(GLO)- 7 năm trở lại đây xuất hiện làn sóng nông dân Nhật đổ sang cao nguyên Langbian để trồng rau, hoa. Họ trồng rau, hoa ở những địa bàn xa tít, cách trở, giữa những cánh rừng thông còn đất trống. Họ gây ngạc nhiên cho người xứ rau, hoa nổi tiếng của Việt Nam-Đà Lạt.
Nơi thung lũng ở vùng Darahoa trong rừng Lạc Dương có một trang trại lặng lẽ hình thành. Trang trại này trồng hoa và duy nhất một loài hoa cúc. Chủ trang trại không phải người Cill bản địa, cũng không phải người Việt, mà là anh chàng nông dân Nhật trẻ tuổi. Anh ta có vẻ bí ẩn. Người Cill ở làng Darahoa thấy anh ta hay đi về một mình với thung lũng này. Anh ta sống trong căn biệt thự bé xinh mới cất ngay trong trang trại của mình. Biệt thự cất là để có chỗ để làm nông, chứ không phải để nghỉ dưỡng. Anh ta tự đi chợ, nấu ăn, giặt giũ và điều hành trang trại này. Dáng dấp và phong thái không khác gì nông dân xứ ta, ăn mặc cũng vậy; chỉ có điều bên trong của nông dân đây là nội lực, trí tuệ và cách thức làm nông của nông dân đến từ một nước văn minh, có nền nông nghiệp tiên tiến.
 |
| Matsuo đi trong những “Farm” hoa cúc vào kỳ thu hoạch. Ảnh: K.B |
Quái chiêu hơn, anh ta còn mời một cử nhân văn chương trẻ ở Đà Lạt làm trợ lý và làm quản đốc. Chúng ta quen nghe thấy người Nhật sang Việt Nam để đầu tư sản xuất xe hơi, xe máy, đồ xa xỉ, điện tử thì anh ta đi làm nông. Tôi bảo anh ta như thế là “chịu chơi”. Anh ta bảo rằng, nông nghiệp là một ngành kinh tế, nó cũng mạnh mẽ, sang trọng, hấp dẫn và dễ kiếm tiền. Anh ta bảo Việt Nam là đất nước lý tưởng để làm nông dân, trồng trọt, đất tốt và điều kiện khí hậu thuận lợi, không như Nhật trong năm có nhiều tháng băng giá, trồng khó và giá thành nông sản luôn ở mức cao.
Dòng họ của anh ta ở xứ Amaterasu Omikami đã 3 đời trồng hoa cúc và anh là đời thứ 4. Cúc là loài hoa ưa thích của người Nhật. Anh ta đi thẳng đến Đà Lạt để trồng hoa, đến lần đầu đơn giản vì Đà Lạt đã quá nổi tiếng và sự mát mẻ, tốt lành của nó anh đã biết trước qua thông tin trên mạng lâu nay rồi. Có anh bạn người Việt mới quen khi anh đặt chân đến Đà Lạt đã chỉ cho anh ta thung lũng này.
Anh ta thuê đất của một nông dân tại chỗ để trồng hoa mà không cần nghĩ đến chuyện được “giao đất”, “xin dự án” với tư cách của một nhà đầu tư nước ngoài thường thấy. Nông dân Việt kia canh tác đã lâu ở thung lũng này, nhưng gặp anh nông dân Nhật thuê thì cho thuê ngay để kiếm tiền nhiều mà khỏi phải lao động. Đất thì thuê của nông dân nước người, nhưng để hoạt động đúng lề phép nước người thì vẫn đàng hoàng: lập dự án, thành lập Cty Marine Viet Nam Agri Farm. Và cái tấm biển đề tên đó vẫn đặt giữa chốn hoang vu này, trước lối vào trang trại. Hoa trồng ở đây không cần cạnh tranh với nông dân hay bất cứ doanh nghiệp nào của địa phương. Mọc lên từ chỗ này, trổ bông thì đưa thẳng một mạch sang Nhật. Nhưng theo lời anh, cái khó không phải thổ nhưỡng, khí hậu, cách để “hiểu” thiên nhiên, mà là văn hóa, ngôn ngữ, con người xứ ta, cách thức để làm việc với họ suôn sẻ, trôi chảy, êm ái, hiệu quả nhất. Và hình như anh cũng đã giải mã được điều đó. Anh ta đang học tiếng Việt và tiếng Cill, đã bắt đầu nói được chút chút rồi.
*
Trang trại ra đời mới 4 năm mà cứ thấy như đã lâu lắm rồi. Mọi thứ ổn định vững chắc, vận hành đồng điệu như cỗ máy ở từng khâu, bộ phận, từ những khu làm giống, đến khu phát triển bông, hồ nước sạch, máy cày, lưới điện, đường nước tưới tự động, đèn chiếu sáng cho hoa, hệ thống điều khiển dinh dưỡng cho cây bằng máy tính, nhà nghỉ nhân công, đóng gói… của Nhật. Anh ta nói với mấy chục công nhân của mình là nông trại này, công ty này hoạt động theo mô hình gia đình, coi họ là “người nhà”. Nghĩa là thực chất, hiệu quả, tinh gọn, ấm cúng, tình thương và không cần phô trương. Hoa sản xuất ra từ đây cứ mỗi tuần đưa về TP. Hồ Chí Minh dưới kia để lên tàu sang trung tâm đấu xảo hoa Osaka ở Nhật. Anh chỉ việc trồng, vì bán đã thiết lập sẵn với bạn bè từ lâu ở nơi anh từng học đại học nông nghiệp là thành phố Osaka đó bán. 4 năm nay, mỗi tuần 20 ngàn cành sang Nhật. Tiền từ Osaka sẽ chảy ngược qua Việt Nam cho anh qua hệ thống tài chính điện tử quốc tế. Doanh thu, lợi tức kiếm được từ trang trại, anh ta chủ động mang đi đóng thuế cho chính quyền Việt Nam với sổ sách ở trang trại kê khai hàng ngày đầu ra đầu vào rõ ràng mà không cần cơ quan thuế tìm đến.
Tôi hỏi có khác nhau giữa trồng cúc ở Nhật và trồng cúc ở Việt Nam. Với đặc tính trung thực của người dòng dõi tinh thần võ đạo, anh bảo rằng: “Hoa cúc vẫn là hoa cúc. Đất đai, khí hậu có khác thì cũng tìm cách mà hiểu đất đai và khí hậu để trồng được hoa. Và đã học trồng trọt ở đây từ những người dân tộc thiểu số, người Việt trong vùng”. Anh ta nói thêm: “Rồi kết tri thức Nhật của mình vào hiểu biết của người tại chỗ”. Tuổi 31 mà nhận thức chín nồng hơn cả những đóa hoa rực rỡ mà ánh mắt tôi đang lướt qua những luống hoa của nông trại anh ta.
*
Một mình trong heo hút ở thung lũng luôn ngập sương hoang vắng đó, người mạnh mẽ lắm mới không lay động được những nỗi niềm con người. Thế mà gặng hỏi mãi, anh ta mới chịu nói ra: “Cũng nhớ nhà!”. Nhà thì ở tít ngoài Thái Bình Dương, chỗ đất ngoại ô của cố đô Kyoto, nước Nhật.
Hôm tôi từ biệt thung lũng cô độc của anh ta lúc trời đã xế chiều. Anh ta vẫn đi vòng quanh các “Farm”-những khu trồng hoa trong các dãy nhà kính. Anh trợ lý người Việt xuất thân dân học văn chương đó cho hay có một nhà đầu tư lớn của Nhật đang đổ vốn để thực hiện dự án trồng 30 ha hoa ở vùng Đạ Đờn (huyện Lâm Hà) đã mời anh ta liên kết và làm CEO (Tổng Giám đốc) cho liên doanh này. Dự án trồng hoa khổng lồ này đang chuẩn bị triển khai, nó ở cách trang trại khởi đầu của anh 95 cây số. Anh ta nói dù dự án kia có hình thành thì nông trại ở thung lũng Darahoa (xã Da Nhim, huyện Lạc Dương) này vẫn cứ tiếp tục tiến lên, phát triển, bởi anh yêu nó.
Chiều qua, tôi đưa người bạn rẽ vào cà phê Harazuki thì thấy anh ta vẫn ăn mặc như khi ở trang trại đang cưỡi chiếc xe máy lướt qua. 25 cây số để anh ta từ đó ra tới đây đấy. Chắc anh ta ra rút tiền hoặc đi Siêu thị Big C để mua thực phẩm về trữ trong tủ lạnh vì ở thung lũng trong rừng kia làm gì có trụ ATM hay siêu thị và còn nhớ hôm nọ anh nói sống ở đó cái khổ duy nhất với mình là không có giao dịch, xa chợ.
TPP nó đến thì nó đến, cơ hội tự nhiên, thuận lợi và tốt đẹp hơn cho nông nghiệp trên lãnh thổ Việt Nam, cho hoa và cho anh ta. Chứ mục đích anh ta là chỉ trồng hoa và chỗ nào đất tốt thì đến mà trồng thôi. Bởi hoa đẹp thì có bao giờ không người mê thích đâu mà lo. Nhưng nên nhớ, như triết lý đóng đinh của anh ta, vấn đề là hoa phải đẹp hơn hoa của người. Như anh hay tâm sự với người trợ lý Trần Văn Lâm, mục tiêu có mặt ở Đà Lạt của anh là “để mang những cành hoa đẹp nhất về Nhật Bản”. Người vợ mới cưới của anh ở Kyodo kia không biết có rung tim lên, mong điều ấy.
Anh ta tên là Matsuo.
Krajan Bri
