưởng phòng giỏi hơn chuyên viên, giám đốc sở phải giỏi hơn trưởng phòng, và cứ thế theo từng bậc từ thấp lên cao, anh có chức vụ cao luôn giỏi hơn anh có chức vụ thấp. Trong cơ quan, người đứng đầu thường tin tưởng anh trưởng phòng hơn anh chuyên viên, trong công ty giám đốc tin tưởng quản đốc hơn công nhân ...Trong khi đó, trưởng phòng là chức vụ quản lý, chứ không phải người có chức vụ này đã tài giỏi hơn những người khác trong phòng, nếu theo kiểu đánh giá như vậy thì nhất định thủ tướng chính phủ sẽ là người tài giỏi nhất nước vì điều hành bao nhiêu bộ, ngành của một quốc gia ? Đôi khi không nhắc, lâu dần anh trưởng phòng, ông giám đốc hay vị chủ tịch Uỷ ban Nhân dân một đơn vị hành chính (gọi chung là thủ trưởng) cứ nghĩ mình là nhất bởi quyền lực trong tay, một mệnh lệnh, một quyết định sẽ ảnh hưởng lớn đến tổ chức mà mình đang đứng đầu, rồi cứ thế anh trưởng phòng xa rời cấp dưới, lãnh đạo chính quyền địa phương thì xa dân.
Đó là một thực tế ở một số cơ quan nhà nước của chúng ta hiện nay!
Giàu hay nghèo, nhà nông học hay nông dân, chức vụ cao hay chức vụ thấp v.v... không chỉ do tài năng mà có, mà còn do may mắn hay ít may mắn, hoặc nói theo kiểu đời thường thì đó là do số phận. Không ai muốn mình nghèo, cũng không ai sinh ra là đã có “tướng” làm quan chức cấp cao, không ai muốn mình suốt đời làm cấp dưới. Bởi vậy trong cuộc sống, nhất là trong công tác xã hội cần có những điều chỉnh trong hành vi, trong ứng xử giữa cấp trên và cấp dưới, giữa những cá nhân trong một tổ chức, đặc biệt là trong suy nghĩ, nhìn nhận, đánh giá sự việc, hiện tượng.
Quản lý con người là nghệ thuật hành xử trước hết phải thể hiện tính bình đẳng, nhân văn, bởi mỗi cá thể đều có một giá trị, vị trí nhất định trong xã hội, có mối tương quan chặt chẽ, không có tôi thì làm sao có anh, không có quân thì sao gọi là tướng ? Trong tương lai mối quan hệ giữa thủ trưởng và công chức, viên chức trong cơ quan sẽ là quan hệ trực tiếp, không cấp trung gian, ở đó mỗi cá nhân đều làm việc theo đúng chức danh.
Sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn quan tâm tìm hiểu, lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của dân, trân trọng những đóng góp của nhân dân. Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh trong sửa đổi lối làm việc, chúng ta cũng nên thay đổi cách nghĩ, cách đánh giá thô thiển như đã nêu trên, đánh giá con người phải bằng kết quả công việc, nhiều người nói giỏi nhưng làm lại dở, có như vậy mới động viên sự tích cực tham gia của toàn bộ lực lượng trong cơ quan, khuyến khích mọi người ra sức làm việc. Người quản lý giỏi là người có năng lực thu hút được mọi thành viên trong đơn vị, biết lắng nghe và biết chọn lọc những ý kiến tốt, có ích v.v... chứ không phải thủ trưởng là người cái gì cũng biết, cái gì cũng giỏi như người ta thường ngộ nhận lâu nay.
Thanh Phong
